Özellikle iş kazalarının basında ve kamuoyunda yarattığı tepkiler, yeni birtakım önlemler alınmasını sağlamıştı.
Bunlardan birisi de, işyerlerinin sağlık ve güvenlik birimlerinin kuruluş ve işleyişi, ortak sağlık ve güvenlik birimleri ve eğitim kurumları konusunda yapılan son düzenlemelerdi.
15/8/2009 tarihli ve 27320 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimleri ile Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimleri Hakkında Yönetmelik’in uygulamasını gösteren “İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimleri İle Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimleri Hakkında Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğ” 9 Aralık 2009 tarih ve 27427 Ayılı Resmi Gazete’de yayınlandı. Tebliğ, işyeri sağlık ve güvenlik birimlerinin kuruluş ve işleyişi, ortak sağlık ve güvenlik birimleri ve eğitim kurumlarının yetkilendirilmeleri için başvuru usulleri ve istenilen belgeler, belgelendirme ve çalışma esaslarına dair alınacak tedbir ve uygulamaları netleştirmiş oldu.
15/8/2009 tarihinden önce işyeri sağlık birimleri bulunan işverenler bu birimlerini İSGB olarak düzenleyecekler. Bu birimlerde; 50 ve daha fazla işçi çalıştırılan bütün işyerlerinde en az bir işyeri hekimi, sanayiden sayılan işlerin yapıldığı işyerlerinde ise en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilecek.
İş sağlığı ve güvenliği hizmeti dışarıdan alınabilecek
Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta bulunan işyerlerinde, işyerinde koruyucu sağlık hizmetlerinin sürekliliğini sağlamak üzere işverence hekim dışındaki diğer sağlık personeli görevlendirilebilecek.
Ancak;
– Az tehlikeli sınıfta yer alan ve 1000 (bin) ve daha fazla işçi çalıştıran,
– Tehlikeli sınıfta yer alan ve 750 (yediyüzelli) ve daha fazla işçi çalıştıran,
– Çok tehlikeli sınıfta yer alan ve 500 (beşyüz) ve daha fazla işçi çalıştıran işverenler işyerlerinde İSGB kurmakla yükümlüdür. Bu işyerlerinde işyeri hekimi ve sanayiden sayılan işlerde ise iş güvenliği uzmanı tam gün çalıştırılır. Tehlike sınıfına göre yukarıda belirtilen sayıların altında işçi çalıştıran işverenler ise iş sağlığı ve güvenliği hizmetinin tamamını dışardan aldığı takdirde işyerlerinde bir ilkyardım ve acil müdahale odası ve bir ilkyardımcı bulunduracak, ayrıca yönetmelikte öngörülen bina ve donanım şartı aranmayacaktır.
Devlet memuru olarak çalışırken kendi kurumunda işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı olarak İSGB’de görevlendirilen kişilerin görevlendirme yazıları İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü’ne gönderilir.
Bir işyerinde kurulan İSGB bir başka işyerine de hizmet vermek istediği takdirde aynı yönetmeliğin 9’uncu maddesinde düzenlenen OSGB yetkilendirme işlemlerine tabidir.
Aynı işyeri içinde faaliyet gösteren alt işverenler; asıl işverenin izni ile işçi sayısı oranında masraflara katılarak asıl işveren tarafından kurulan İSGB’den yararlanabilir.
Alt işverenin işçi sayısının 50’nin altında olması halinde; işçilerin periyodik sağlık kontrolleri İSGB’de görevli işyeri hekimlerince yapılabilir. Bu hizmetlere yönelik ücretler asıl işverenlerle yapılacak mutabakata göre belirlenir. Hizmet sürelerinin hesaplanmasında alt işverenlere ait işçi sayıları, işyeri hekimleri ile yapılan sözleşmede dikkate alınır.
Ortak sağlık ve güvenlik birimi
Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi’nin (OSGB) kurucularından biri veya yöneticisi işyeri hekimi veya (A) sınıfı iş güvenliği uzmanı olmak zorunda olup OSGB kurma talebinde işyeri hekimliği veya iş güvenliği uzmanlığı belgelerini ibraz etmeleri zorunludur.
Bir OSGB’de kurucu ortak olan işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı, yeni kurulacak veya kurulmuş olan başka bir OSGB’ye kurucu ortak olamayacaktır. Kurucu olmayan işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının tam süreli iş sözleşmesi ile istihdam edildiği belgelendirilir. OSGB’de istihdam edilmesi zorunluluğu bulunan işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının işten ayrılması halinde bir başka işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının istihdam edilmesi zorunludur. Aksi takdirde 15 gün içinde bu noksanlığı yerine getirmeyen OSGB’nin yetki belgesi yönetmeliğin 17’nci maddesi gereğince iptal edilir.
OSGB, hizmet verdiği işyerlerinin tehlike sınıfı ve işçi sayısını dikkate alarak geçerli ve uygun belgeye sahip yeterli sayıda işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı istihdam edecektir. Bir işyerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin etkinliğini ve sürekliliğini sağlamak amacıyla OSGB tarafından sunulan hizmetlerin aynı işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı tarafından verilmesi esastır.
Bina, demirbaş ve personel sayısı
OSGB’de işyeri hekimine ve iş güvenliği uzmanına yardımcı olacak (kayıtların tutulması, istatistikî bilgilerin derlenmesi ve yazışmaların yapılması ve benzeri) işlerin yürütülmesi için diğer sağlık personeli istihdam edilebileceği gibi uzmanlık gerektirmeyen işleri yürütmek üzere yetkin personelin görevlendirilmesi sağlanacaktır.
OSGB, günün teknolojisine ve gereklerine uygun bir altyapıya sahip olmalıdır. Bina ve donanıma ilişkin hususlar yönetmelikte belirtilen şartları tam olarak karşılamalı ve burada sayılan araç ve gereçlerle donatılmalıdır. Aksi takdirde yetkilendirme yapılmayacaktır.
Yetkilendirilen OSGB’ler verdikleri hizmetleri bir başka OSGB’ye devredemezler. Ancak OSGB’nin faaliyetine son vermesi veya yetkisinin iptal edilmesi durumunda, işyerine ve işçilerine ait bütün bilgi ve belgeleri ilgili işverene iade eder.
Bakanlıkça yetkilendirilen OSGB’ler az tehlikeli sınıfta yer alan ve 1000 (bin) ve daha fazla işçi çalıştıran, tehlikeli sınıfta yer alan ve 750 (yediyüzelli) ve daha fazla işçi çalıştıran, çok tehlikeli sınıfta yer alan ve 500 (beşyüz) ve daha fazla işçi çalıştıran işyerleriyle hizmet sözleşmesi yapamazlar. Ancak, bu işyerlerinde İSGB kurarak alt işveren olarak hizmet verebilirler. Kurulan İSGB’de işyeri hekimliği ve iş güvenliği hizmetlerinin devamlı olarak aynı işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı tarafından verilmesinden hizmeti alan ve bu hizmeti verenler birlikte sorumludurlar.
OSGB yetkilendirme işlemleri; kurulu bulunduğu adrese göre yapıldığından adres değişikliğinde, yetkilendirme işlemleri tekrar edilir.
İSGB ile OSBG’leri her yıl hazırlanan yıllık değerlendirme raporlarını en geç takip eden yılın şubat ayının sonuna kadar İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü’ne gönderir. Yıllık değerlendirme raporları yönetmelik ekinde yer alan Ek-3’te belirtilen örneğine uygun olarak hazırlanır. İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü’ne gönderilen yıllık değerlendirme raporları, yazılı olarak ve elektronik ortamda iletilir.
