Bir yere koştuğu yok. O kendi mecrasında, -büyük ölçüde- dizginlerini elinde tutanların öngördüğü istikamet ve hızda gideceği yere gidiyor. Zannımca soruyu şu şekilde sormak daha faydalı: Biz o vasatta nereye koşuyoruz?
Bu sorunun cevabı, internetin ve sonrasında sosyal medyanın hayatımızın bir parçası haline gelmesinden itibaren konuya ilgi duyan kesimlerce tartışılıyor. Ekran karşısında uzun zaman geçirenlerin kas-kemik yapısındaki bozulmalardan, ruhi ve sosyal tahribatlara kadar bir dizi -bir kısmı kesinleşmiş- muhtemel sorunlar ve çareleri üzerine kafa yoruluyor.
Bu iki olgunun (internet ve sosyal medya) bazı yönleriyle ilgi alanıma girmesi ve erken dönemlerinden itibaren bizzat kullanıcı olarak tanışık olmam hasebiyle bendenizin de gözlemlerime dayanarak bazı tespitlerim ve tahmin yürütmelerim olmuştur. Bunlardan biri olan ‘algı çarpılması’nı bilhassa eğitimle meşgul olanların dikkatini çekerek geçmişte paylaşmıştım. Bu yazıda da pek kimsenin dikkatini çekmeyen bir hususun altını çizmeye çalışayım.
Efendim ne demişler; büyük lokma ye de büyük söz söyleme! Kanaatimce, ne çekersek dilimizden çektiğimiz gerçeğinde bu uyarıya yeterince kulak asmayışımızın büyük payı vardır. Ama aradaki irtibatı kurmak her zaman çok kolay değildir.
İnanıyorum ki, ağzımızdan çıkan her söz, çıkıp gittiğiyle kalmaz, her biriyle bir şekilde yeniden yüzleşiriz; ama bugün ama yarın.. Fakat bu yüzleşmelerde çoğu kere onları tanımakta zorluk çektiğimiz için anlamakta, anlamlandırmakta yetersiz kalırız. Tanımayız, çünkü; sözlerimiz dilimizden çıktıktan sonra geri gelesiye kadar tek tek takip etme şansımız yoktur. Kimbilir hangi dağın yamacına çarpıp geri dönerler, hangi buluta asılıp yağmurla beraber yağarlar, hangi çalıyı dolanıp gelirler, bunlardan haberimiz olmaz. Bir de başka kisvelere bürünüp tebdil-i kıyafet döndülerse işimiz daha da zorlaşır. Hadi buna bir de zaman faktörünü ekleyelim; aradan epey zaman geçtikten sonra tekrar kapımızı çalan kendi sözümüzü, tanıyıp kabullenmemiz iyiden iyiye imkansıza yaklaşır.
Delikanlı, genç yaşta evinden ayrılıp askere gidiyor. Eğitim, savaş, esaret, kamp, hastalıkla geçen birkaç onyıldan sonra, başından geçenler pişmiş tavuğun başından geçmemiş halde ve beli bükülmeye varmış ihtiyar adayı olarak evine tekrar döndüğünde, icabında anası bile tanıyamıyor da biz her dakika ağzımızdan savurduğumuz beli kırılmış iki çift lafın, aradan aylar belki yıllar geçtikten sonra, renkten renge girmiş halini nasıl tanıyalım?!
Diyeceğim o ki; normal şartlarda, gerçek hayatta bile büyük söz söylemekten kendimizi bütünüyle alıkoyamazken sanal alemin bize sunduğu kürsü olan sosyal medyada meydanı boş bulup boyumuzdan büyük iri iri laflar etmekte beis görmüyoruz. Ama unutulmasın ki bu sözlerimizle er veya geç yüzleşeceğiz.
Her ‘büyük söz’ bir iddiadır ve hayat bizi iddialarımızın altında ezdirmeyi pek sever! Bunu yaparken de sözün gerçek hayatta mı sanal ortamda mı söylendiğine zinhar bakmaz. Hoş gerçi, sanal âlemin de artık hayatın gerçekleri arasında yerini aldığını, dolayısıyla bu ayırımı yapmanın da çok gerekli olmadığını rahatça düşünebiliriz. Bu da demektir ki, sosyal medya kanalları üzerindeki söz ve eylemlerimize de ciddi yaklaşmak, ‘oto-sansür’süzlükten ve süzgeçsiz davranmaktan kaçınmak durumundayız.
Hasıl-ı kelam, internet ortamı ve bağlı olarak bilhassa sosyal iletişim ağlarını -resmî hukukî/cezâi düzenlemelerden ayrı olarak- denetimden uzak, yaptığımızın/söylediğimizin yanımıza kar kalacağı başıboş bırakılmış alanlar olduğunu varsaymak büyük bir hata olur. Bir gün olur, buralarda pervâsızca sarfettiğimiz büyük sözlerin ceremesi, ömrümüzün ileriki safhalarında karşımıza dikiliverir ve daha kötüsü biz o ceremelerin geçmişte üstünde durmadığımız ölçüsüzlüklerimizle bağlantısını kurmakta zorluk çekeriz.
Konumuz bağlamında; şimdi dilimizden dökülen büyük lafların Hanya’yı Konya’yı gezdikten sonra başka bir kılıkla karşımıza çıkmış olduğunu ve bizi sıkıntıya soktuğunu o zaman anlamak hayli zor olacaktır.
