12 Aralık çok önemli bir gündür. 12 Aralık 1929 tarihinde Atatürk’ün yönlendirmesiyle Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti kurulmuştur.
Bu kurumun ve 12 Aralık haftasının anlamı ve gelişimini Türkiye Ekonomi Kurumu Başkanı Prof. Ercan Uygur’un kaleminden okuyalım:
Aşağıdaki yazı www.tek.org.tr adresinden alınmıştır.
“1. Türkiye Ekonomi Kurumu’nun Kuruluşu
Türkiye Ekonomi Kurumu, Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti adıyla, 80 yıl önce Büyük Buhranın başladığı dönemde 12 Aralık 1929’da Atatürk’ün telkiniyle ve onun himayesinde kuruldu. İlk tüzükte Kurum’un kuruluş amaçları şöyle belirtilmişti.
A- Halkı israfla mücadele etmeye, tutumlu yaşamaya ve tasarruf etmeye teşvik etmek.
B- Yerli malların kullanımını teşvik etmek için bu malları tanıtmak ve sevdirmek.
C- Yerli malların üretimini çoğaltmak, bunların dayanıklılığını, kalitesini ve beğenilir-liğini yabancı mallar düzeyine getirmek ve fiyatlarını düşük tutmak için çaba göstermek.
D- Yerli malların sürümünü arttırmak suretiyle toplumun refahını yükseltmek.
Belirtilen amaçların bir iktisat kurgusu ve süzgecinden geçtiği, içi boş bir “yerli malı kullan” söylemi olmadığı açıktır. Kurum, Büyük Buhrana ve Türkiye’nin giderek bozulan dış dengesine karşı sanayileşmeyi, sanayiyi yaratacak yatırım için tasarruf etmeyi, kaynak biriktirmeyi; diğer yandan da sanayi üretimine talep yaratmak için yerli malı kullanmayı vurgulamıştır.
Bu kurguda; kalite, fiyat ve rekabet gibi önemli ekonomik kavramların altı çizilmiştir. Türkiye Ekonomi Kurumu’nun 81. kuruluş yılını kutladığımız ve 2008’de yaşayan küresel bunalımın etkilerinin çalkantılarla sürdüğü bugünlerde, belirttiğimiz kurguyu ve vurgulamaları hatırlatmak isteriz.
2. “Tasarruf ve Yerli Malı” Haftaları
Türkiye Ekonomi Kurumu kurulduğunda, 12-18 Aralık haftasını daha sonraki yıllarda “Tasarruf ve Yerli Malı Haftası” olarak kutlamayı kararlaştırmış ve bu karar kurumun ilk tüzüğünde yer almıştı. İlk “Tasarruf ve Yerli Malı Haftası” 12-18 Aralık 1930 tarihinde kutlandı.
12 Aralık 1934’te, Başbakan İsmet İnönü’nün önerisiyle, haftanın adı “Milli Ekonomi ve Yerli Mallar Haftası” olarak değiştirildi. Çabalara karşılık 1923 sonrasında oluşamayan bir sanayinin yaratılması önde gelen bir hedefti.
Kurum’un öncülüğünde 1930’larda ve 1940’larda tüm Türkiye’de yaygın olarak kutlanan haftanın adı, 1946 yılından başlayarak “Yerli Malı Haftası” olarak kısaltıldı.
Haftanın adı, 1950 yılında “Ekonomi ve Yerli Malı Haftası”, 1983 yılında ise “Tutum, Yatırım ve Türk Malları Haftası” oldu. Ancak daha sonraki yıllarda hafta kısaca “Yerli Mallar Haftası” olarak adlandırıldı, önemini yitirdi, gündemden düştü.
Ancak bu konuyu önemseyenler de var. Örneğin, 31 Ekim 1924’te ilan edilen Dünya Tasarruf günü her 31 Ekim’de birçok ülkede kutlanıyor.
Türkiye Ekonomi Kurumu’nun “tasarruf et, yerli malı kullan” söylemi, “dış açığa ve birlikte gelen dış borçlanmaya olanak verme” düşüncesinin de ürünü idi. O dönemde, tarihsel etkilerle, dış açıkların ve dış borçların ülkeyi çıkmazlara sürükleyeceği korkusu daha fazla vardı.
Burada iki noktaya daha değinmek gerekir. Birincisi, tasarruf, abartılı modalarla çılgınlık düzeyine varan lüks tüketimi ve israfı azaltmak, bunların ortaya çıkardığı sosyal adaletsizliği geriletmek için de gerekir. Gelir dağılımının daha eşit olduğu ülkelerde tasarruf oranı daha yüksektir.
İkincisi, tasarruf, küresel ısınma ve iklim sorunlarıyla da ilgilidir. Doğanın ve çevrenin korunması, geniş anlamda tasarrufa önem vermekle sağlanabilir. İsraf ve tüketim çılgınlığı, ne yazık ki, çevreyi ve doğayı tahrip etmektedir.”
Ercan Hoca kurumun ve haftanın gelişimini çok güzel açıklamış.
Cari açığın konuşulduğu, krizin, tasarrufun, yerli yatırımların tartışıldığı şu günlerde sorunlara biraz da ülke içinden bakmakta yarar yok mu?
