Not: Bu yazım Üvercinka Dergisi’nin Ağustos 2020 Tarih ve 70. sayısında yayımlanmıştır.
Edebiyatın farklı dili yoktur… Evet, yazar ve şairler çeşitli dillerde yazabilirler, ancak hepsinin ortak dili; sevgiye, güzelliğe, dostluğa ve haksızlıklara karşı mücadeleye çıkar.
Şu günlerde dünya yazar ve şairleri ile eski bir gazeteci olarak röportaj çalışmalarım devam ediyor. Amacım farklı kıta ve ülkelerdeki meşhur veya olmayan yazar ve şairlerle edebiyat yolculuğunda bulunmak ve ülkelerarasındaki edebiyat dostluğunu pekiştirmektir. İlk olarak Kübalı Şair Giselle Lucia Navarro ile ülkesi ve edebiyat çalışmaları hakkında bir röportaj gerçekleştirdim. Ardından Japonya Yazarlar Üniversitesi Rektörü ve Televizyon ve Radyo Yazarları Yönetim Kurulu Başkanı Tamako Sarada ile ülkelerimizi konuştuk. Ona Barış Manço’yu tanıttım ve onun “Kara Sevda” şarkısını çok beğendiğini ve sürekli dinlediğini belirtmişti. Sıra Avrupa’ya gelmişti. Türkiye’de Nilüfer Belediyesi’nin düzenlediği Uluslararası Şiir Festivaline konuk olarak gelen Hırvat Şair ve Yazar Darija Zilic ile yaptığım röportajlar Kanguru Yayanları sahibi Aydın Şimşek’in “Deliler Teknesi” dergilerinde yayımlandı. Ayrıca ilgilenmek isteyenleri de www.ertugrulerdogan.com siteme davet ediyorum. Hindistanlı Şair ve Yazar Rati Saxena’ya sorularımı gönderirken, Afrika’dan bir yazarı da listeme aldım. Zimbabwe’den Tendai Rinos Mwanaka ile sosyal medya üzerinden görüşmelerimize devam ediyorum. Birbirimize öykülerimizi gönderdik. Google çeviri tekniği ile orijinal gibi olmasa da onun Afrika’daki ailesi ile olan ilginç hikâyesini anlayabildim. İşte edebiyatın gücü de buradaydı. Dillerin farklılığı hiçbir şey ifade etmiyordu. Ne olursa olsun edebiyatın ruhu insanın içine işliyordu…
Röportaj için sorularımı gönderdiğim Hindistanlı Yazar ve Şair Rati Saxena bana ortak bir mail gönderdi. Gönderdikleri farklı ülkelerin şair ve yazarlarıydı. İçinde ülkemizden Ataol Behramoğlu ve Yeşim Ağaoğlu’da vardı. Mailinde Hindistan’ın Telugulu Eyaletinden ünlü Aktivist, Emekli Profesör ve Şairlerinden Varavara Roa,’nın Maharashtra’nın Navi Mumbai Kasabasındaki Taloja hapishanesinde olduğunu, Kasım 2018 yılından bu yana Hint Başbakan Narendra Modi’ye suikast düzenleme iddiası ile evinden tutuklanmış ve Elgar Parishad davasında yargılandığını, Şairin 81 yaşında olması nedeniyle sağlık yönünden özellikle Covid-19 yüzünden kefaletle serbest bırakılmasının ret edildiğini, Hindistanlı yazarlar olarak bu durumun Covid-19 dan daha fazla rahatsız ettiğini, ifade özgürlüklerine önem verenler olarak mevcut faşist sağcı rejimi eleştirme haklarının ellerinden alındığını belirtiyordu. Rati yazısının sonunda Varavara’nın hapiste olmasını kınamak ve bu radikal şairin derhal serbest bırakılması ve sağlığına zarar gelmemesi için Telanga Praja Front’un sosyal medya aracılığıyla kınadığı bu yazıya imza attığını belirtiyordu.
