Yerel Yönetimler Otopark Hizmetlerinde Sınıfta Kalıyor

İstanbul başta olmak üzere özellikle büyükşehirlerin en büyük sorunu otopark ihtiyacıdır. Şehirlerimizde trafik çilesine paralel olarak otopark soruna da büyümektedir. Bu sorun araç sahiplerinin keyfi ve düzensiz park olayları, yasak yere yapılan parklar, yetersiz ve dar sokak ve caddeler ile araç sayısının sürekli artmasına rağmen otopark sayısının artmaması gibi nedenlerle çığ gibi büyümektedir.  Belediyelerin görevini yapmaması yüzünden her sokağı ve duvar kenarını parselleyen, her köşe başında vatandaşı soyan, herhangi bir vergi kaydı dahi olmayan, ücret ödemek istemeyen vatandaşı döven, araçlarına zarar vererek devlete meydan okuyan otopark mafyasının her geçen gün sayıları artmaktadır.    

Amerika’da ve birçok gelişmiş ülkenin şehirlerinde işyerleri kapasite kullanımına göre otopark yapılması kaydıyla inşaat izni verilmektedir.

Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca hazırlanan 1 Temmuz 1993 tarih ve 21624 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak, 1994 yılında yürürlüğe giren Otopark Yönetmeliği gereği inşaat ruhsatı alımlarında, projesinde otopark olmayan inşaatlardan otopark harcı alınması, bu harçlarla genel ve bölgesel otoparklar yapılarak bölge sakinlerine ücretsiz olarak hizmet verilmesi gerekmektedir. Buna göre, otopark yeri ayrılmamış olan konutlar için yerel yönetimler tarafından otopark yapımında kullanılmak üzere otopark harcı alınmaya başlanmıştır. Otopark yönetmeliği gereğince toplanan bu harçlar, otopark tesisi için gerekli arsa alımları ile bölgesel veya genel otoparklar için kullanılması gerekmektedir.

Belediyeler tarafından vatandaşlardan toplanan ve bir kamu bankasında ayrı hesabı tutulması gereken bu otopark harçları ile otopark yapılması gerekirken, yerel yönetimlerce otoparkların yapılmadığı görülmektedir. Bu hususta birçok yerel yönetimin yıllardır sınıfta kaldığı açıkça görülmektedir. Otopark sorunu her geçen gün artarak büyüyorsa; otopark harcı adı altında toplanan bu paralar nereye gitmektedir? Yerel yönetimlerden bu paraların hesabı niye sorulmamakta yada sorulmak istenilmemektedir?

Bu nedenlerle şehirlerimizde otopark sorunun çözümü konusunda aşağıdaki adımlar mutlaka atılmalıdır.

1. Trafik sorunu, otopark sorunundan ayrı olarak görülmemelidir. Şehirlerimizde uzmanlar aracılığı ile trafiği rahatlatacak ve yoğunluğu azaltacak nokta ve kalıcı çözümler üretilerek, şehir içi trafiğin dengeli yoğunlukta olması sağlanmalı, ara arterlerle trafik akışı hızlandırılmalıdır. Trafiği aksatan yerlere park yasağı getirilmeli ve park yasakları sıkı denetim altında tutularak, ihlaller halinde cezai müeyyideler uygulanmalıdır.
2. Toplu taşıma önem verilmeli, hızlı, güvenli ve ucuz toplu taşımacılık sağlanarak insanlar toplu taşımaya özendirilmelidir.
3. Trafik ve nüfus yoğunluğuna göre yeterli sayıda çağdaş, güvenli, temiz, yeterli ışıklandırması olan, giriş çıkış rahatlığı olan modern çok katlı otoparklar oluşturulmalıdır.
4.  Tüm otoparklar kayıt altına alınmalı, otoparklar belli kriterler ve kıstaslara sahip, eğitimli, güvenilir kişilerin eliyle işletilmeli, buralarda çalışan kişiler özenli olarak seçilmesi ve gerekli eğitimlerin verilmesi, otopark işletmecilerinden vatandaşın mal ve can güvenliği nedeniyle uğrayabileceği her türlü zararın tazmini açısından gerekli teminatlar alınmalıdır.
5. Otopark mafyasına karşı sıfır tolerans ile mücadele edilerek varsa tüm bağlantıları da yok edilerek sona erdirilmelidir. Bu şekilde huzurumuz, tarihi ve kültürel zenginliklerimiz, güvenliğimiz ve çaresiz insanımız mafyanın yok ediciliğinden kurtarılmalıdır.   
6. Belediyeler tarafından otopark yapımı planlanırken yeri iyi tespit edilmeli, otoparklara toplu ulaşım araçlarının bağlantıları sağlanmalıdır.  
7. Otopark yönetmeliği gereği yerel yönetimler tarafından bugüne kadar toplanan otopark harçları konusunda merkezi hükümet tarafından denetim yapılarak hesabı sorulmalı, otopark harçlarının otopark yapımına harcanıp harcanmadığı denetlenmeli, bu paraların nerelere harcandığı raporlanmalı, ihmali veya suistimali olan yerel yöneticiler hakkında derhal adli ve idari soruşturma başlatılmalı ve merkezi hükümet tarafından sürekliliği olacak şekilde kontrol ve denetim mekanizmasının oluşturulması gerekmektedir.

Bu ve benzeri önlemlerle kentsel dönüşüm içerisinde otopark sorununun ortadan kaldırılması gerekmektedir. Çünkü gelişmiş ve modern şehirlerde otopark sorunu diye bir kavram olamaz ve bunun çözümü de otopark yönetmeliğinin dirayetli yerel ve merkezi yönetimler tarafından uygulanmasından geçmektedir.

İbrahim Güllü

SDTM Genel Başkanı