08.10.2007 tarihinde bir şirkette çalışmaya başladım. İşyerindeki çalışma koşullarından dolayı sesimde ve bileğimde rahatsızlıklar meydana geldi. İşçinin haklı nedenle fesih hakkından (sağlık sebebi dolayısıyla) yararlanıp kıdem tazminatı alabilir miyim?
Abdullah Avcı
Geçen haftaki kıdem tazminatı fonu ile ilgili yazıma çok sayıda okurdan olumlu tepki aldım. Okurlarımıza ilgilerinden dolayı teşekkür ediyoruz.
İşçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı 4857 sayılı Kanunun 24. maddesinde düzenlenmiştir. İşçi maddede belirtilen ciddi ve önemli nedenlerin varlığında sözleşmeyi derhal fesih yoluyla sona erdirebilir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesinde; iş sözleşmesine konu olan işin yapılmasının sağlık nedenleri ile işçi tarafından derhal feshedilebilmesine ilişkin hükümler bulunmaktadır. Ancak, bu durumun mutlaka sağlık raporuyla belgelenmesi gerekmekte olup, işçiye sadece kıdem tazminatı ödenecektir. Ayrıca ihbar tazminatına hak kazanılamayacaktır.
4857 sayılı İş Kanunu’nun “işçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı”nı düzenleyen 24. maddesinin I. Fıkrasında, (a) ve (b) bentlerinde;
İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa (4857/24-I-a) ya da,
İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa (4857/24-I-b),
hallerinde, işçi iş sözleşmesini herhangi bir fesih bildirimi süresi beklenmeksizin derhal feshedebilir.
Sağlık sebepleri ile yapılacak fesihlerde (4857/24-I-a), işin yapılmasının işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olması yeterli görülmüş; bu durumun sözleşme sırasında bilinmemesi koşulu kaldırılmıştır. Sözleşme yapılırken bilinsin ya da bilinmesin, işçinin yaptığı iş, işin niteliğinden kaynaklanan bir nedenle, işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa, işçi bildirim sürelerini beklemeksizin veya belirli süreli sözleşmelerde, süre dolmadan önce sözleşmeyi haklı nedenle feshedebilecektir.
Yargıtay’ın bir kararına (Yargıtay 9. HD. E. 1988/5122, K. 1988/5373, T.05.05.1988) göre, işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulması işçi yönünden bildirimsiz fesih nedeni olarak kabul edilmiştir. Yine bir kararda (Yargıtay 9. HD. E. 1987/2832, K. 1987/3146, T.24.03.1987) akıl hastalığına tutulup işinden ayrılan işçi, işi ile bağdaşmayan hastalık nedeniyle işinden ayrılmış olduğu kabul edilerek kıdem tazminatı ödenmesine karar vermek gerektiği belirtilmiştir.
***
SSK’dan emekli olabilir miyim?
01.05.1984 tarihinden beri sigortalıyım. 1990’a kadar sigortalı olarak çalıştım. 08.18.1993’den itibaren 01.10.2000 yılına kadar isteğe bağlı SSK primi ödedim. 01.10.2000’den sonra esnaf Bağ-Kur’lu oldum. 5 yıl 6 ay Bağ-Kur ödedim. İş yerimi kapattım. 04.26. 2007 Bağ-Kur’dan çıkış yaptım. Tekrar isteğe bağlı SSK’lı oldum. 01.07.2007 den beri isteğe bağlı olarak ödemekteyim. Ben Bağ-Kur’dan emekli olmak istemiyorum. Ne yapmam gerekiyor?
İsmail Karataş
Öncelikle, 01.10.2008 tarihinden itibaren isteğe bağlı sigortaya ödenen primlerin Bağ-Kur sigortalılığına sayıldığını belirtmeliyiz. Bu nedenle, Bağ-Kur’dan emekli olmak istemiyorsanız bir işyerinde SSK’lı olarak eksik günlerinizi tamamlayın.
İlk defa 01.10.2008 tarihinden önce sigortalı olanların, hangi statüye göre (SSK’lı, Bağ-Kur’lu veya memur) emekli olacakları son yedi yıllık fiili hizmet süresine bakılarak belirlenmektedir.
Son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde fiili hizmet süresi fazla olan kurumca, hizmet sürelerinin eşit olması halinde ise eşit hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu kurumca, kendi mevzuatına göre aylık bağlanır ve ödenir. Buna göre, son yedi yıllık fiili hizmet süresinde Bağ-Kur sigortalılığınız fazla olup, son yedi yılda en az 3,5 yıl SSK (4-1/a) sigortalısı olmanız halinde SSK (4-1/a) koşullarına göre emekli olursunuz.
