Üstün Zekalı Gençler ve LGS: Ailelere Tavsiyeler
“Üstün Potansiyelli Çocuklar” kitabında Prof Joan Freeman “Üstün potansiyelli çocuklar büyüdüğünde ne olur?” sorusunun cevabını vaka analizleri üzerinden verirken, kitabın bir çok bölümünde “Eğer araştırmamı bu aşamada bitirseydim, sonuç farklı olurdu.” cümlesini kurar.
Kitap, hayatın bir sonraki adımı ile bütün değerlendirilmesi gerektiğini anlatırken, diğer taraftan da hayatın bütününün kritik zamanlarda nasıl da gözden kaçabildiğinin göstergesi gibidir.
Bugünlere atıf yapar gibi sanki. Lise Giriş Sınavları (LGS), eyvah işte o sene !
LGS sınavı hayatın tek gerçeği gibi hareket eden, bu yılı “Sınav senemiz” diye tüm aileye indirgeyen bir ebeveyn tutumu söz konusu, üzerinde onlarca bilimsel araştırmaya değecek bir konu bu. Eve gelecek misafirlere bile “sınav senemiz bu sene” bahanesinin çok geçerli olduğu bir toplumsal kabul yılı, “LGS Yılı.”
Tanılı ÜZY gençlerle çalışıyorum LGS yılında da. Mentorluk süreçlerinde üstün potansiyelli olmanın özelliklerini yönetmeleri için destek olurken ailelerle de sürekli iletişim halindeyiz. Sorsanız sizce en zor kısım ne bu süreçte diye:
1. Ebeveynlerin tutumu, beklentisi ve davranışları ve
2. Öğretmenlerin üstün potansiyellilerle iletişim becerileri, anlama ve motive etme becerilerinin geliştirilmesidir.
Kaldı son iki gün… Şimdi gençlere değil ama üstün potansiyelli LGS’ye girecek çocukları olan ailelere kısa tavsiyelere gelelim.
1. Çocuğunuz hangi okulu kazanırsa kazansın bilişsel anlamda yaşıtlarının %98’inden ileride. Bu durum değişmeyecek. Bu gerçeğin farkında olun, kendinize hatırlatın.
2. Kaygı ve stres seviyelerini arttırmadan yanlarında olduğunuzu hissettirin.
3. Duygularınızı abartmayın, sezgileri güçlü olan ÜZY gençler bunu anlar ve onlar da bu duygu girdabına girebilir.
4. Herhangi bir pazar olmasa da yılın onlarca pazar gününden biri. Bu şekilde düşünerek ve söyleyerek rahatlayın ve rahatlatın.
5. Emeklerinin karşışılığını alması dilekleri ile uğurlayın, sakince
6. Sınav sonrası tavır ve davranışlarına saygı gösterin, uzun soluklu bir çalışmadan çıktılar
7. Duygularını yoğun yaşayan üstün potansiyelliler; hangi duygu ile çıkmış olurlarsa olsunlar onlara destek verin ve saygı duyun. Duygularının geçmesine izin verin, gerekirse sonra konuşun
8. Kendilerini rahat hissedecekleri şekilde alanlar yaratın. Kimisi cevaplara bakmak isterken, kimisi sınav lafını duymak bile istemeyebilir.
9. Sonrasında istedikleri ile istedikleri kadar ilgilenmeleri için zaman tanıyın. Günlük rutinler konusunda en az bir hafta izin verin. Bırakın keyif aldıkları şeyleri yapsınlar
10. Tavırlarını kişiselleştirmeyin ve üzerinize alınıp savunmaya geçmeyin.
Ayrıca aşağıdaki gerçekleri de yeniden hatırlatmak faydalı olacaktır.
1. Kazandığı okul onun zeka katsayısı ile doğru orantılılı olamayabilir. Test sınavları üstün potansiyelliler için uygun bir sistem değildir.
2. Var olan eğitim sistemi üstün potansiyelli çocuklarınıza göre değil, bu yüzden lise dönemi de bitene kadar pek çok konudan şikayet edecek ve anlaşılmak isteyecek. Bu gerçeği lütfen aklınızdan çıkarmayın.
3. Artık onlar liseli sayılır. Nerede okurlarsa okusunlar arkadaşlık ilişkileri ve okulun sosyal faaliyetleri bir çok konudan çok daha önemli olacak.
4. Tahminlerinizin çok ötesinde ülke ve dünya gerçekleri ile ilgileniyorlar. Okumak ve bilgi ile ilgili yargılarında çok da haksız sayılmazlar. Eleştirmeden, anlatarak ve anlayarak yanlarında olun.
Yazıyı ustun potansiyelli bir gencin sözleri ile bitirmek istiyorum.
“En güzel yıllarım anaokulu yıllarıydı. Her halimle kabul gördüğüm, her soruma cevap verilen, desteklendiğim, eğlendiğim, sorular sorduğum, kabul gördüğüm, ben olmama izin verilen o kısacık yıllar. İlkokul dönemi tam bir hayal kırıklığı, orta okul liseye hazırlık, lise de üniversiteye. 12 yıl böyle bir esaretle.”
LGS bir sınav, ne fazlası ne eksiği.
Bunu yürekten söylediğinizde, olmuş demektir !
Dr. Uğur Zat
Üstün Zekalı ve Yetenekli Çocuklar Aile Eğitim Uzmanı
Üstün Zekalı ve Yetenekli Gençler Mentoru
