Ticari Defterlere İlişkin Tebliğin 5. Maddesine göre;
“Gerçek veya tüzel kişi olup olmadığına bakılmaksızın her tacir yevmiye defteri, envanter defteri ve defteri kebiri tutmakla yükümlüdür.”
Aynı Tebliğin 6. Maddesine göre;
(1) Yevmiye defteri, kayda geçirilmesi gereken işlemlerin ilgili belge veya ispata dayanan evraktan çıkarılarak tarih sırasıyla ve “madde” halinde düzenli olarak yazıldığı defterdir.
(2) Yevmiye maddelerinin en az aşağıdaki bilgileri içermesi şarttır:
a) Madde sıra numarası,
b) Tarih,
c) Borçlu hesap,
ç) Alacaklı hesap,
d) Tutar,
e) Her kaydın dayandığı belgelerin türü ile varsa tarihleri ve sayıları.”
7. maddesine göre ise;
”(1) Defteri kebir, yevmiye defterine geçirilmiş olan işlemleri buradan alarak sistemli bir şekilde ilgili olduğu hesaplara dağıtan ve tasnifli olarak bu hesaplarda toplayan defterdir.
(2) Defteri kebirdeki kayıtların en az aşağıdaki bilgileri içermesi şarttır:
a) Tarih
b) Yevmiye defteri madde sıra numarası
c) Tutar
ç) Toplu hesaplarda yardımcı nihai hesapların isimleri.”
Bu doğrultuda şirkete ait yasal defterler Tebliğde belirtilen zorunlu unsurları bütünüyle ihtiva eden, kaşeli imzalı Yevmiye Fişleri ile sunulan, içinde izahatı ve ayrıntıları bildirilen Ticari defterlerin Bilirkişi meslek mensubu meslektaşım tarafından okunup değerlendirilememesini düşünemiyorum. Eğer muhasebe fişlerini yeterli görmüyorsan, ilgili resmi defterlerin Excel detay dökümlerini de isteyebilirsiniz. Vergi müfettişi de bunu yapıyor zaten değil mi!
E- defter uygulaması her kesime yayılınca zaten bu tür yorum hataları da kalkacaktır, işlem bazında evrak bazında muhasebe kaydı nedeniyle bu sefer gönderilen beratlar zaten yüzlerce belki binlerce sayfa detay yevmiye kebir defter kayıtları oluşacaktır, meslek mensuplarının herhangi bir art niyetinden uzak daha az sayfa defter tasdik ettirme arzularından kaynaklanan, ana hesap bazında yevmiye kebir yazılması uygulaması Tekdüzene aykırı değildir . Yasaldır, üstelik VUK hükümlerine de aykırı değildir.
30 yılı aşkın meslek hayatımda onlarca vergi incelemesi geçirmiş bir meslek mensubu olarak hiçbir vergi müfettişinin yukarıda yazdığım bilirkişi meslek mensuplarının ifadesini baz alarak, defterleri Tekdüzene aykırıdır, ihticaca salih görmüyorum, vuk md. 30. md. göre resen takdire gidiyorum diyenini görmedim. Muhasebe işinden ekmek yiyen, bilirkişi meslek mensubu arkadaşlarım, bağımsız denetim raporlarımızda da yukarıdaki ifadeleri kullanan ve olumsuz rapor yazan bir bağımsız denetçi görmedim,sizler ne yapıyorsunuz biliyor musunuz!
bindiğiniz dalı kesiyorsunuz!
Gerçeğe aykırı rapor düzenleyen bilirkişilere verilen hapis cezasının alt sınırı 1 yıldan 3 yıla, üst sınırı ise 3 yıldan 7 yıla çıkartılacaktır. Mağdur tarafın açacağı maddi tazminat davalarının ucu da açıktır. Aynı zamanda 3568 sayılı meslek yasamızda Maliye bakanlığınca çıkarılan disiplin yönetmeliğinde belirtilen cezalar içerisindedir.
Uyarma Cezası
Madde 5- Uyarma cezası, aşağıdaki hallerde uygulanır:
a) Mesleki kurallara, mesleğin vakar ve onuruna aykırı fiil ve hareketlerde bulunmak,
b) Görevin gerektirdiği güveni sarsacak hareketlerde bulunmak,
Kınama Cezası
Madde 6- Kınama cezası, aşağıdaki hallerde uygulanır:
a) Uyarma cezasını gerektiren hallerin tekrarı,
b) Yeminli mali müşavirlerce, kendi defterleri hariç, defter tutulması,
c) Meslek mensuplarınca unvanların haksız olarak kullanılması,
d) Meslek mensuplarınca reklam yasağına uyulmaması,
e) En az ücretlerin altındaki ücretlerle çalıştığının tespit edilmesi,
f) Yeminli mali müşavirlerce bakılması yasak firmaların işlerine bakılması,
g) Yeminli mali müşavirlerce tasdiki yasak akraba işlerinin yapılması,
e) Geçici Kurul( Birlik)’ca çıkarılmış yönetmeliklerdeki diğer ilke ve kurallara aykırı davranılması.
