Dijital çağdayız. Bilgisayar ve cep telefonlarımızla dünya avucumuzun içine girdi ve birçok basılı materyal dijital ortama taşınıyor. İnternetin yaygınlaşmasıyla her türlü bilgiye ulaşmak daha kolay hale geldi. Bunlardan biri de kitap ve dergilerin yavaş yavaş dijital ortama taşınması oldu. Elektronik ortama taşınan bu dijital yayınlara ‘e-yayıncılık’ deniyor. Yani ‘e-kitap’ ve’ e-dergi.’
Dijital e-dergi; ‘somut kağıda basılan yazılı materyal yerine, elektronik ortamdan hazırlanmış yazı içeriklerini okuma şansınızın olduğu bir yöntemdir.’ İnternet üzerinden ‘Online Dergi,’ diye de adlandırılmaktadır. PDF formatında yayımlanan e-dergi, ‘dijital dergi’ olarak okuması kolay ve ulaşımı bakımından en pratik yöntemdir biridir.
E-dergilerin de tıpkı basılı dergiler gibi bir maliyeti vardır. Çünkü verilerin tutulduğu bir ‘host’ ve yayın erişimi için ‘domain’ alım maliyeti vardır. Fakat okuyucuya ücretli olup olmayacağına içerik sağlayıcının tercihine bağlıdır. E-derginin özelliği, ihtisası, yayın periyodu ve yayın politikasına göre değişkenlik gösterebilmektedir. Dijital yayınların bazıları tamamen ücretsizken, bazıları da abonelik ücreti talep edilebilmektedir.
Günümüzde yaygınlaşan dijital materyallerden reklam katalogları ve tanıtım bültenleri gibi birçok doküman, binlerce kişiye mail yoluyla ulaştırılabilmektedir. Dolayısıyla anında etkileşime geçilmesini sağlayabilirsiniz. Dijital e-dergilerde okuyucusuna e mail yoluyla veya abonelikle en hızlı ulaşan ve etkili bir iletişim yöntemdir.
Dijital ortamda e-dergi hazırlamak için öncelikle, asgari düzeyde web tabanlı bilgiye sahip bir grafik sanat tasarım bilgisine sahip olmanız gerekmektedir. Normal kâğıt materyale basılacak hale getirilmiş formatın internet ortamında elektronik hale dönüştürülmesi için de bazı uygulamalar yapmak gerekmektedir. Bu da InDesign, Corel Draw, Dreamweaver, Photoshop gibi programlar yardımıyla yapılmaktadır. Bu uygulamaların internet ortamında hazır uygulamaları da bulunmakta olup kendiniz kullanmak istediğiniz takdirde hazır örneklerden yola çıkarak içerikleri doldurup amatör sonuçlara ulaşılabilmektedir.
E-dergileri bağımsız olarak kendi web sitenizden yayınlanabilmekle birlikte uluslararası platformlarda popüler e-dergi olarak ‘dijital dergi’ yayınlayan kanallar da vardır. Bunlar; İssuu, Yumpu, Joomag, Calemeo gibi…
Daha çok akademik makaleler aynı şekilde akademik kuruluşların web ortamında tutularak okuyucusuna PDF formatında indirme imkânı sunmaktadır.
E-kitaplar ise yine e-dergiler gibi hazırlanmakta olup, PDF formatında içerik sağlayıcıların web ortamında online olarak abonelerinin istifadesine sunmaktadır. Tabi bu elektronik yayınların ISSN/eISSN gibi bir takım yasal prosedürleri de bulunmaktadır.
Bu arada bir örnek vermeden geçmeyelim. İnternette ilk Türkçe elektronik kitabı yapıp yayımlamak bize nasip oldu. Bu linkten ulaşabilirsiniz: http://www.mehmetballi.com/ekitap/default.html
Peki e-dergi, e kitap nasıl hazırlanır?
İnternet üzerinden dijital materyallerin yayını çoğunlukla iki şekilde olmaktadır:
1- Flash tabanlı e-yayın: Bu sistem zor, yorucu ve maliyeti yüksek olan bir yayındır.
Önce tüm yazıları JPG formatına çeviriyorsunuz. Sonra hazır flaş programla kitap sayfalarını çevirir gibi çalıştırıyorsunuz. Burada iki risk var; bazı bilgisayar ve cep telefonlarından bu program çalışmayabiliyor! Çünkü yüklenmiş flaş programı olması ve sürekli güncellenmesi gerekmektedir. Sonra JPG formatında olduğu için dosyaların MB yüksek ve çok yer tutar. Bu şekilde yayın yapan firmalar vardır lakin yüksek maliyet ödeyerek bir bütçe dahilinde yaparlar…
Örnek: http://www.mehmetballi.com/ekitap/Default.html
2- PDF şeklinde e-yayın: Bu da yine web tabanlı online, kolay az maliyetli yayındır.
Domain ve host satın alınarak kurulan veri tabanlı web sitesidir. Bunu da iki türlü yapabiliyorsunuz; Aboneli veya herkese açık.
Kitabı veya dergiyi PDF formatına çevirip web sitesine yüklüyorsunuz. Üyelik sistemiyle o web sitesine okuyucu yıllık abone oluyor. Ücretini yatırdığında web editörü kullanıcıya o e-dergiyi açıyor, sonra şifre ile girilerek e-dergi veya e-kitabını okunabiliyor. Web editörü isterse o e-dergi ve e-kitabın indirilmesine izin veriyor, istemezse izin vermiyor. Yani indirmeye açıp kapatılabiliyor.
Biz Halk Edebiyatı Dergisi olarak bu şekilde basılı materyalin yanında abonelerimize cüzi ücretle e-dergiyi dijital olarak da yayınlıyoruz.
Örnek: http://halkedebiyatidergisi.com/abonelik
Birde akademik makaleler için yapılmış PDF web tabanlı yayınlar vardır. Buna da abone oluyorsunuz ve indirdiğiniz makalenin ücretini ödüyorsunuz.
Örnek şu linktedir: https://www.academia.edu
Kitapları yayımlanan bir yazar ve grafik tasarım sanat yönetmeni olarak elle dokunup sayfa yapraklarını çevirerek kokusunu dahi içimize sindirdiğimiz fiziksel yayınları tercihimiz olsa da çağın gerisinde kalmamakta gerekiyor.
Dolayısıyla günümüz teknolojisine ve zamanın ruhuna uygun olarak dijital yani elektronik yayınlar olmazsa olmazımız, ta ki bir kuyruklu yıldız dünyamıza çarparak elektro-manyetik sistemleri bozup tüm arşiv elektronik verilerin yok olacağı güne kadar dijital yayımlar da hayatımızda olacaktır. Bilgi değerlidir… yazarmehmetballi@gmail.com
