Birkaç haftadır ağırlıklı olarak gurbetçi işçilerin emeklilikleri açısından oldukça önemli olan yurtdışı borçlanması konusundaki püf noktaları okurlarımızla paylaşıyoruz.
Yurtdışı borçlanmasında püf noktalar yazı dizimizin üçüncüsü olarak bugün, hizmetlerin belgelendirilmesi, borçlanma talebi, borç miktarının hesaplanması konularına değineceğiz.
Öncelikle yurtdışı borçlanması talebinde bulunabilmek için, yurtdışındaki hizmetlerin belgelendirilmesi gerekmektedir. Çalışılan/ikamet edilen ülkelerdeki Türk konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler gibi temsilciliklerden alınacak ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı belirtilen hizmet belgelerin alınması, borçlanma için yeterlidir.
Sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerdeki sigortalılık sürelerini borçlanacak olanlar, yurtdışında çalıştıkları işyerlerinden alacakları hizmet sürelerini gösterir bonservisleri ile birlikte pasaportlarında bulunan çalışma izinlerinin tercümelerini ibraz etmek suretiyle belgeleme yükümlülüklerini yerine getirmiş olmaktadırlar.
***
Talep ve Ödeme
Yurtdışında geçen çalışma veya ev kadınlığı sürelerinin borçlandırılmasına ilişkin yazılı talep, Yurtdışı Hizmet Borçlanma Talep Dilekçesinin usulüne göre doldurulup imzalandıktan sonra doğrudan ya da posta yolu ile SGK’ ya gönderilmesi ile gerçekleşir.
Borçlanma tutarının 3 ay içerisinde ödenmesi gerektiğinden, eksik bilgi, beyan ve belgelerini üç ay içinde ibraz etmeyenlerin borçlanma işlemleri durdurularak, borçlanmanın geçersiz olduğu başvuru sahibine yazılı olarak bildirilmektedir.
Borçlanma miktarının tespitinde, borçlanılacak her bir gün için tahakkuk ettirilecek borç tutarı asgari ve azami günlük kazanç arasında seçilecek günlük kazancın % 32’sidir.
Bu sebeple borçlanma yapılan tarih çok önemlidir. Özellikle asgari ücretin değişmesiyle, borçlanma miktarları artacağından, bunun takibi gerekmektedir.
1) Tahakkuk ettirilen prim borcunun tamamının tebliğ tarihinden itibaren Türkiye’de ödenmesi halinde Türk Lirası cinsinden üç ay içinde ödenecektir.
2) Borçlarını yurt dışından ödeyecek olanlar, Türk Lirası olarak bildirilen tutarın karşılığını Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından konvertibl sayılan döviz cinsinden ödeyeceklerdir. Ödemeler, borcun ödeneceği tarihteki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru üzerinden yapılacaktır.
3) Söz konusu üç aylık süre içerisinde borcun bir kısmının ödenmesi halinde, ödenen miktar ile orantılı süre geçerli sayılacak, kalan sürenin geçerli sayılması yeni bir borçlanma talebine bağlı olacaktır.
4) Tebliğ tarihinden önce borçlanmaya karşılık yapılan ödeme miktarları, borçlanma talep tarihinden sonra ödenmiş olmak kaydıyla geçerli sayılacak ve borçlanma işlemi iptal edilmeyecektir.
***
Borçlanma Süreleri Nasıl Değerlendirilir?
Sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler borçlanılmış ise sigortalılığın başlangıç tarihi borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülür ve emeklilik açısından bu tarih ilk sigortalılık tarihi alınır.
Borçlanma müracaat tarihinde Türkiye’de tescil edilmiş bir sigortalılığı bulunmayanların sigorta başlangıcı ise borçlanma bedelini ödedikleri tarihten borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülerek tespit edilir. Bunların borçlandığı süreler BAĞ-KUR statüsünde sigortalılık sayılır. En son SSK statüsünde iken aşağıda belirtilen ülkelerdeki sigortalı çalışma sürelerini borçlananların sigortalılık başlangıcı bu ülkelerdeki sigorta başlangıç tarihi alınır.
Aşağıdaki ülkeler, ilk defa çalışmaya başlanılan tarihin Türkiye’de ilk işe giriş tarihi olarak kabul edildiği ülkelerdir.
Sıra No Ülke Adı
1 Almanya
2 Arnavutluk
3 Avusturya
4 Azerbaycan
5 Belçika
6 Bosna Hersek
7 Çek Cumhuriyeti
8 Fransa
9 Gürcistan
10 Hırvatistan
11 Hollanda
12 İsviçre
13 Kanada
14 Kebek
15 KKTC
16 Lüksemburg
17 Makedonya
18 Slovakya
19 Kore
20 İtalya
