Malumunuz güncel konumuz heykeller ve ucubelik. Heykellere karşı çıkış ve heykel kırma dini bir gelenek midir? Put nedir? Kuran da putları kıran kimdir ? Putlar dışımızda mıdır yoksa kalbimizde midir? Dışımızdaki heykelleri put diye niteleyip kırmakla içimizdeki putlardan kurtulmuş olur muyuz? Yoksa içimizdeki putları bu yöntemle kisvelemiş ve insanları daha çok kandırmış mı oluruz ? Bu konudaki kafa karışıklığını beraber çözelim bu yazımızda.
Put sözlükte şöyle tarif edilmiş.
- Allah’tan başka tapılan herşey.
- Heykel. Sanem. Kendisinden medet beklenen veya lâyık olmadığı hürmet kendine yapılan maddi mânevi resim, heykel ve her çeşit cisim.
Put-perest : Allah’tan başka şeyleri ilâh kabul eden, puta inanıp ona ibâdet eden.
La ilahe : İlah yoktur
İllallah : Allah vardır.
Ahzap suresi
39-) elleziyne yübelliğune risalatillahi ve yahşevneHU ve la yahşevne ehaden illAllah* ve kefa Billahi Hasiyba;
Onlar (o Nebîler) ki, Allah’ın risaletlerini (ilahi hükümleri) tebliğ ederler, O’ndan haşyet ederler ve Allah’dan başka hiçbir kimseden haşyet etmezler… Hasiyb olarak Allah kafidir!.
Bu ayetteki YALNIZ ALLAH DAN KORKARLAR, ALLAH’IN GAYRISINDA HİÇ KİMSEDEN KORKMAZLAR ifadesi bizler için PUT EDİNMEK konusunda hareket noktamızdır. Allah dan korkmaz da mahluktan yani sonu olan batıldan-yaratılmıştan korkar ve satar ahretini, satar ailesini, satar sevdiklerini, satar ikbalini. Mahluktan medet ummanın ifadesidir put edinmek. Çareyi, şifayı, kurtuluşu, çıkar yolu Allah dan gayrisinde arama körlüğüdür put edinmek.
Put edinmek konusunda bizi aydınlatan ikinci ayeti birlikte inceleyelim.
Araf suresi
138-) Ve cavezna Bi beniy israiylel bahre feetev alâ kavmin ya’küfune alâ asnamin lehüm* kalu ya Musec’al lena ilahen kema lehüm aliheh* kale inneküm kavmün techelun;
İsrailOğullarına (B sırrınca) deniz’i geçirttik/atlattık… Kendilerine ait putlara ibadete kapanmış bir kavim üzerine vardılar… Dediler ki: “Ey Musa!… Onların sahip olduğu (özel) ilahlar gibi bizim için bir ilah oluştur”… (Musa) dedi ki: “Muhakkak ki siz cahillik eden bir kavimsiniz”.
139-) İnne haülai mütebberun mahüm fiyhi ve batılün ma kânu ya’melun;
“Muhakkak ki onların içinde bulundukları çöküp helak olmuştur… Ve yapıyor oldukları da batıldır”.
140-) Kale eğayrAllahi ebğıyküm ilâhen ve HUve faddaleküm alel alemiyn;
“O sizi alemlere üstün kılmışken, sizin için Allah’dan gayrı bir ilah mı arayayım” da dedi.
Bu ayetlerde de Allah dan gayri tapınılacak putlar arayanlar-isteyenler-arzulayanlar cahillikle tarif olunmuş. Putların peşine ancak cahillerin düştüğü açıkça belirtilmekte.
Yasin suresi
74-) vettehazu min dunillâhi âliheten leallehüm yünsarun;
Belki kendilerine yardım olunur ümidiyle Allah’ın gayrından ilahlar edindiler!.
75-) lâ yestetıyune nasrehüm ve hüm lehüm cündün muhdarun;
(Tanrılar) onlara yardım edemezler… (Bilakis) onlar onlara (ilahlara) hazır duran ordudurlar (tanrıların kabul edilen varlığının ve tesir gücünün kaynağı-koruyanı bunlardır) !.
