Charles Dickens’in “İki Şehrin Hikâyesi” isimli kitabı yüksek satış rakamı ile tüm zamanların en fazla okunan edebi eserlerinde biri olmuştur. Kırk beş bölümden oluşan kitapta mekân Paris ve Londra, zaman ise Fransız Devrimi (1789) sürecidir.
Devrimden önceki birkaç yılı anlatarak başlayan kitapta soylular tarafından ezilen Fransız köylüsünün durumu, devrimin ilk yıllarında soylulara yönelik vahşeti konu almaktadır. Ve aynı dönemde Londra’da akmakta olan hayatla iki ülke toplumları arasındaki benzerlikler aktarılmaktadır.
Ana karakterin hayatı üzerinden verilen detaylarla arka planda yaşananlar tarihi bir süreç içinde anlatılmaktadır. Kitaptaki önemli karakterler ve belirgin özellikleri şöyledir:
Darnay, erdemli kişiliğine rağmen devrimin acımasız gazabına uğrayan eski bir Fransız aristokratı ve St. Evremonde Markisi’nin yakışıklı yeğenidir.
Carton, Darnay’in eşine karşılıksız bir aşk besleyen, boşa geçirdiği hayatının muhasebesini yapmaya çabalarken, platonik-büyük aşkı Lucie ve ailesi için avukatlık yapan parlak bir avukattır. Ayrıca fiziksel olarak Darnay’a benzemektedir.
Dr. Manette, Fransız aristokrat ailelerinden birinin hışmına uğrayarak suçsuz yere Paris’te 18 yılını hapishanede geçirdikten sonra, eski bir dostunun yardımı ile kurtulan saygın, yardımsever ve sevilen bir doktordur.
Lucie, Dr. Manette’nin küçük yaşta babasından ayrı kalmış ve annesini yitirmiş sarışın (birkaç yerde bu özelliğine vurgu yapılmaktadır), genç ve güzel kızıdır.
Bayan Defarge, Aristokratlardan intikam almaktan başka bir şey düşünmeyen, elinden düşürmediği örgüye vakti geldiğinde kullanılmak üzere cezandırılacak isimleri nakşeden kadın meyhanecinin eşidir.
Bay Defarge, kindar eşi için zaman zaman kaygılanan ancak içinde birikmiş intikam hissi ile hareket eden, devrimcilerin buluşma merkezi olan meyhanenin sahibi.
Jarvis Lorry: Dr. Manette’nin yakın arkadaşı, Lucie‘yi kızı gibi seven Tellson Bankası’nın çalışanıdır.
Bayan Pross, Lucie’nin erkek kardeşi Salomon ile evlenmesini hayal ederek daima O’nun yanında olan, Manette’lerin kaba karakterli ve davranışlı ancak fiziksel olarak güçlü yardımcısıdır.
Bay Stravyer, Lucie ile evlenmek için girişimde bulunsa da bu isteğinin gerçekleşmeyeceğini kavrayarak üç çocuklu bir dul ile evlenen Sydney Carton’un işverenidir.
Jerry Cruncher, Elinden her türlü iş gelen, tıp öğrencilerine yasa dışı yollarla kadavra temin eden Tellson Bankası çalışanıdır.
John Barsad: ihtilal zamanlarında Frnasa’da bulunan, İngiltere’de kötü bir üne sahip olan eski bir casus ve Bayan Pross’un erkek kardeşidir.
Kırmızı, mavi, beyaz renkten oluşan rozetlerin ve kırmızı kasketlerin revaçta olduğu Fransız İhtilali’nin, kitabın kahramanlarının hayatlarına olan etkileriyle ruhsal değişimler ele alınmaktadır.
“Var olan doğru olandır.” (syf:81) aforizmasının merkezde olduğu, giderek fakirleşen halkın sosyal ve ekonomik durumunun uzantısı olan toplumsal psikoloji oldukça iyi aktarılmıştır. “Bazen insan, bazen hayvan avlardı…” (syf:281) İnsan hayatına değer vermeyen soyluların tutumları gözler önüne serilerek ihtilali hazırlayan nedenler sıralanmıştır.
“Özgürlük, Eşitlik, Kardeşlik ya da Ölüm Cumhuriyeti” sloganını haykırarak, geçmişinde halka eziyet eden aristokrasi mensuplarının yanı sıra pek çok masum insan da hayatını yitirdiği ihtilal günlerinde en değerli duygulardan biri olan “sevgi”nin yoksunluğunun vurgulanması sebebiyle özel bir kitaptır.
Charles Dickens
İki Şehrin Hikâyesi
çev. Meram Arvas
Can Sanat Yayınları
