Diğer bir çok ülkede olduğu gibi, ülkemizde de özürlülerin yaşamını kolaylaştırmak ve onları çalışma hayatına kazandırmak için bir çok uygulama var. Yaklaşık 8,5 milyon yurttaşımız doğuştan veya sonradan çeşitli nedenler özürlü olmuş. Hem hükümet, hem de yerel yönetimlerin özürlüleri kucaklayacak ve onların hayata küsmesini önleyecek projeler geliştirmesi gerekiyor.
Okurlarımızdan özürlülerin haklarına ilişkin çok sayıda soru geliyor. Bu yazıyla da hepsine toptan cevap vermiş olduk.
***
Özürlü aylığı bağlanması
18 yaşını bitirmiş ve herhangi bir yerden geliri olmayanlar emekli sandığına veya bulunduğu yerdeki valilik veya kaymakamlık makamlarına başvuru yaparak 2022 sayılı yasa gereğince aylık bağlanmasını talep edebilir. Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan bir gelir veya aylık hakkından faydalananların yanısıra isteğe bağlı prim ödeyenler, tarım sigortalısı ile birlikte Kuruma prim ödeyenler özürlü aylığı alamayacaktır.
***
Özel eğitim masrafı
Özürlü çocuğun resmi veya özel eğitim merkezlerinde aldıkları gelişim ve eğitime ilişkin giderlerin bir kısmı karşılanmaktadır.
***
Özürlü çalıştırma zorunluluğu
Aynı ilde toplam işçi 50 ve daha fazla olan işyerlerinden kamu sektörü için yüzde 4, özel sektör işletmeleri için de yüzde 3 oranında özürlü çalıştırma zorunluluğu vardır. Bu haktan yüzde 40 ve üzerinde özürlü raporu olan kişiler yararlanabilmektedir.
***
Rapor parası alınmaması
Herhangi bir sosyal güvenlik şemsiyesi altında olmayıp ödeme gücü bulunmayan özürlü vatandaşlardan bağış veya evrak parası adı altında herhangi bir ücret talep edilmemesi gerekmekte olup, 03.12.2002/58 sayılı Başbakanlık Genelgesi uyarınca muayene, tetkik, rapor ücreti alınmayacaktır.
***
Evde bakım ücreti
Her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamı esas alınmak suretiyle; kendilerine ait veya bakmakla yükümlü olduğu birey sayısına göre kendilerine düşen ortalama aylık gelir tutarı bir aylık net asgari ücret tutarının (521.89 TL) üçte ikisinden (347.93 TL) daha az olan bakıma muhtaç özürlülere, resmi veya özel bakım merkezlerinde ya da ikametgâhlarında bakım hizmeti verilmesi devletçe sağlanmaktadır.
Evde bakım parası alabilmek için engelli kişinin ikametgahının bulunduğu yerdeki Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’ne, Sosyal Hizmetler İlçe Müdürlüklerine, Kaymakamlıklara ve Muhtarlıklara başvurulması gerekmektedir.
Başvuruda, bakıma muhtaç özürlüden, ailesinden veya yasal temsilcisinden aşağıdaki belgeler istenmektedir.
a) Sağlık kurulu raporu (Raporda ağır özürlü bakıma muhtaç yazması gerekiyor)
b) Vukuatlı nüfus kayıt örneği,
c) İkametgâh belgesi,(Çocuk ve bakan kişi)
d) Çocuk için 2 adet vesikalık fotoğraf
e) SSK – Emekli Sandığı – Bağ-Kur kurumlarından alınacak gelir beyanı bilgileri
f) Anne-Baba boşanmış ise; boşandığına dair mahkeme kararı.
g) Bakımı yapacak kişinin dilekçesi ve engellinin vasisi varsa, vesayete ve vasi atanmasına ilişkin mahkeme kararı
h) Tapudan alınacak eşler adına ev kayıt bilgileri
ı) Varsa, öğrenim durumunu gösteren belge sureti.