Popüler adı VV olan Varavara’nın karısı, eşinin kendi başına bile yürüyebilecek durumda olmadığını, dişini fırçalamak, tuvalete gitmek ve günlük işlerini yapabilmek için yardıma ihtiyacı olduğunu ve zaman zaman da varsanımlar gördüğünü, kızı ise babasının tıbbi raporlara göre elektrolit dengesizliği çektiğini ve bunun erken tedavi ile kolayca tedavi edilebileceğini, ayrıca tedavinin gecikmesi halinde beyin hasarına neden olacağını belirtmiştir.
Şair Varvara Reo ile birlikte gözaltına alınanlar arasında Anand Teltumbde (akademisyen ve Dalit[1] entelektüel), Sudha Bharadwaj (akademisyen ve avukat), Arun Ferreira (insan hakları avukatı) Vernon Gonsalves (akademisyen ve yazar) ve Gautam Naclakha (yazar, gazeteci ve insan hakları aktivisti) bulunmaktadır. Bu tutuklamalar Hindistan’da aşırı sağın entelektüellere ve aktivistlere karşı başlattığı bir dizi saldırının son ayağını oluşturuyor ve bunların Nerenda Modi’nin Milliyetçi hükümetini zayıflatmakla suçlanan anti-faşist cephenin bir parçası olarak suçlanıyorlardı. Hindistan’da anti-faşist olmak artık bir suç olmuş ve polisler bu entelektüellerin fazla kitap okuduklarını ve öğrencileri yoldan çıkarmakla suçluyorlardı.
İnek İdrarı Kutsal mıydı?
Peki entellektüeller iktidarı nelerden suçluyorlardı? Modi hükümeti eğitim kurumlarını RSS’in programlarını okutarak tahrip etmeye başladığını, bunlar arasında; inek idrarının kutsallığı üzerine deneysel bir araştırma, Ganesh’i (bir filin kafası ve bir çocuğun bedenine sahip bir tanrı) yaratan medikal teknolojilere, alt-kıtada tanrıların uçmasına olanak sağlayan antik aeronotik teknolojilere dair incelemeler, binlerce yıl önce kablosuz iletişim araçları olduğunu dair kanıtlar vb. var; kısaca, Hindistan’ın bütün dünya medeniyetlerinin kökeni olduğu fikri gibi bu tür ritüel görüşleri ret etmeleridir.
Bu kültür düşmanlığı korkusunun böyle devam ettiği sürece, yalnızca daha fazla entelektüel, yazar ve filozofun tutuklanmasına ve cinayetine sebep olunacağı, Sorunun, Hindistan’ın bir “pazar” olmasından ötürü, gördüğü uluslararası “kabul”ün yanı sıra, bu tür cinayetlerin devam etmesine olanak sağlayan kabul edilemez sessizlik olduğu aydın kesimlerce belirtilmektedir.
Şair Varavara Roa Kimdir?
“Ben deniz özgürlüğünde özgürlük arayan bir damla su …”
V.V.
Popüler olarak VV olarak da bilinen Varavara Rao, 3 Kasım 1940 yılında Hindistan’ın Andhra Pradesh’in Warangal Bölgesinde küçük bir köyde (Chinna Pendyala) doğdu. Üniversite yıllarında şiir ve edebiyat eleştirisi yazmaya başladı. Mesleği okutmandı ve kırk yıl öğrencilerine Telugu edebiyatını öğretti. Varavara, 1966 yılından itibaren Telugu edebiyatı için şair arkadaşlarıyla birlikte edebiyat grupları kurdu. 1970 yılında Devrimci Yazarlar Birliği gibi benzer düşüncede olan grupları birleştirdi ve 1984-86 yılları arasında sekreter olarak görev yaptı. Ayrıca 1983 yılında kurulan All İndia Devrimci Kültür Birliği’nin de kurucu üyesi olmuş ve 1993 yılından beri genel sekreterliğini yapmaktadır.
