“Delilik, aynı şeyi tekrar tekrar yapıp farklı sonuçlar beklemektir.” Albert Einstein
Dünya hızla değişmekte, dönüşmekte ve her alanda birçok yenilikler yapılmaktadır. Yaşadığımız çağ, hız çağıdır. Artık ürün, hizmet ve her şey bu hız çağının birer vazgeçilmez parçası konumundadır. İşletmelerin, zemini devamlı olarak bu dönüşüm ve yenileşme sürecinin bombardımanı altında kalmaktadır. İnovasyona kayıtsız kalmak, piyasanın mevcut kaygan zemininde varlığının devamlılığını yitirmeyi göze almak demektir.
Bir söz vardır ‘sen uyursan ölürsün’ diye, işletmenin uyuması anlam olarak hareketsiz ve sabit olması, üretmemesi değil yenilik üretememesi demektir. Problem az üretmek değil, yeni ve inovasyon dediğimiz parasal çıktıya dönüşebilecek yenilikleri üretememektir. Bütün firmalar ile aynı hizmet ve ürünün üretilmesi işletmeleri emtialaşma dediğimiz aynılaşma ile karşı karşıya getirmektedir. Aynılaşma, her firmanın aynı ürün ve hizmetle müşteri talep ve beklentilerini karşılamaya çalışmaları, bütün firmaların birbirlerine benzer ürün ve hizmetleri sunmaları halinin adıdır. Bu durum rekabet edebilme olanaklarını ortadan kaldırmaktadır. Birbirinin aynı ürün, hizmet ve fiyat düzeyinde işletme varlığını sürdüremeyecektir. İşletmeler bu sebeple işletme sürekliliğinin devamını sağlayabilmesi için çeşitlendirme ve yenilik yoluna gitmek zorundadırlar. Çünkü, bu yenileşim döngüsünün bir parçası olmayan firmalar ‘ölümünü bekleyen hastalar’ misali her gün biraz daha kendi işletmesini bekleyen sona yaklaşmış olacaktır. Bu noktada inovasyonun hayat kurtarıcı fonksiyonları bir çözüm aracı olmaktadır.
Evet Einstein çok haklı beyler – bayanlar! Ürün ve hizmetlerde yenilik yapmadan, mevcut olanı değiştirmeden inovatif girişimcilik yapmadan daha iyi sonuçlar beklemek gerçekten biraz akıl dışı değil mi? O halde çözüm nedir?
Çözüm inovatif girişimcilik!
Eskiden büyük balık, küçük balığı yutardı şimdi hızlı olan balık yavaş ve emekleyen balığı yutmakta ve üstüne bir de su içmektedir.
Bu noktada iki hayati kavram ve birbirleri arasındaki bağımlı ilişki ortaya çıkmaktadır. Bunlar girişimcilik ve inovasyon kavramlarıdır. Bu kavramlar birbirlerinden çok farklı kavramlar olmasına karşın birbirlerinden bağımsız değerlendirilemeyecek derecede önemli ve birbirine bağımlı kavramlardır. Çünkü İnovasyonu gerçekleştirme misyonunun başat faktörlerinden en önemlisi girişimcilerdir. Yenilik, girişimcinin yeni zenginlik üreten kaynaklar oluşturmasını ya da hali hazırda var olan kaynaklardaki zenginlik potansiyelini arttırma aracıdır. Yönetim bilimci Drucker da yenilikçiliği girişimciliğe özgü bir araç olarak tanımlar ve örgüt şekli her ne şekilde olursa olsun var olma nedenlerini yenilikçiliğe bağlamaktadır.
Morris ve Lewis ise girişimcilik sürecinin çıktısı olan yenilikçiliği problemlere ve ihtiyaçlara sıradan olmayan yaratıcı (özgün) çözümler bulmak olarak tanımlamaktadır.
