Zaman zaman okurlarımız emekli maaşının yüksek olması için ne yapmaları gerektiğini soruyor.Emekli maaşının hesaplanmasında aylık ortalama kazanç ile aylık bağlama oranının çarpımı esas alınmaktadır.
Bu nedenle yüksek emekli maaşında hem ödenen SGK matrahlarının yüksek olması, hem de prim gün sayısının fazlalığı önem taşımaktadır.
Üç döneme bakılır
Emekli maaşı hesaplanmasında üç ayrı dönem vardır;
* Birinci dönem 1990-1999 dönemi
* İkinci dönem 1.1.2000 ile 30.09.2008 dönemi
* Üçüncü dönem 1.10.2008 tarihinden sonraki dönemler olarak belirtilebilir.
Her üç dönemin gerek aylık ortalama kazanç ve gerekse de aylık bağlama oranlarının hesabı farklılık göstermektedir.
Dolayısıyla bugün için geçmiş yıllarda düşük ödenen prim matrahlarının artırılması mümkün olmadığına göre, en azından bundan sonraki yıllarda yüksek prim ödenmesi emekli aylıklarını bir miktar artıracaktır. Son birkaç yılın yüksek ödenmesi emekli aylığını büyük oranda yükseltmez.
***
Askerlik borçlanmasıyla emeklilik
01-04-1987 işe giriş, 1984’te askerlik yaptım ve 2010 ocak ayına kadar çalıştım. Gün sayım 7.200 olup ne zaman emekli olabilirim? Mustafa Erol
Değerli okurum, askerden sonra ilk defa sigortalı olmanız dolayısıyla sigorta başlangıç tarihiniz askerlik süresi kadar geriye gidecektir. Bu durumda 49 yaşını, 25 yıl sigortalılık süresini ve 5300 gün prim sayısını tamamlayarak SSK’lı (4/a) olarak emekli olabilirsiniz. Prim gün sayısını tamamlamışsınız ancak 49 yaşınızı ve 25 yıl sigortalılık süresini de tamamlamanız gerekir.
***
Yaşlıların emekliliği
Annem 01.05.1954 doğumlu. 1971 sigorta girişli ve 800 gün ödenen primi mevcut. En kısa zamanda kendisini nasıl emekli yapabiliriz? Mert Aydın
Değerli okurumuz, annenizin 1971 tarihinde ilk defa çalışmaya başlamış olmasından dolayı 50 yaşını, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3.600 gün sayısını doldurmak suretiyle emekli olabilecektir. Bu durumda gün sayısını 3.600 güne tamamlayarak (ayrıca son 3,5 yıl SSK’lı olarak çalışması koşuluyla) kısmi aylık bağlanabilecektir.
***
Vefat eden işçinin kıdem tazminatı
Okurumuz Veli Çaylıkoca, “Kardeşim 30 Aralık 2009’da vefat etti. Çalıştığı işyerinden eylül ayında emekli oldu. Aynı iş yerinde çalışacağından emekli tazminatı almadı. SSK tazminatı olarak 7.000 TL alabilirsin almak istiyor musun diye sorunca o da hayır demiş. Şimdi vefat ettiği için bu tazminatı alabilir mi?” diye soruyor.
Her ne kadar ölüm halinde kıdem tazminatı alınması mümkünse de, kardeşinizin daha önce emeklilik nedeniyle almadığı kıdem tazminatı hakkı da zayi olmuş değildir. Kıdem tazminatında 10 yıllık bir zaman aşımı vardır. Dolayısıyla emekli olduğu tarihte almadığı kıdem tazminatının veraset ilamındaki hisseleri oranında mirasçılarına ödenmesi gerekir. İşverene başvurmanızı tavsiye ederiz.
