Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 02/09/2021 tarihinde 81 İl Valiliğine gönderilen genel yazı ile birlikte işverenlerin işçilerinden isteyeceği PCR testinin ve işçilerini Kovid-19 riskleri ve tedbirleri konusunda bilgilendirmesinin, iş yerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik risklerine yönelik koruyucu ve önleyici tedbirler hakkında tüm işçilerini bilgilendirmekle yükümlü olduklarının hatırlatıldığı bir genel yazı gönderildi.
Söz konusu genel yazı ile işverenlerin aşı olmayan veya PCR testi yaptırmayan çalışanlara yönelik alabilecekleri önlemler ve yükümlülükleri belirtilmiştir.
İşverenlere, çalışanlara işyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik risklerine karşı koruyucu önlemleri almaları ve bilgilendirmeleri yükümlülüğü hatırlatılmıştır. Bu kapsamda, Covid-19 aşısı tamamlanmamış (bilimsel olarak bağışıklık sürecinde olanlar hariç) işçilerin, işyerinde karşılaşabilecekleri söz konusu risk ve tedbirlerin ne olduğu konusunda yazılı olarak bilgilendirilmesi üzerinde durulmuştur.
Yapılan bilgilendirme esnasında aşı olmayan işçilere, kesin Covid-19 tanısı konması durumunda iş ve sosyal güvenlik mevzuatı açısından olası sonuçlar hakkında bilgilendirme sağlanmalıdır.
Bu bilgilendirme sonrasında çalışanlara hangi yaptırımların doğabileceği (hastalığa yakalanmaları durumunda geçici iş göremezlik ödeneği alacakları, işin sağlığı ve güvenliğini tehlikeye düşürebilecekleri, işverenin çalışanı işe kabul etmeme imkânı olduğu bu dönemde işçiye sadece bir hafta için yarım ücret ödeneceği daha sonra iş akdinin askıya alınacağı) hakkında bilgilendirme mutlaka yapılmalıdır.
Covid-19 aşısı olmayan işçilerden 06/09/2021 tarihi itibariyle zorunlu olarak haftada bir kez PCR testi yaptırmaları işveren tarafından istenebilecektir. Öncelikle belirtelim ki, haftada bir gün PCR testi yaptırmak zorunlu değildir. İşveren tarafından yaptırılıp yaptırılmayacağı kendi inisiyatifindedir. Ancak, sinema, tiyatro ve uçak, otobüs, tren veya diğer toplu ulaşım araçları ile şehirlerarası yolcu taşımacılığı yapan firmaların çalışanları, eğitim kurumları çalışanları gibi HES kodu zorunluluğu veya negatif PCR testi sorgulaması yapılan işyerlerinde zorunlu olarak yapılması gerekmektedir.
PCR testi talep edilmeden önce hangi çalışanların aşı olup olmadığı çalışanlardan mutlaka açık rıza alınarak işyeri hekimleri tarafından kontrol edilmelidir. Test sonuçları iş ve sosyal güvenlik mevzuatına göre gerekli işlemler yapılmak üzere işyerlerinde muhafaza edilmelidir.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yayınlanan genel yazıyla; aşı olmayan çalışanların iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanmasını güçleştirdiği, çalışma barışını bozduğu ifade edilmiş, işverenlerin aşı olmayan çalışanlardan tercihe bağlı olarak haftada bir kez PCR testi isteyebilecekleri belirtilmiştir.
Aynı zamanda bakanlık tarafından yapılan genel yazıya göre, çalışanın aşı olmaması veya PCR testi yaptırmaması durumunun iş sağlığı ve güvenliği tehlikeye düşürdüğü de belirtilmektedir.
Öncelikle çalışanların kişisel verileri koruma kanunu kapsamında açık rızaları alınarak aşı olup olmadıkları kontrol edilmelidir. Akabinde aşı olmayan ve bağışıklık kazanmamış çalışanlara, işyerinde karşılaşabilecekleri sağlık ve güvenlik tedbirleri hakkında yazılı bilgilendirme yapılmalıdır.
Milli Eğitim Bakanlığı uygulamaları kapsamında devlet memuru öğretmenlerle üniversite öğrencileri ve çalışanları ücretsiz PCR testi yaptırabilecek.
Uygulamada diğer işyerlerinde PCR test ücretlerinin işverenler mi yoksa çalışanlar tarafından mı karşılanması gerektiği konusunda farklı görüşler bulunduğu görülmektedir.
Bir görüşe göre iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili maliyetlerin işveren tarafından karşılanması gerektiği belirtilmek suretiyle PCR testi maliyetinin işverence karşılanması düşünülmektedir.
Diğer bir görüşe göre de çalışanların ücretsiz aşı hakkı bulunmakta olup, kişinin kendi tercihi ile Aşı olmaması nedeniyle maliyetin çalışanlar tarafından karşılanması düşünülmektedir. Buna göre PCR testi maliyetinin işveren tarafından karşılanması zorunluluğu olmayıp, çalışanlar tarafından karşılanması gerektiği değerlendirilmektedir. Bu görüşe göre işverenler dilemeleri halinde PCR test ücretlerini karşılayabilecektir. Çalışanların kendi kişisel tercihleri kapsamında katlanacakları bir maliyetin işverene yüklenmemesinin doğru olmayacağı belirtilmektedir.
