Uyglamada bazen ihtar verilmesi ile ücret kesme cezası biribirine karıştırılmaktadır. İhtar verilmiş olması ücret kesme cezası verildiği anlamına gelmez.
Ücret Kesme Cezası 4857 sayılı İş Kanunumuzun 38. maddesinde düzenlenmiştir. Bir işçiye ücret kesme cezasının uygulanabilmesi için hangi hallerde ücret kesme cezasının uygulanacağı yazılı bir sözleşme ile belirtilmelidir. Kanun maddesinde de “İşveren toplu sözleşme veya iş sözleşmelerinde gösterilmiş olan sebepler dışında işçiye ücret kesme cezası veremez.” Hükmü gereği sözleşme dışında kalan davranışlardan dolayı işçi ücret kesme cezasını sınırlandırmıştır. Önceden belirlenmeyen ya da belirtilmeyen davranışlarda ücret kesme cezası yoluna gidilemez.
Sözleşme ya da toplu iş sözleşmesinden kaynaklı kesilecek olan “ücret kesme cezası” somut dayanaklar ile uygulanmalıdır.
İş Kanununa göre ücret kesme cezasının uygulama koşulları aşağıdaki gibidir.
– İşveren, toplu sözleşme veya iş sözleşmelerinde gösterilmiş olan sebepler dışında işçiye keyfi şekilde ücret kesme cezası veremez,
– İşçi ücretlerinden ceza olarak yapılacak kesintilerin mutlaka gerekçeleriyle birlikte işçiye derhal bildirilmesi gerekir,
– İşçi ücretlerinden bu yolda yapılacak kesintiler bir ayda iki gündelikten veya parça başına yahut yapılan iş miktarına göre verilen ücretlerde işçinin iki günlük kazancından fazla olamaz,
– Bu paralar işçilerin eğitimi ve sosyal hizmetleri için kullanılıp harcanmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı hesabına, Bakanlıkça belirtilecek Türkiye’de kurulu bulunan ve mevduat kabul etme yetkisini haiz bankalardan birine, kesildiği tarihten itibaren bir ay içinde yatırılır.
– Her işveren, işyerinde bu paraların ayrı bir hesabını tutmak zorundadır.
Son fıkra hükmü gereğince, anılı kurulun kimlerden teşekkül edeceği, nasıl ve hangi esaslara göre çalışacağı “İşçi Ücretlerinden Ceza Olarak Kesilen Paraları Kullanmaya Yetkili Kurulun Teşekkülü ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik” ile belirlenmiştir.
Çalışma hayatında sık rastlanmasa da işçi ücretlerinden ücret kesme cezası uygulanacak durumlar yasa ile koruma altına alınmıştır. Yasaya aykırı olarak işçisinin ücretine ücret kesme cezası uygulayan işverene 2019 yılında verilecek idari para cezası 857.-TL’dir.
İşçi ücretlerinden kesilen ceza tutarları işçilerin eğitimi ve sosyal hizmetleri için kullanılıp harcanmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı hesabına Bakanlıkça belirtilecek Türkiye’de kurulu bulunan ve mevduat kabul etme yetkisini haiz bankalardan birine, kesildiği tarihten itibaren bir ay içinde yatırılmalıdır.
Her işveren işyerinde bu paraların ayrı bir hesabını tutmaya mecburdur. Birikmiş bulunan ceza paralarının nerelere ve ne kadar verileceği Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanının başkanlık edeceği ve işçi temsilcilerinin de katılacağı bir kurul tarafından karara bağlanır. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 38. maddesi gereğince disiplin suçları nedeniyle işçi ücretlerinden kesilen ücret kesme cezası banka hesap bilgileri aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
