Yatırım teşvikleri, ülkelerin kalkınma stratejileri ile sosyo-ekonomik ve toplumsal yapısına göre yatırımcıları belirli faaliyetlere yönlendirmek amacıyla kamu tarafından sağlanan ayni ve nakdi destek paketleri olarak açıklanabilir. Teşviklerle gerek kamunun gerekse de özel sektörün sahip olduğu değerli kaynaklar daha verimli olacağı değerlendirilen alanlara kaydırılmaktadır. Başka bir ifadeyle söz konusu teşvikler yatırımların doğru alanlara, doğru zamanda kanalize edilebilmesini sağlamak olarak adlandırılabilir. Bu doğrultuda ülkemizde yapılacak yatırımların doğru yönlendirilmesi için bir dizi değişiklik hayata geçirilmektedir.
15/12/2016 tarihli Bakanlar Kurulu ile birlikte Yatırımlarda Devlet Desteği Hakkında Karar yayınlanmıştır. Bahsi geçen karar ile birlikte; kalkınma planları ve yıllık programlarda öngörülen hedefler doğrultusunda tasarrufların katma değeri yüksek yatırımlara yönlendirilmesi, üretim ve istihdamın artırılması, uluslararası rekabet gücünü artıracak ve araştırma ve geliştirme içeriği yüksek bölgesel ve büyük ölçekli yatırımlar ile stratejik yatırımların özendirilmesi, uluslararası doğrudan yatırımların artırılması, bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılması, kümelenme ve çevre korumaya yönelik yatırımlar ile araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin desteklenmesi amaçlanmaktadır.
21 Ağustos 2020 tarihli ve 31220 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2846 Sayılı Cumhurbaşkanı kararı gereğince, yatırımlarda devlet desteği verilmesine ilişkin bazı değişiklikler yapılmıştır.
Bu destekler özü itibariyle yatırımın maliyetini düşürmek: vergisel destekler, nakdi destekler, yatırım yeri tahsisi, bürokratik kolaylıklar toplam yatırım tutarını hafifletmek, Finansman yükünü azaltmak: düşük faizli iç ve dış yatırım kredileri ve faiz desteği ile finansman yükünü düşürmek, Yatırımın kârlılığına katkı sağlamak: altyapı yatırımlarının devletçe yapılması, enerji desteği, personel desteği, alım garantisi gibi uygulamalarla işletme döneminde yatırımlar karlı biçimde sürdürmek üzerine kuruludur.
Bu anlamda 21 Ağustos 2020 Tarihli ve 31220 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar ile birlikte yatırımların desteklenmesinde bazı değişiklikler meydana gelmiştir.
Yeni dönemde belirlenen yatırımlar için sağlanacak destek unsurları aşağıdaki gibi olmuştur.
Büyük ölçekli yatırımlar, stratejik yatırımlar ve bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenen yatırımlardan, tamamlama vizesi yapılmış işyerlerine teşvik belgesinde kayıtlı istihdamı aşmamak kaydıyla sigorta primlerinde destek sağlanmaktadır.
6’ncı bölgede; büyük ölçekli yatırımlar, stratejik yatırımlar ve bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında teşvik belgesine istinaden gerçekleştirilecek yatırımla sağlanan ilave istihdam için, tamamlama vizesi yapılan teşvik belgesinde kayıtlı istihdam sayısını aşmamak kaydıyla, işveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu’na ödenmesi gereken sigorta primi işçi hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı, tamamlama vizesinin yapılmasını müteakip on yıl süreyle işverenlere destek olarak sağlanmaktadır.
Yapılan değişiklik ile birlikte, yatırımlarda mücbir sebep veya fevkalade hal durumları dışında, asgari yüz kişilik istihdamın sağlanamadığı aylarda sigorta primi işveren hissesi, sigorta primi ve gelir vergisi stopajı destekleri uygulanmayacaktır.
★ ★ ★
Teşvikte avantajlar:
Örneğin, faaliyet şartlarının sağlanması halinde yeni düzenlemede 6. Bölge kapsamına alınan Adıyaman ilimizde kurulacak olan yatırımlar aşağıda sayılan desteklerden yararlanabilecektir;
► KDV istisnası: Var
► Gümrük Vergisi muafiyeti: Var
► Vergi indirimi; yatırıma katkı oranı: %50, Vergi indirimi: %90
► Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği: 10 yıl süreyle sağlanacak
► Yatırım yeri Tahsisi: Var
► Faiz veya kâr payı desteği: İç kredi: 7 puan, döviz veya dövize endeksli kredi 2 puan (1.8 milyon TL’ye kadar)
► Sigorta primi işçi hissesi desteği: 10 yıl
► Gelir Vergisi Stopajı desteği: 10 yıl
Bu anlamda Ekonomi Bakanlığı’nın değişen kriterlerine göre yatırım yapılan sektörler ve bölgelere ilişkin destek tutarları değişiklik göstermektedir.
