Dilek GAPPİ
GÖZLEM
Bill Gates’in önerdiği İstanbul Ümraniye’deki teknopark ile İzmir’deki Yüksek Teknoloji Bölgesi yatırım çekme hızında birbirleriyle yarışmaya başladı.
Toplamda 10 milyar dolarlık yatırım gerçekleşti. Aşamalar halinde bu yatırımların artması planlanıyor. Söz konusu kuruluşlar doğrudan teknoloji üreten kuruluşlar olduğu için krizden de derin olarak etkilenmedi.İki teknoliji bölgesinin ardından, diğer beş teknoloji bölgesi de bilişim ve ar-ge yatırımları için cazibe merkezi oldular. Yerel girişimcilerle beraber AB’den de sabit yatırım talepleri artıyor……..
*****
Türkiye’nin önceki tekliflerini beğenmeyerek 1.2 milyar euro’luk yatırımı içın Çek Cumhuriyeti’ni tercih eden Hyundai yeniden Türkiye’ye yatırımda karar kıldı. Toplamda 12 bin kişiye işgücü olanağı sağlayacak bu yatırım için Hyundai ülke ihtiyaçları göz önüne alınarak, yeni teşvikler sağlanarak ikna edildi……
*****
5084 sayılı yasa ile serbest bölgeler kanununda yapılan değişikliklerden sonra büyük sıkıntılar yaşayan serbest bölgelere yeniden teşvik ve yurtdışı tanıtım desteği verildi. Doğrudan yatırım sıkıntısı yaşayan Türkiye için serbest bölgeler çekici desteklerle yatırım üslerine dönüşmeye başladılar…… .
*****
Türkiye doğrudan yatırım teşviklerinde Mısır’ı geçti. Ücretsiz arsa tahsisinin yanı sıra, enerji desteği, vergi desteği, ar-ge desteği sayesinde çok sayıda endüstri bölgeleri oluşturuldu. Türkiye’de yalnızca özelleştirmeye kilitlenmek, üretime değil tüketime dönük alışveriş merkezleri, iş kuleleri yapmak kadar, doğrudan yatırıma yönelik cazip fırsatlar yaratıldı.
*****
Sermaye gücü yetersiz Türk KOBİ’leri ile yabancı firmaların ortak yatırım ve işbirliklerini teşvik eden yeni kanun, reel sektöre için büyük dinamo oluşturdu. Yer gösterilen, kurumlar ve gelir vergisinden muaf tutulan bu ortaklıklar istihdamda önemli katkılar kazandırdı…..
*****
YÖK, Üniversiteler ve devlet özel bir işbirliğine giderek yüksekokullar ve üniversitelerin son sınıflarında okuyan gençlerin son sınıfı çalışarak geçirerek, reel sektörün ihtiyacı olan personelin yetişmesine yönelik dev bir adım attı. Gençlerin iş hayatından kopuk olarak mezun olmalarının önüne geçilmesinde önemli katkılar sağlandı……
*****
Katmadeğer yaratan sektörlere yönelik ciddi teşvikler getirildi. Firmalar katmadeğer yarattıkları oranda vergilerden önemli avantajlara sahip olmaya başladılar. Türk firmalarının rekabet gücünün artırılması için önemli kolaylıklar getirildi.
*****
Bir tarım ülkesi olan Türkiye’de büyük bir tarım ve toprak reformuna imza atıldı. Geleceğe yönelik stratejik ürünler, ihracata dayalı gıda sanayi kapsamında desteklenerek, bu ürünlere prim teşviğinin yanı sıra, çeşitli destekler de sağlandı. Brezilya’da olduğu gibi biyodizel üretiminde Türkiye müthiş bir dönüşüm sağladı. Mazot ithalatına ödenen finansmandan bir kısmını kendi köylüsüne desteğe dönüştüren ülkede ekilebilir uygun araziler bitkisel yağ üretimi cenneti haline geldi.
*****
İşverenlerin SSK, vergi prim yükleri azaltılarak, yeni isthdam teşvikleri hayata geçirildi.
Bitmez tabii ama yeterli bu kadar uyanalım artık… Tüm bunlar olmadı, olamadı. Çünkü bu zorlu dönüşümlerin yapılması gereken süreçte, Türkiye sıcak paranın, tatlı paranın sarhoşluğundaydı, ülkenin yüzde 9 nasıl büyüdüğünü açıklayamıyorduk ama mutluyduk.
Cari açığımızı dahi “sanal döviz bolluğu” sayesinde kapatırken, üstte sıraladığımız dönüşümlere teğet bile geçemedik. Bu sanal canlılıkla ekonomiyi idare ettiğimizi düşündük. Gerçek istihdam ve üretim sağlayabilecek, “büyük dönüşüm, “büyük başarı” diyebileceğimiz stratejilere atılan imzalar yok denecek kadar az oldu.
Sanal olarak büyüyen bir ülkenin karşısına gerçekler çıkınca mutlulukları da sanal dünyaya taşınıyor demek ki.
Güzel olan ise şu; tüm bu dönüşümler için zaman geç ama imkansız değil… Bazen krizler büyük dönüşümlerin en acı öğreticileri olabiliyor…