VV, tıpkı Nazım Hikmet gibi Hindistan hükümetleri tarafından yirmi yıl boyunca kovuşturuldu ve zulüm gördü. 1980’lerde ülkemizde yaşanan darbede olup bitenler gibi o yıllarda onun da yaşamına tehditler oluştu. 18 dava sonucunda 1973 yılından beri aralıklı olarak altı yıl hapis yattı. 1985-89 Secunderabad ve Ramnagar Kompla Davasında bin günlük ve gece hücre hapsi aldı. Mahkemeler on yedi davasında beraat ettirdi. VV’nin hapis hayatının başlamasıyla karısı Hemalatha 1978-1984 yılları arasında iki kez yayıncılığı tatmak zorunda kaldı. Devrimci hareketin bir parçası olarak VV, yedi şiir antolojisi, bir doktora tezi ortaya çıkardı. 1983 yılında Telugu’da Toplum ve Edebiyat İlişkisi Üzerine Bir Çalışma ve 1990’da Srijana’nın (1966 – 85) editörlüğünü yaptı. Doktora sonrası çalışması 1991-94, halk şarkısının 1968-88 yıllarında Telangana’daki halk şarkısına dönüştürüldü. V.V’nin ‘hapisten mektubu’ aynı anda Andhra Prabha (Telugu) ve Indian Express edebiyat eklerinde yayımlandı. VV, Telugu Ngugi Wa Thiango’nun 1982, 96’da Swecha Sahithi tarafından yayımlanan 1985 – 89 yıllarındaki hapis cezası sırasında “Haçtaki Şeytan” ve “Bir Yazarın hapishane günlüğü – Gözaltına Alındı” adlı romanına tercüme edildi. Virasam’a yasak uygulandıktan sonraki 24 saat içinde Varavara Rao ve Kalyana Rao, 19 Ağustos 2005 tarihinde AP Kamu Güvenliği Yasası uyarınca tutuklandı ve Haydarabad’daki Chanchalguda Merkez Hapishanesine yollandı. Tutuklanmasından bu yana, ona karşı yedi yeni dava açıldı. Mahkeme, 31 Mart 2006 tarihinde Kamu Güvenliği Yasası uyarınca Varavara Rao davasını reddetti ve o zamana kadar diğer tüm davalar için kefalet aldı. Yaklaşık 7 buçuk ay sonra 31 Mart 2006’da kefaletle serbest bırakıldı. Şimdilerde yine hapiste olan Şair V.V. hücresinde sağlık yönünden zor günlerini geçirmektedir.
Telugu edebiyat geleneğinde bir efsane olan Sri Sri’dan esinlenerek, ezilenlerin nedenini destekleyen şiirler yazmaya başlayan Şair, “Yazılı kelime her mücadelede çok önemli bir silahtır. Şiirler de öldürebilir.” derken, 1968 yılında yayınlamaya başladığı şiirleri arasında “Köpek Yavrusu Nereye?” ,“ Kana bastırılmış Bir Rüya” , “ Kadın”, “Deniz ve Ben” , “Güneş Yükselen” ve “Yansıma” başlıklı daha nice şiirleri bulunmaktadır. Sizlere onun “Doğrusu” adlı bir şiirini aktarayım:
İşçinin terinin asla söyleyemeyeceği gerçeği,
Boş midesinin asla söyleyemeyeceği gerçeği,
Gözyaşlarının asla söyleyemeyeceği gerçeği,
Onun yumruklarının asla bitmeyeceği gerçeği,
Bir şairin kaleminden bir damla mürekkep
Hiç ifade edebilir mi?
V.V.’ye destek olmak için varavararao@yahoo.com adresine yazacağınız birkaç sözcük onun belki de yeniden ayağa kalkmasını sağlayacaktır.
Esen Kalın…
Ertuğrul ERDOĞAN
Kaynakça
- Vikipedia
- www.varavararao.org
- www.birikimdergisi.com
