Öğrencilerin iş hayatına uyum sağlaması, iş hayatını tanımaları ve mesleki yetkinliklerini geliştirmeleri amacıyla eğitim gördükleri okullarda staj yaptırılmaktadır.
3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanunu'nda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler
hakkında iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası ile anne-babası üzerinden sağlık yardımı hakkı olmayanlar için de ayrıca genel sağlık sigortası hükümleri uygulanmaktadır.
Okurumuz Muzaffer Gursoy, "Ben 1.9.1987'den çıraklık sigorta girişliyim. Fakat duyduğuma göre bu sayılmıyormuş. Prim ödemem 1996 senesinden itibaren başlıyor. Eğer çıraklık sigortası sayılmıyor ise geçmişe dönük borçlanma ödeme imkanı var mı? Bu şekilde ne zaman emekli olurum?" diyor.
Okurlarımızın merak ettiği konuların başında çıraklık veya meslek liselerindeki staj sigortasının emekliliğe etkisi olup olmadığı veya bu günlerin borçlanılmasının mümkün olup olmadığı geliyor.
Hemen belirtmeliyiz ki, çıraklık veya öğrencilik döneminde staj yapılmasından dolayı ödenen sigorta primlerinin emekliliğe bir etkisi yoktur, toptan ödeme yapılmaz, sigorta başlangıç tarihi olmaz ve prim günleri emeklilikte dikkate alınmaz.
Ayrıca, bu şekilde geçmiş yıllardaki staj süresini borçlanma yönünde bir hazırlık olmadığı gibi, bu yönde bir yasa da bulunmamaktadır. Bu nedenle staj sigortasından sonraki ilk normal sigortalı olarak çalışılan tarih sigorta başlangıç tarihi olarak emeklilikte dikkate alınacaktır.
Buna göre, 24.11.1995-23.05.1997 tarihleri aralığında ilk defa çalışmaya başlayan okurumuz 56 yaşını ve 5825 prim gün sayısını doldurmak suretiyle emekli olabilecektir.
***
Staj sigortası primlerini okul yatırıyor
On ve daha fazla personel çalıştıran işletmeler, çalıştırdıkları personel sayısının yüzde beşinden az, yüzde onundan fazla olmamak üzere mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumu öğrencilerine beceri eğitim yaptırır. Öğrenci sayısının tespitinde kesirler tama iblağ olunur.
10 ve daha fazla personel çalıştıran işletmeler, çalıştırdıkları personel sayısının yüzde beşinden az, yüzde onundan fazla olmamak üzere mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumu öğrencilerine beceri eğitim yaptırır. Öğrenci sayısının tespitinde kesirler tama iblağ olunur. 3308 Mesleki Eğitim Kanunu'na göre staj yapılacak işyerlerindeki işçi sayısı 20'den 10'a düşürülmüştür.
İşletmelerde meslek eğitimi gören örgün eğitim öğrencilerine, asgari ücretin net tutarının yirmi ve üzerinde personel çalıştıran işyerlerinde yüzde 30'undan, yirmiden az personel çalıştıran işyerlerinde yüzde 15'inden, aday çırak ve çırağa yaşına uygun asgari ücretin yüzde 30'undan aşağı ücret ödenemez. Aday çırak, çırak ve öğrencilere ödenecek ücretler her türlü vergiden müstesnadır.
Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrenciler için prim oranı, prime esas kazançlarının yüzde 6'sıdır. Bu prim oranının yüzde 1'i kısa vadeli sigorta kolları, yüzde 5'i genel sağlık sigortası primidir.
Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere sözleşmenin akdedilmesi ile iş kazaları ve meslek hastalıkları sigortaları hükümleri uygulanır. Sigorta primleri bunların yaşına uygun asgari ücretin % 50'si üzerinden Bakanlık ve mesleki ve teknik eğitim yapan yükseköğretim kurumlarının bağlı olduğu üniversitelerin bütçesine konulan ödenekle karşılanmaktadır.
***
Mesleki eğitime katılma payı
10 ve daha fazla personel çalıştıran ve bakanlıkça işletmelerde mesleki eğitim kapsamına alınan, ancak, beceri eğitimi yaptırmayan işletmeler, beceri eğitimi yaptırması gereken her öğrenci için eğitim süresince her ay 18 yaşını bitirenlere ödenen asgari ücretin net tutarının 1/3'ü nispetinde, yirmi ve daha fazla personel çalıştırılması halinde 2/3'ü nispetinde Saymanlık hesabına para yatırmakla yükümlüdürler.
