Geçen hafta Denizli’deydik. DENİF 2011 Denizli İnsan Kaynakları ve İstihdam Fuarı’nda ‘Çalışma Hayatındaki Yenilikler ve Kıdem Tazminatının Güncel Sorunları’ konulu panelde Doç. Dr. Oğuz Karadeniz, Yrd. Doç. Dr. Handan Kumaş ve Ali Tezel’le birlikte konuşmacı idim. Gerçekten Denizlili vatandaşların, Pamukkale Üniversitesi öğrencilerinin ve meslek odalarının olağanüstü ilgisi vardı. Oğuz Karadeniz ve Handan Kumaş hocanın uzun bir emek ve uğraş vererek hazırladıkları ülkelere göre kıdem tazminatı uygulamasının bu tartışmalara ışık tutacağı kanaatindeyim. Ülkelere göre iş gücü piyasasında kıdem tazminatı, iş güvencesi, işsizlik sigortası ve işsizlik yardımı açısından oldukça kapsamlı karşılaştırmalar yapılmış.
4 ülkede kıdem tazminatı fonu
Kıdem tazminatı + iş güvencesi + işsizlik sigortası uygulanan ülke sayısı 12. Kıdem tazminatı olmayan (yasa ile düzenlenmeyen) ülke sayısı 22. Kıdem tazminatı fonu uygulayan ülke sayısı ise 4. Kıdem tazminatı + iş güvencesi + işsizlik sigortası + işsizlik yardımı uygulanan ülke sayısı 5 olup, dünyada ağırlıklı olarak kıdem tazminatı uygulanıyor.
Ülkelere göre kıdem tazminatı
İngiltere: Aynı işyerinde en az iki yıl çalışma şartı, işin tasfiye olması, işyerinin kapanması durumunda ödenmektedir. Ödeme miktarları yaşa bağlı olarak değişir. 41 yaş, her yıl için 1.5 haftalık ücret, 22 yaşından küçükler için yarım haftalık ücret ödenir.
Hollanda: Zorunlu kıdem tazminatı uygulaması yok. Ancak, mahkeme kararı ile ödenmektedir. 1996 yılı bölge mahkemeleri birliği tarafından geliştirilen tavsiye formülüne göre kıdem hizmet yılına göre çarpan etkisi kullanılarak birkaç aylık ücrete sabitlenmiştir. Örneğin; 40 yaşın altındaki işçiye her hizmet yılı için 1 aylık ücret tutarında tazminat ödenmektedir.
Danimarka: Beyaz yakalılar için yasa ile düzenlenmiştir. 12, 15, 18 yıllık çalışanlara 1, 2 ve 3 aylık ücretleri tutarında ödeme yapılmaktadır. Mavi yakalılar için toplu iş sözleşmeleri ile düzenlenebilir.
İspanya: İş sözleşmesinin haklı ve haksız nedenle feshinde tazminat miktarı değişmektedir. Haklı nedenle fesihte her hizmet yılı için 20 günlük, haksız nedenle fesihte 45 günlük ücret tutarında ödeme yapılmaktadır.
Yunanistan: Hizmet yılı, çalışanın beyaz veya mavi yakalı olmasına göre değişir. Örneğin; beyaz yakalı ve 2 aydan 1 yıla kadar çalışanlara 1 aylık ücreti, iki aydan bir yıla kadar hizmeti olan mavi yakalılar için 5 günlük ücreti tutarında tazminat ödenir.
İsviçre: Kıdem tazminatına ilişkin yasalarda zorunlu uygulama yok. Ancak, 50 yaşında aynı işverenin yanında 20 yıl çalışanlara en fazla 2 aylık kıdem ödenebilmektedir.
Avusturya: 2003’te güvenceli esneklik uygulamaları getirilmiş olup, oluşturulan kıdem tazminatı fonuna işverenler işçi ücretinin yaklaşık yüzde 1.53’ü kadar prim ödemektedir. Yeni sistemle 3 yıllık katkısı olan bir işçi fondan tazminat alma veya emeklilik dönemine ilişkin tasarruf etme tercihleri arasında seçim yapabilmektedir.
Denizli’de terör var mı?
Denizli’ye ilişkin bir endişemi paylaşmadan edemeyeceğim. Denizli insanına ve buranın doğal ve tarihi güzellikleri ne kadar güzelse, havaalanı da bir o kadar kabus gibiydi. Havaalanlarında güvenlik gerekçesiyle bazı uygulamalar olabiliyor.
Bugüne kadar bir çok ile gittim. Ancak, hiçbir havaalanında bu kadar faşist bir uygulama görmedim. Havaalanına girdiğiniz anda ilk kontrol noktasından itibaren bir terslik olduğunu hissediyorsunuz. Kendinizi New York havaalanındaymış gibi baskı altında görüyorsunuz. Üzerinizdeki kemeri çıkarmak yetmiyor, neredeyse pantolon düğmelerini de söktürecekler. Üstüne üstlük kontrol noktalarından geçerken bir de emniyet GBT genel sorgulama yapıyor. Bu kadar güzel bir memlekete bu faşizm yakışmamış. Antalya, İstanbul, Ankara havaalanlarından biraz ders alsınlar. Acaba Denizli’de terör aldı başını gidiyor da, haberimiz mi yok?