Yukarıdaki ayetlerde de aynı durum söz konusudur. La ilahe illallah kelimesini düşünüp anlamadan, idrak edip yaşamımıza geçirmeden bu konuyu sadece lafla çözmemiz mümkün değildir. Put ile ne anlatılmak isteniyor ? Putlar dışımızda mıdır yoksa kalbimizde midir sorusunu iyice düşünmeliyiz.
Önyargıları parçalamak, atomu parçalamaktan zordur…” (Albert Einstein)
Önyardılar zihinlerde kurulmuş birer idam sehpaları gibidir. Onlardan kurtulabilmek kolay değildir. Zihinlerde doğumla başlayan ve her yıl daha da kalınlaşan vehim duvarlarını yıkabilmek çok zordur ve Allah ın izniyle nasibi olanlar bu duvarlardan kurtulur esas özgürlüğü tadarlar. Beden putunda hapis yaşayanlar o puttan kurtulmuşları ve özgürlüğünü yaşayanları dışarıdan tanıyamazlar. O DA BİZİM GİBİ derler. Manayı çözemezler.
Kuran da put anlamını veren kelimeler hangileri onları inceleyelim.
ARAF SURESİ
138-) Ve cavezna Bi beniy israiylel bahre feetev alâ kavmin ya’küfune alâ asnamin lehüm* kalu ya Musec’al lena ilahen kema lehüm aliheh* kale inneküm kavmün techelun;
İsrailOğullarına (B sırrınca) deniz’i geçirttik/atlattık… Kendilerine ait putlara ibadete kapanmış bir kavim üzerine vardılar… Dediler ki: “Ey Musa!… Onların sahip olduğu (özel) ilahlar gibi bizim için bir ilah oluştur”… (Musa) dedi ki: “Muhakkak ki siz cahillik eden bir kavimsiniz”.
ŞUARA SURESİ
71-) Kalu na’budu asnamen fenezallü leha akifiyn;
Dediler ki: “Esnam’a (putlara; alışkanlıklarımıza, var kabul ettiğimiz isimlere…?) kulluk/ibadet yaparız, hep onlara akifiyniz (onlara kapanmışız, sırf onlarla meşguluz).
İBRAHİM SURESİ
35-) Ve iz kale İbrahiymu rabbic’al hazel belede aminen vecnübniy ve beniyye en na’büdel asnam;
Hani İbrahim şöyle dedi: “Rabbim, şu belde’yi amin (emniyetli) kıl… Beni de oğullarımı da putlara (Hak’dan perdeleyen nesnelere, kuvvelere) kulluktan uzak tut”.
ANKEBUT SURESİ
17-) İnnema ta’budune min dunillahi evsanen ve tahlükune ifkâ* innelleziyne ta’budune min dunillahi la yemlikune leküm rizkan febteğu ındAllahirrizka va’büduHU veşküru leHU, ileyHİ turceun;
“Allah’ın gayrından evsan’a (putlara) ibadet/kulluk ediyorsunuz; (aslında) ifk (yalan, iftira) uyduruyorsunuz/yaratıyorsunuz (çünkü O’nun gayrı vücud-mevcud yok ki?)… Allah’ın gayrından tapındıklarınız var ya, sizin için bir rızka dahi malik değillerdir (mevcudiyetleri ve kudretleri sözkonusu olamaz)… Rızk’ı (hakikatınız olan) Allah indinden arzulayın/isteyin… O’na kulluk/ibadet yapın ve O’na şükredin… O’na rücu’ ettiriliyorsunuz (olduğu için?)”.
NİSA SURESİ
51-) Elem tera ilelleziyne utu nasıyben minel Kitabi yu’minune Bil cibti vettağuti ve yekulune lilleziyne keferu haülai ehda minelleziyne amenu sebiyla;
Kendilerine Kitab’tan bir nasip verilenleri görmüyormusun!.. Cibt’e (tapınılan put) ve Tağut’a (batıl vücud) (B sırrınca) iman ediyorlar ve kafir olanlar için: “İşte bunlar iman eden (tevhid ehlin) den daha doğru yoldadırlar” diyorlar.
