Yaz aylarında bir çok öğrenci çeşitli kurumlarda staj yapma imkânı elde ediyor.
Özellikle öğrencilerin iş hayatını yakından tanımaları, niteliklerini ve yeteneklerini geliştirmeleri ve mezuniyet sonrası kariyerlerini daha doğru bir şekilde yapma fırsatı vermesi bakımından önemlidir.
Stajyer, bir meslek hakkında teorik bilgileri bulunan ve bu bilgileri uygulama ile güçlendirmek amacıyla bir işyerine kabul edilen öğrencilerden oluşmaktadır. Stajyerler, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre işçi sayılmasalar da sigortalı sayılmaktadır. Meslek liselerinde okumakta iken veya yükseköğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler hakkında 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası’nın 5/b maddesine göre iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanmaktadır. Bu öğrencilerin SGK sosyal güvenlik primleri okulları tarafından ödenmektedir, staj yaptıkları işyerleri de sadece asgari ücretin net tutarının yüzde otuzundan az olamayacak şekilde ücret ödemektedir. Hemen belirtelim ki, staj döneminde 3308 sayılı yasa kapsamında emeklilikle ilgili uzun vadeli sigorta kolu primleri yatırılmadığından staj sigortasının emekliliğe bir etkisi yoktur.
3308 sayılı Kanun kapsamında mesleki eğitim gören stajyer öğrencilere ödenen ve asgari ücreti aşmayan ücret ödemelerinden gelir vergisi ve damga vergisi kesilmemektedir. Ancak asgari ücretin üzerinde ücret alanlara yapılan ödemelerin tamamından hem gelir vergisi hem de damga vergisi kesilecektir.
Özellikle yükseköğrenim sırasında yapılan pratik çalışmaların birçoğu staj çerçevesinde olmaktadır. Stajyer de işçi ve çırak gibi işveren yanında faaliyette bulunan kişidir. Ancak, stajyerlik işletmedeki uygulamaları izleyerek mesleki pratik bilgilerini geliştirdiğinden ilişkisi iş ilişkisi olarak nitelendirilemeyeceği gibi, çıraklık ilişkisi olarak da nitelendirilemez. Stajyerlik genellikle öğrencilerin meslek branşları ile ilgili bir yerde, kısa bir süre, genellikle yaz aylarında yapılan çalışmaları kapsamaktadır. Yükseköğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrencilerden okudukları eğitim kurumunda zorunlu staj şartı bulunanların dışında okul tarafından staj yapması uygun görülen öğrenciler de staja başladıkları tarih itibariyle sigortalı sayılacaklardır.
Öğrencinin staj süresinin uzaması ve öğrencinin işyerinde çalışmaya devam etmesi durumunda artık stajdan söz edilmesi mümkün olmayacağından öğrenciler bu durumda işçi olarak değerlendirilerek sosyal güvenlik primlerinin ve ücretinin artık çalıştığı işyeri işvereni tarafından ödenmesi gerekecektir. Bu durumdaki stajyer öğrenci, 5510 sayılı Kanuna göre kısmen sigortalı sayılanlar kapsamından çıkarak hem sosyal güvenlik açısından tüm sigorta kollarına tabi ve hem de 4857 sayılı Kanuna tabi bir işçi sayılacaktır. Ayrıca bunların işverenleri artık okulları değil çalıştıkları işyeri işvereni olacaktır.
Türkiye’deki Uluslararası Öğrencilerin Stajları
Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı tarafından ülkemizin yükseköğretim düzeyinde uluslararası öğrencilere yönelik kamu kaynaklı burs programı Türkiye Bursları adı altında yürütülmektir. Son 10 yıllık süreçte ülkemiz uluslararası öğrenciler açısından bir cazibe merkezi haline gelmiş devlet ve vakıf üniversitelerinde eğitim gören uluslararası öğrenci sayısı 200 bine yaklaşmıştır. Ülkemizde eğitimlerine devam eden uluslararası öğrencilerin önemli bir kısmı kendi imkânları ile okurken yaklaşık 15 bini ise Türkiye Bursları kapsamında eğitimlerini sürdürmektedir.
Uluslararası öğrencilerin ülkemizdeki öğrenim sürelerini en verimli şekilde geçirmelerine yönelik birçok faaliyetler yürütülmektedir. Bunlardan biri olan uluslararası öğrencilerin ülkemizde staj yapabilmesi en önemli görülen hususların başında gelmektedir.
Ülkemizde öğrenimlerini görmüş Türkçe bilen ve aynı zamanda 178 farklı ülkeyi tanıyan uluslararası öğrenciler ülkemizde öğrenim görmekte iken onlara 1-2 aylık staj imkânı sağlamanın hem ülkemiz ekonomisi ve diplomatik ilişkilere hem de firmalara çok büyük fayda sağlayacağı muhakkaktır. Bu doğrultuda Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı tarafından yürütülecek olan Uluslararası Öğrenci Staj Programı’na katılmak isteyen İstanbul, Ankara ve Konya’da faaliyet gösteren şirketlerin, staj@turkiyeburslari.gov.tradresine başvuru yaparak bilgi temin etmeleri mümkündür.
