Bugünlerde okurlarımızın en çok sorduğu sorunun, part-time çalışan işçilerle ilgili genel sağlık sigortası primini 30 güne tamamlamak olduğunu söylesek abartmış olmayız. Her gün onlarca okurumuz konuyla ilgili endişe ve tereddütlerini iletiyor.
Esasen kişisel düşüncem, bu kapsamdaki kişilerin 30 gün genel sağlık sigortası primi ödemeye zorlanmasının doğru olmadığıdır. Eskiden olduğu gibi, son bir yılda 30 gün prim ödenmiş olması yeterli sayılmalıdır. Bu sistemin uygulanması ve primlerin tahakkuk ve tahsili SGK için oldukça zor olacak, hem de part-time çalışanlar prim ödememek için ya işten ayrılacak ya da kayıtdışı çalışmaya yönelecek. Büyük bir bölümünü öğrencilerin oluşturduğu ve çalışarak okullarını bitirmeye çalışan bu kişilerin kayıtdışı çalışması veya iş hayatını sonlandırmasından başta SGK, işverenler ve çalışanlar olmak üzere herkes zarar görecek. Bu yanlıştan dönülmelidir.
****
Kimler prim ödeyecek
Part-time çalışan işçilerin, bugüne kadar bir yıl içinde 30 gün prim ödemeleri halinde sağlık yardımlarından faydalanma hakkı vardı. Ancak artık kısmi süreli part-time veya çağrı üzerine çalışanlar ile ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az çalışan sigortalıların 01 / 01 /2012 tarihinden itibaren eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerinin 30 güne tamamlamaları gerekecek. Raporlu personel için bu şekilde primlerin 30 güne tamamlanmasına gerek yok. Ancak bir ayı aşan ücretsiz izinlerde genel sağlık sigortası primlerinin ödenmesi gerekecek.
Kısmi süreli part-time veya çağrı üzerine çalışan sigortalıların eksik günlerini isteğe bağlı sigortalı olarak tamamlayabilmesi mümkündür. Bu kapsamda prim ödeyenler isteğe bağlı sigorta ile hem emeklilikle ilgili malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primlerini ve hem de sağlıkla ilgili genel sağlık sigortası primlerini ödemiş olacaklar. Bu kapsamda ödenen isteğe bağlı sigorta primleri emeklilik açısından SSK (4/a) sigortalılığına sayılacak.
Kısmi süreli part-time veya çağrı üzerine çalışan sigortalılardan isteğe bağlı sigorta primi ödemeyenlerin, 01 / 01 /2012 tarihinden itibaren eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerinin 30 güne tamamlamaları gerekecek.
****
İşe giriş bildirgesinde belirtilecek
01 / 01 /2012 tarihinden itibaren ilk defa çalışmaya başlayacak olanların işverenleri tarafından verilen sigortalı işe giriş bildirgesinde, "4857 sayılı Kanun'un 13 ve 14'üncü maddelerine göre kısmi süreli veya çağrı üzerine yada ev hizmetlerinde 30 günden az çalışıyor mu ?" alanı bu sigortalıların genel sağlık sigortalısı olup olmadıklarının belirlenmesini teminen zorunlu alan haline getirilmiştir. İşverenler, bu kapsamda çalıştıracakları sigortalılar için "Evet" seçeneğini işaretlemeleri halinde "Zorunlu çalışılan gün sayısı" alanını da işaretleyecekler.
01/01/2012 tarihinden önce part-time iş sözleşmesi ile ay içinde 30 günden eksik çalışan sigortalıları bulunmakla birlikte işe giriş bildirgesi verilmesi aşamasında "4857 sayılı Kanun'un 13 ve 14'üncü maddelerine göre kısmi süreli veya çağrı üzerine yada ev hizmetlerinde 30 günden az çalışıyor mu?" alanını işaretlememiş olan yada bu alanda hayır işaretlemiş olan işverenlerin e-bildirge şifresi ile "Sigortalı işe giriş ve işten çıkış bildirgesi" verme menüsüne girerek http://app.sgk.gov.tr/SigortaliTescil/amp/loginldap) işe giriş güncelleme alt menüsüne girerek güncelleme yapmaları gerekmektedir. Eğer aralık ayında giren kişiler için işe giriş bildirgesinde bu işlem yapılmamış ise bunlar içinde yapılmalıdır.
Kişilerin gün sayıları daha sonra değişebilir. Sadece tescil edilirken bu bilgiler kullanılacak olup, kişinin gün sayısı az veya daha çok olursa ödenecek prim tutarı gün sayısına bağlı olarak değişecektir. Gün sayısının değişmesi sorun yaratmayacaktır. Yani, çağrı üzerine çalışan bir kişi için bir ay 3 gün çalışması, diğer bir ay 14 gün çalışması sorun oluşturmayacaktır. Kişi genel sağlık sigortası primlerini 30 güne tamamlayacak kadar prim ödeyecektir.
SGK tarafından yapılan duyuru ile esas itibariyle bu kapsamda part-time çalışan kişilerin prim ödemelerinin gerektiğinin anlaşılması halinde kaç gün üzerinden prim ödemelerini tespit için kullanılacak. Burada işverenlerin işe giriş bildirgesinde yapacakları bu düzeltme ile SGK otomatik tescil yapma imkânına kavuşacak ve GSS prim ödeme ve takip yükümlüsü kişilerin kendisi olacak.
Bildirim yapmayan ya da eksik bildirim yapan işverenler için aylık prim ve aylık prim ve hizmet belgesinin verilme süresinden sonra (ayın 1'i ila 30'u arasında ücret alanlar için takip eden ayın 23'ü, ayın 15'i ila 14'ü arasında ücret alanlar için takip eden ayın 7'si) sigortalılar re'sen tescil edilecekler.
Prim ödenmesi ve gelir testi yaptırmada yükümlülük kişilerde olup, şirketin yasal sorumluluğu işe giriş bildirgesinde güncelleme yapılmasına ilişkindir.
Sigortalıların için genel sağlık sigortası primi asgari ücret üzerinden oluşturulmuş olup aile içindeki kişi başına düşen gelirin tespiti için sigortalıların ikametlerinin yer bulunduğu sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına müracaat etmeleri gerekmekte olup, sigortalıların gelir testi yaptırmak istememeleri halinde aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarının, asgari ücretin iki katından fazla olduğu kabul edilerek prim tahsilatı yapılacaktır.
1 Ocak 2012-30 Haziran 2012 dönemi için, aylık GSS primi, aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarına göre;
1) Asgari ücretin üçte birinin (295.50 TL) altında ise GSS primleri devlet tarafından ödenecek,.
2)Asgari ücretin üçte biri (295.50 TL) ile asgari ücret arasında ise, 295.50 x %12 = 35.46 TL,
3) Asgari ücret (886.50 TL) ile asgari ücretin iki katı arasında ise, 886.50 x %12 = 106.38 TL,
4) Asgari ücretin iki katından (1.773 TL) daha fazla ise, 1.674 x % 12 = 212.76 TL,
olacaktır. GSS primleri ödenmez ise sağlık yardımı verilmeyecek. Bu nedenle part-time çalışanların mutlaka gelir testini 31 Ocak tarihine kadar veya yeşil kart vizesi bittikten sonra bir ay içinde yaptırmaları gerekiyor
