Geçtiğimiz hafta SGK sigortalılarının ölümü halinde eş ve çocuklarına aylık bağlanması için hangi şartların arandığını yazmıştık. Ölüm sigortasından hak sahiplerine aylık bağlanmakta, aylık bağlanamaması halinde toptan ödeme yapılmakta, ölen sigortalı için cenaze ödeneği verilmekte, ölüm aylığı almakta iken evlenen kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesidir.
Ölen sigortalının;
— Erkek ya da kadın olmasına bakılmaksızın dul eşine,
— Sosyal Güvenlik Kanunları kapsamında çalışmayan, çalışmaların¬dan dolayı gelir veya aylık almayan çocuklarına, yani SSK veya Bağ-Kur sigorta kapsamında sigortalı olmayan veyahut aylık almayan çocuklarına,
— Çalışamayacak durumdaki malul çocuklarına
— Evli olmayan, evli olmakla birlikte sonradan boşanan veya dul ka¬lan ve sosyal güvenlik kanunları kapsamında çalışmayan, çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almayan kız çocuklarına,
— On sekiz yaşını, ortaöğretim görmesi halinde 20, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmayan erkek çocuklarına,
— Sosyal Güvenlik Kanunu kapsamında çalışmayan (sigortalı), çalışmaların¬dan dolayı gelir veya aylık almayan muhtaçlık şartı olan asgari ücretin net tutarının altında geliri olan ana-babasına,
— Sigortalının ölümünden sonra doğan çocuklarına,
ölüm sigortasın¬dan aylık bağlanmaktadır. Özellikle belirtmemiz gerekir ki; ölenin mirasının reddedilmiş olması hak sahiplerine aylık bağlanması hakkını ortadan kaldırmaz.
****
Gelir ve aylık bağlanmayacak haller
Ölen sigortalının hak sahiplerinden;
a) Kendisinden aylık bağlanacak sigortalıyı veya gelir ya da aylık bağlanmış olan sigortalıyı kasten öldürdüğü veya öldürmeye teşebbüs ettiği veya sürekli iş göremez hale veya malûl duruma getirdiği,
b) Kendisinden aylık bağlanacak sigortalıya veya gelir ya da aylık bağlanmamış olan sigortalıya veya hak sahibine karşı ağır bir suç işlediği veya bunlara karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemesi nedeniyle ölüme bağlı bir tasarrufla mirasçılıktan çıkarıldıkları,
hususunda kesinleşmiş yargı kararı bulunan kişilere gelir veya aylık ödenmez. Ödenmiş bulunan gelir ve aylıklar da faiziyle geri alınmaktadır.
Eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların, bağlanmış olan gelir ve aylıkları kesilmekte ve bu kişilere ödenmiş olan tutarlar faiziyle geri alınmaktadır.
***
Ölen Sigortalının Eşine İlişkin Şartlar
Sigortalının ölümü ile dul kalan eşe aylık bağlanabilmesi için, ölüm tarihinde sigortalı ile Türk Medeni Kanununa uygun olarak evlilik bağı¬nın bulunması gerekmektedir. Türk Medeni Kanuna uygun olmayan ev¬lilik ilişkisindeki kişiler hak sahibi sayılmadığın¬dan, aylık bağlanmamaktadır.
Ölen sigortalının dul eşinin ölüm aylığı alabilmesi için sonradan evlenmemesi gerekir. Eşin evlenmesi durumunda hak sahibi olma niteliği ortadan kalktığı için ölüm aylığı kesilir. Bunun dışında, sigortalı dul eşlerin ölüm aylığına hak kaza¬nabilmeleri için başka bir koşul yoktur. Ölen sigortalının dul eşinin sigortalı olarak çalışması yada gelir veya aylık alması kendisine ölüm aylığı bağlan¬masına bir engel teşkil etmez.
***
Ölen Sigortalının Çocuklarına İlişkin Şartlar
Ölüm aylığı bağlanmasında evlilik bağı içinde doğan çocuklar hak sahibi sayılır. Türk Medeni Kanununa göre sigortalı tarafından evlat edinilmiş, tanınmış veya nesebi düzeltilmiş yahut babalığı hükme bağlanmış çocukların da hak sahibi niteliğini kazanma yönünden evlilik bağı içinde doğan çocuklardan farkları yoktur.
Ölüm aylığına hak kazanmada çocuklar için aranan ortak koşul 5510 sayılı Kanuna yada yabancı bir ülke mevzuatına göre sigortalı olarak çalışmama veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir ve aylık bağlanmamış olmasıdır. Kız çocuklarına ölüm aylığı bağlanabilmesi için kız ço¬cuğun, yaşları ne olursa olsun evlenmemiş evli olmakla birlikte sonradan boşanmış yada dul kalmış olması gerekir. Ayrıca eşinden boşandığı halde boşandığı eşi ile fiilen birlikte yaşayan kız çocuklarına aylık bağlanmadığı gibi tespiti halinde bağlanmış aylıklar da kesilir.
Erkek çocuklara ölüm aylığı bağlanabilmesi için 18 yaşından küçük ol¬ması, orta öğrenim görüyor ise 20, yüksek öğrenim görüyor ise 25 yaşını doldurmamış olması gerekmektedir. Yaş şartını sağlayan erkek çocuklar evlenmiş olsa bile ölüm aylığına hak kazanır. Kız yada erkek ayrımı yapılmaksızın çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirmiş malul çocuklara yaş, öğrenci¬lik niteliği ve bekâr olma şartları aranmadan aylık bağlanır.
***********