O halde yenilik, mevcut, eski olanı terk etmek ve yeni olanı üretmedir. J.B Say adlı Fransız ekonomisti 200 yıl önce entrepreneur kelimesini ürettiğinde, bununla bir durumun tespitini, bir niyetin ifadesini ortaya koymaya çalışmıştır. Say’ın düşünce sistemine göre, girişimci (müteşebbis) düşünce sistemini sarsan, bozan kimsedir.
Joseph Schumpeter, inovatif girişimciliği daha doğrusu girişimcilik denilen süreci “yaratıcı tahripçilik” olarak tarif etmiştir. Yani firmalar daha yeni ve iyiye ulaşmak için, eski olanı ve modası geçmiş olanı terk ederek yeni olanı üretecektir.
Bu nedenle inovasyon sadece yenilik olsun diye veya son zamanların yenilik modasından geri kalmamak fikriyle yapılabilecek bir şey değildir. İnovasyon ile ekonomik, sosyal katkı sağlanarak, ürün ve hizmetlerde yüksek değer oluşturması hedeflenmelidir.
İnovasyon’nun ekonomik gelişmeye sağlayacağı katkı yenilik değerinin hem niteliği hem de yüksek bir değer sonucunda ortaya çıkması yönüyledir. Bu bağlamda ‘inovatif’ nitelemesi ile önemi belirtilmeye çalışılan kavram, girişimcilik ve inovasyon arasındaki söz konusu birbirini etkileyen ve birinin diğer değişkeni gerçekleştirme ve yapma potansiyelinin mevcudiyetiyle ilgili olmaktadır. Yenilik ile akla ilk gelen kavramlar olan icat ve buluşlar girişimciler tarafından gerçekleştirilen faaliyetlerdir.
Yenilik üretimi, sürekli bir yeni ve farklı olanı üretme süreci olarak tanımlanmaktadır. Durcker bize yenilikçiliğin düğüm noktası denilen bam telini verir. Üç yılda bir oturup şirketin ömrünü uzatmak için her yönünü, ürünlerini, verdiği hizmeti, teknolojisini, pazarlarını ve dağıtım kanallarının teker teker sorgulanması gerektiğini söylemektedir.
İnovasyon tam olarak ne demektir? İnovasyon Türkçe’ye çevrildiği gibi sadece yenilik olarak karşılık bulamamaktadır. İçerisinde buluşu, yaratıcılığı, değişimi, mevcut tüm ürün ya da hizmetlerden farklı olmayı ve en önemlisi ticarileştirilebilme, sosyal ve ekonomik katma değer oluşturabilme özelliğini içerisinde barındırarak bir çıktı üretebilmektir. Bu noktada inovasyon yapmak isteyen firmaların en çok da içinde bulundukları kültürel yapıyı, sosyolojik, psikolojik açılardan çok boyutlu olarak değerlendirmesi gerekmektedir. Çünkü inovatif hizmet ve ürünün toplumun beklenti, ihtiyaç, geleneği, alış-veriş tutumları ve alışkanlıkları ile örtüşmesi gerekiyor. Hatta daha ileri giderek şirketlerin inovasyon yapabilmek için içinde yaşadığı coğrafi bölgenin dinamiklerini dahi çok iyi bilme gereklilikleri vardır diyebiliriz. Girişimci içinde yaşadığı toplumun ihtiyaç ve beklentileri ışığında mevcut ve oluşabilecek fırsatları değerlendirerek mal ve hizmet üretimini gerçekleştirecektir. Bu iki tanımın bir arada olduğu ve yeni çağın yenilikçi, üretken girişimcisini inovatif girişimci olarak tanımlamaktayız. Bu noktadan hareketle yenilikçilik ve girişimcilik, ekonomi hayatının merkezinde yer almakta ve yeni iş olanakları oluşturmaktadır. Büyüme ve gelişmeye olumlu yönde katkı sağlayarak hızını arttırmaktadır. Verimliliği arttırmakta ve yeni iş imkânları oluşmasına sebep olmaktadır. Bunun yanında her yeni oluşan pazarlar endüstri kolları ve yeni iş sahaları ile beraber yeni istihdam kapıları açılmaktadır.
