Konut alımlarını teşvik etmek üzere “Yapı Tasarruf Sandığı Sistemi” hayata geçirilecek. Düzenlemenin çalışmaları devam eden torba kanun tasarısında yer alması bekleniyor.
Konut satışlarında geçen yılın son çeyreğinde yüksek kredi faiz oranlarının da etkisiyle başlayan düşüşün ardından, hükümet konut alımlarını teşvik edecek yeni bir düzenlemeyi hayata geçiriyor.
Reuters’ın haberine göre, özellikle düşük ve orta gelir grubunun hedeflendiği ve piyasadan daha düşük faizle konut edindirmeyi amaçlayan sistemde da devlet katkısı olacak.
Üst düzey bir ekonomi yetkilisi, “Yapı Tasarruf Sandığı Sistemi” olarak adlandırılan düzenlemenin çalışmaları devam eden torba kanun tasarısında yer alacağını ve kısa süre içinde de ilan edilmesinin planlandığını söyledi.
Maliye Bakanı Naci Ağbal, önceki gün yaptığı açıklamada yatırım, üretim, ihracat ve istihdamı destekleyici düzenlemeleri de içeren bir torba yasayı haftaya meclise göndererek hayata geçirmek istediklerini söylemişti.
Almanya’daki uygulama Türkiye’ye taşınıyor
Bir ekonomi yetkilisi, “Türkiye’de mortgage sistemini yavaş yavaş ortaya çıkartacak uzmanlaşmış bankacılığın gündeme gelmesi söz konusu. Bununla ilgili adımlar atılıyor. Bunlardan biri de yapı tasarruf sandığı sistemi” dedi ve ekledi:
“Sistem, daha düşük faizle herkesin ev sahibi olmasına özellikle de yoksul ve orta kesime yönelik bir uygulama. Avrupa’da çok başarılı uygulamalar var; özellikle Almanya’da. Almanya’daki uygulamanın bir benzerini Türkiye’ye taşıma doğrultusunda bir adım atıldı… Şu anda torba kanunda, çok yakında ilan edilecek”
Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, ev almak isteyenleri tasarrufa yöneltmek için uygulanan mevcut sistemin arzulanan sonucu vermemesi nedeniyle yeni bir sistem planladıklarını; bu doğrultuda içinde faiz desteğinin de yer aldığı bir modelin öne çıktığını söylemişti.
Tadilat işlemlerinde de kullanılabilecek
Reuters’a söz konusu çalışmanın detayları ile ilgili bilgi veren ekonomi yetkilisi şöyle konuştu:
“Bu sistemde kredi ve mevduat faizleri oldukça düşük, ortalamaların çok altında olacak… Bazı bankalar uzun zamandır bunun üzerinde çalışıyorlar. Yalnızca konut alımında değil, tadilat işlemlerinde, konut kredilerinin daha hızlı kapatılmasında ve konut amaçlı diğer kullanımlarda da bu sistem geçerli olabilir. Bu sistem kapalı bir sistem olduğu için sermaye piyasalarının dalgalanmasından çok az etkileniyor ya da hiç etkilenmiyor”
Yetkilinin verdiği bilgiye göre, söz konusu sistemde dalgalanmalardan etkilenmemek için başlangıçta müşteri ile yapı tasarrufu bankası arasında imzalanan sözleşme ile mevduat ve kredi faizleri sabitleniyor. Söz konusu oranlar sözleşme tarihinde geçerli olan mevduat ve kredi faizlerinin oldukça altında belirleniyor.
Sistemde düşük mevduat faizi içeren sözleşmelerin müşteriler açısından cazip olmasını teminen mevduatlara devlet katkısı veriliyor.
Konut satışları düşmüştü
Konut satışları 2017’de yılın ilk yarısındaki güçlü seyrin etkisiyle 1.41 milyon adede ulaşarak rekor kırsa da, yılın son çeyreğinde düşüş trendine girmişti. TÜİK verilerine göre, Türkiye genelindeki konut satışları aralıkta yüzde 7, kasımda yüzde 7.5 ve ekimde de yüzde 5.7 gerilemişti.
İpotekli satış olarak nitelenen konut kredili satışlar ise çok daha sert bir düşüş kaydederek aralıkta yüzde 30.1, kasımda yüzde 23.9, ekimde yüzde 19.8 gerilemişti.
Konut satışlarındaki düşüş trendinde kredi faizlerindeki yükselişin yanı sıra, konut sektöründeki tüm teşviklerin eylül sonu itibarıyla sona ermiş olması etkili olmuştu.
Sistem nasıl çalışacak?
Üzerinde çalışılan Yapı Tasarruf Sandığı Sistemi, müşteriye sözleşme çerçevesinde belirli bir süre birikim yaptırarak, akabinde de tasarruf süresi başında uzlaşılan oranlar üzerinden konut kredisi kullandırmayı taahhüt ediyor.
Piyasa faiz oranlarının sözleşmede belirtilen yapı tasarruf kredisi oranlarının altına düşmesi halinde ise katılımcı mevduatını ve devlet katkısını alarak sistemden çıkabiliyor ve standart konut kredisine yönelebiliyor.
Bu yönüyle sistem, orta ve düşük gelirli vatandaşların opsiyon sözleşmesi olarak niteleniyor.
Sisteme giren katılımcılar, sözleşmede belirtilen tutarı biriktirmeleri, minimum bekleme süresini doldurmaları ve minimum değerleme katsayısına ulaşmaları kaydıyla sözleşme tarihinde uzlaşılan oranlar üzerinden konut amaçlı kredi kullanmaya hak kazanıyor. Belirtilen şartları sağlayamayan katılımcılar devlet katkısından yararlanamayacak.
Sistemde minimum tasarruf süresi beş yıl olarak öngörülüyor.
Sistem hükümet açısından bakıldığında, genel tasarruf oranının artırılmasının yanı sıra enflasyon oranlarında gerileme ve konut fiyatlarında daha düşük dalgalanma gibi avantajlar sağlıyor. Yapı tasarruf mevduatları devlet tahvili ve Hazine bonolarında değerlendirilebiliyor.