Yukarıdaki 5 ayette put olarak geçen kelimeler ESNAM, EVSAN,CİBT olarak geçmektedir.
ESNAM : Sanem. C.) Putlar. Tapılan heykeller. Suretler. Sanemler.
EVSAN : Vesen. C.) Putlar. Sanemler.
CİBT : Put, sanem, salib.
Kuran da HEYKEL kelimesi nasıl geçmiş şimdi onu inceleyelim.
ARAF SURESİ
148-) Vettehaze kavmü Musa min ba’dihi min huliyyihim ıclen ceseden lehu huvar* elem yerav ennehu la yükellimühüm ve la yehdiyhim sebiyla* ittehazuhu ve kânu zalimiyn;
Musa’nın kavmi, ondan sonra (yani: Musa’nın Tur’a çıkışından sonra), kendilerinin (bedensel) süs eşyalarından meydana gelen, (buzağı gibi) böğürebilen İCLEN CESEDEN (buzağı cesedi) edindiler (yani bir buzağı edindiler ki ondan maksad böğürebilen bir CESEDdir; cesed kişi, hayvani bilinç)… Görmediler mi ki o (cesed) onlarla ne kelam edebiliyor ne de bir yola hidayet edebiliyor (bütün bunlar insani ruhun özellikleri) ?.. Onu (ilah) edindiler (bedensel bilincin hükmüne girdiler, sırf o oldular) ve zalimler oldular (nefslerine zulmettiler).
TAHA SURESİ
88-) Feahrece lehüm ıclen ceseden lehu huvarün fekalu hazâ ilahuküm ve ilahu Musa fenesiy;
(Samiriy) onlar için böğürebilen bir ICLEN CESEDEN (buzağı cesedi, yani bir buzağı ki ondan maksad böğürebilen anlayışsız bir cesed?) çıkarttı… Bunun üzerine dediler ki: “İşte bu hem sizin ilahınız ve hem de Musa’nın ilahıdır; fakat Musa (bu ilahı) unuttu!?”.
ENBİYA SURESİ
52-) İz kale liebiyhi ve kavmihi ma hazihit temasiylülletiy entüm leha akifun;
Hani (İbrahim) babasına ve kavmine dedi ki: “Kendilerine ibadete kapandığınız bu heykeller de nedir?”.
TEMASİL : Timsaller. Suretler. Resimler. Putlar. Semboller. Tasvirler.
Yukarıdaki üç ayette de görüldüğü gibi Musa kavmnde HEYKEL anlatılırken geçen kelime farklı, İbrahim a.s ın anlatımındaki HEYKEL kelimesi farklıdır. İCLEN CESEDEN ve TEMASİL farklı hedefleri işaret etmektedir. Heykel kelimesini bu farklı kelimelerle anlatılmasını başka bir makalede açıklamaya çalışırız inşallah.
Velhasıl put edinmek demek batıldan korkmak, ummak, ümit etmek, yardım dilemek, batıla güç atfetmek vs. Kırılması gereken putların kalpte-akılda olduğu muhakkaktır. Namaz kılarken evin duvarında asılı resimleri toplayanları hiç anlamamışımdır. Duvardaki resimleri toplamadan namaz kılmayanlar Cami de lale resimleri ve çini süsleme resimlerinin karşısında nasıl namaz kılıyorlar bunu bir düşünseler anlarlar aslında putların gönülde olduğunu ve ilim balyozuyla kırılması gerektiğini.
Bedenine tapanlar, karısına-kocasına tapanlar, parasına, malına, makamına tapanlar, hırsa, şehvete tapanların taptıkları putlar sureten dışlarında görünse de sevgisi, tutkusu kalptedir. Sevgisi kalpten çıkarılmış hiçbir batıl insanı yönetemez. Bir bardak bedava çaya veya bir paket sigaraya kırk takla atanların kalpleri put dolu değil mi ?
