Nisan ayında 23 Nisan, Mayıs ayında ise 1 Mayıs, 19 Mayıs ve Ramazan Bayramı Ulusal Bayram ve Genel Tatil günleri var.
Bu nedenle bu hafta resmi tatil çalışmasını ele almak istedik.
Ayrıca ramazan bayramı hafta tatili ile iç içe geçti. 1 Mayıs Pazar günü ise hem hafta tatili, hem resmi tatil ve hem de arefe günü olarak kayda geçti.
2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunda Ulusal Bayram ve Genel Tatil günleri belirtilmiştir. Bir takvim yılı içerisinde toplam 15,5 gün ulusal bayram ve genel tatil günü bulunmaktadır. Ulusal bayram ve genel tatil gününde çalışılması halinde ilave ücret ödenmesi gerekecektir.
Ramazan Bayramı ise 1 Mayıs Pazar Arife günü saat 13.00’ten itibaren (3,5 gün) olup, bu günlerde işçilerin çalışmaması asıldır.
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir.
Toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmelerine hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatillerde işçilere tanınan haklara, ücretli izinlere ve yüzde usulü ile çalışan işçilerin bu Kanunla tanınan haklarına aykırı hükümler konulamaz.
Bu hususlarda işçilere daha elverişli hak ve menfaatler sağlayan kanun, toplu iş sözleşmesi, iş sözleşmesi veya gelenekten doğan kazanılmış haklar saklıdır.
İşveren işyerinde veya bankaya yaptığı ödemelerde işçiye ücret hesabını gösterir imzalı veya işyerinin özel işaretini taşıyan bir pusula vermek zorundadır. Bu pusulada ödemenin günü ve ilişkin olduğu dönem ile fazla çalışma, hafta tatili, bayram ve genel tatil ücretleri gibi asıl ücrete yapılan her çeşit eklemeler tutarının ve vergi, sigorta primi, avans mahsubu, nafaka ve icra gibi her çeşit kesintilerin ayrı ayrı gösterilmesi gerekir (4857/37.md).
Ulusal bayram ve genel tatil gününün aynı zamanda hafta tatiline denk gelmesi halinde, bordroda hafta tatili olarak gösterilmesi uygun olacaktır. Bu durumda da hafta tatiline denk gelen ulusal bayram ve genel tatil gününde çalışılmaması durumunda ilave bir ödeme yapılmasına gerek yoktur.
4857 sayılı Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa iş sözleşmesinde, toplu iş sözleşmesinde veya işyeri uygulaması ile aksi bulunmaması halinde ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenecektir.
Parça başına, akort, götürü veya yüzde usulü ile çalışan işçilerin tatil günü ücreti, ödeme döneminde kazandığı ücretin aynı süre içinde çalıştığı günlere bölünmesi suretiyle hesaplanır. (4857/49 Mad.) Bu şekilde hesaplanan ücret, ulusal bayram veya genel tatil günlerinde çalışan işçiye ödenecektir.
Ulusal bayram ve genel tatil günleri için serbest zaman uygulaması öngörülmemiştir. Bu nedenle ulusal bayram ve genel tatil günlerinde serbest zaman uygulanması mümkün olmayıp, mutlaka ilave ücret ödenmesi gerekmektedir. Ulusal bayram ve genel tatil çalışmasının denkleştirilmesi veya serbest zaman kullandırılması da mümkün değildir.
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışan personele müteakip günlerde izin kullandırılması mevzuata uygun değildir. Diğer bir deyişle resmi tatil günü çalışmış ise bir başka gün izin kullandırılması yerine resmi tatil çalışma ücreti ödenmesi gerekmektedir.
Diğer bir tereddütlü husus ulusal bayram ve genel tatil gününün ne zaman başladığı konusundadır. Özellikle postalar (vardiya) halinde çalışma düzeninde saat esası dikkate alınarak çözüme gidilmesi gerekir. Kurban Bayramı’nda arefe günü 08.00-16.00 vardiyasında çalışan işçilerin saat 13.00 den sonra çalışmaları genel tatile rastladığından 13.00-16.00 arası süreler için genel tatil ücretinin ödenmesi gerekmektedir.
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışan işçilere ilave bir yevmiye ücreti ödemeyen işverenlere idari para cezası uygulanacağına yönelik İş Kanunu’nda açık bir hüküm yoktur. Ancak bu konuda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Müfettişleri ücret ile bu kanundan doğan veya TİS’den yada iş sözleşmesinden doğan ücreti kasten ödememek veya eksik ödeme gerekçesi ile İş Kanunun 32’nci maddesine muhalefetten aynı kanunun 102/a maddesi gereğince 2022 yılında bu durumdaki her işçi ve her ay için 429.00 TL idari para cezası verilmektedir.
