Yeni Ders Yılı Başlarken…

Bayram öncesinde bir hafta Safranbolu- Karabük’te sınıf öğretmenlerimizle birlikteydik.
Konuşma konumuz; “verimlilik kültürü” nün oluşturulması ve geliştirilmesi..
İlköğretimde öğrencilerimize verimlilik kültürünü nasıl aşılayabiliriz?

Söyleşi ortamında geçen konferansımıza üç günde yaklaşık 400 öğretmen katıldı.

Bu konuşmalarda; verimlilik-üretkenlik nedir, Türkiye eğitimde ve verimlilikte dünyanın neresinde, eğitimde üretkenlik nasıl ölçülür, verimlilik kültürünü yaygınlaştırmak için neler yapılmalı, okullarımızın olanak ve kısıtları nelerdir, eğitim sisteminin verimli kılınması, derslerin kapsam ve içerikleri gibi öğrenim ve eğitimin temel konuları ele alınmış,düşünceler ve araştırmalar çerçevesinde tartışma ortamı gerçekleştirilmiştir.
Bu konularda Atatürk’ün şu sözleri çok aydınlatıcıdır:

“Çalışmadan, öğrenmeden, yorulmadan rahat yaşamanın yollarını aramayı alışkanlık haline getirmiş milletler, evvela haysiyetlerini, sonra hürriyetlerini ve daha sonra da istikballerini kaybetmeye mahkûmdurlar”

“Memleket evladı, her öğrenim aşamasında ekonomik hayatta verimli, etkili ve başarılı olacak surette donatılmalıdır”

Kültür,”yaşam tarzı” olarak tanımlanır.( Muzaffer Sencer, Kültüre İlişkin Temel Kavramlar, Ulusal Kültür, Temmuz 1979 )

Bir düşüncenin, bir olgunun kültürün bir parçası olabilmesi bilgi ve bilinçlenme ile de bağlantılıdır. Verimlilik kültürü, her çeşit varlıklarımızı tam ve etkin değerlendirerek bireysel, ulusal, toplumsal gelişmeye, katkı vermektir. Kısacası günlük yaşamda “verimlilik ilkelerine” göre davranmaktır. Verimlilik ilkeleri dediğimizde şu yaklaşımları öne sürmekteyim:

Verimlilik İlkeleri:
– Doğru işi yapmak

– İşi doğru yapmak
– İşi zamanında yapmak
– İşi uygun mekânda yapmak

– Az zamanda, hem çok ( nicelik ) hem de büyük iş ( nitelik ) yapmak
– Çok yönlü gelişmek

– Bir- iki alanda derinleşmek ( uzmanlaşmak) (batıda işbölümü ve uzmanlaşma teknolojik sıçramanın temelidir)
– Kaynakları tam kullanmak
– Kaynakları etkin ( akılcı ) kullanmak
– Araştırmacı bir kişiliğe sahip olmak

– İşin toplumsal yararını öne çıkarmak
– İşleri ve faaliyetleri planlamak
– Doğru sorular sormak

Türk kültürü verimlilik için pek elverişli değildir. İktisat bilinci zayıftır. İnsanlarımızın çoğunluğu iktisadi ilişkileri kamu iktisadı kapsamında yaşama eğilimindedirler. Bu görüş Türk kültürünü inceleyen bazı çalışmalarda da öne sürülmektedir.(Doğan Ergun, Türk Bireyi Kuramına Giriş, 1991. Sf;82)

Derslerde verimlilik kültürü verilebilir.

Örneğin; Hayat Bilgisi(ilköğretim 1-2-3 sınıflar öğretim programı ve kılavuzu) sayfa 18’de öğrencilere kazandırılacak becerilerde şunlar sıralanmıştır:
1-eleştirel düşünme
2-yaratıcı düşünme
3-araştırma
4-iletişim
5- Problem çözme
6-bilgi teknolojilerini kullanma
7-girişimcilik
8-Türkçeyi doğru,etkili, güzel kullanma
9-karar verme
10-KAYNAKLARI ETKİLİ KULLANMA
10.1-zaman, para ve materyal kullanma
10.2-bilinçli tüketici olma
10.3-çevre bilinci geliştirme ve çevredeki kaynakları etkili kullanma
10.4-planlama ve üretim

Örneğin, teknoloji-tasarım derslerinde verimlilik kültürü işlenebilir. Hayatı teknoloji kolaylaştırır. Tekerleğin icadıyla ulaşım, iletişim her şey hız kazanmış ve insan zamanını çok daha iyi kullanmıştır.

Örneğin Tarih ve Türkçe derslerinde üretken yazar, bilim insanı, araştırmacı kişilerin yaşam öykülerinden örnekler verilebilir.

Örneğin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisinde, tasarrufun önemi, ziyankarlığın yanlışlığı üzerinde durulabilir.
Ayrıca; fen ve teknoloji, sosyal bilgiler, müzik,resim, beden eğitimi, devrim tarihi ve Atatürkçülük, proje hazırlama, bilgi kuramı, tarım, düşünme eğitimi,bilgisayar gibi hemen her derste verimlilik kültürünü doğrudan ilgilendiren konular bulunmaktadır.

 Ders dışı kitap okumalarıyla da bu kültür arttırılabilir..

Verimlilik kültürü oluşturmada ders dışı kitap okumak çok faydalıdır.