Geçici Olarak Mesleki Faaliyetten Alıkoyma Cezası
Madde 7- Geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma cezası, aşağıdaki hallerde uygulanır:
a) Kınama cezasını gerektiren fiil ve hallerin tekrarı,
b) Meslek mensuplarınca mesleği yapmaları yasaklanmış kimselerle işbirliği yapılması,
c) Meslek mensuplarınca kendi davranışlarından kaynaklanan yanlışlıklar nedeniyle mükelleflerle müşterek ve müteselsil sorumlu durumuna düşülmesi,
d) Ticari faaliyette bulunmak,
e) Yeminli mali müşavirin tasdik yetkisini gerçeğe aykırı olarak kullanmış olduğunun Maliye ve Gümrük Bakanlığı’nca tespit edilmesi,
f) Gizli olarak hizmet akdi ile çalışmak,
g) Yeminli mali müşavirlerce muhasebe bürosu açılması veya muhasebe bürosuna ortak olunulması,
h) Geçici Kurul (Birlik) ve odalar organları üyelerinin Kanunun 15 ve 28 inci maddelerine aykırı davranışlarda bulunulduğunun anlaşılması.
Yeminli Sıfatını Kaldırma Cezası
Madde 8- Yeminli mali müşavirlerin tasdik yetkilerini bilerek ve mükerreren yanlış kullandıklarının anlaşılması ve bu durumun mahkeme kararı ile kesinleşmesi halinde, yeminli sıfatının kaldırılması cezası verilir.
Meslekten Çıkarma Cezası
Madde 9- Meslekten çıkarma cezası aşağıdaki hallerde uygulanır:
a) Geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma cezasını gerektiren fiil ve hallerin tekrarı,
b) Mesleki sırların ifşa edildiğinin mahkeme kararıyla sabit olması,
c) Meslek mensuplarının Kanunun 4 üncü maddesindeki şartları taşımadıklarının anlaşılması,
d) Meslek mensuplarının, kanunun 4 üncü maddesindeki şartları sonradan kaybettiklerinin anlaşılması,
e) Meslek mensuplarının gizli ve illegal derneklere ve benzeri kuruluşlara üye olduklarının anlaşılması,
f) Mesleğin ifası sırasında ya da meslek dolayısıyla işlenen suçlardan dolayı ağır hapis cezasına çarptırılmış olmak,
g) Meslek mensuplarının kasten vergi ziyanına sebebiyet verdiklerinin mahkeme kararıyla kesinleşmesi,
h) Beş yıllık dönem içinde iki defa mesleki faaliyetten alıkoyma cezası ile cezalandırılmasından sonra meslek mensuplarınca bu cezayı gerektiren bir suçun yeniden işlendiğinin saptanması.
Disiplin Cezalarında Farklı Uygulama
Madde 10- Üç yıllık bir dönem içinde iki veya daha fazla disiplin cezasının gerektiren davranışta bulunan meslek mensubuna, her yeni
suç için bir öncekinden daha ağır ceza uygulanabilir.
Disiplin kurulları, yaptıkları incelemeler sonucunu, bir derece ağır veya bir derece hafif disiplin cezası uygulanmasına karar verebilirler.
Disiplin Cezalarının Uygulanması
Madde 11- Disiplin cezaları kesinleşme tarihinden itibaren ilgili oda yönetim kurulu başkanlığı tarafından uygulanır. Geçici Kurul’la (Birlik’le) ilgili cezalar, Geçici Kurul’ca (Birlik Yönetim Kurulu’nca) uygulanır.
Uygulama ve kınama cezaları hariç, diğer disiplin cezaları, Maliye ve Gümrük Bakanlığı ile sair ilgili mercilere duyurulur. Duyuru yapılan ilgili makamlar, gerekli tedbirleri alırlar.
Geçici olarak meslekten alıkoyma, meslekten çıkarma ve yeminli sıfatını kaldırma cezaları Resmi Gazete ve mahallindeki uygun araçlarla ilan olunur. Disiplin cezaları; meslek mensubunun dosyasında saklanır.
Meslekten çıkarılanların yasağa uymamaları
Madde 12- Meslekten çıkarılanlar, yeminlilik sıfatı kaldırılanlar ve geçici olarak mesleki faaliyetten alıkonulanlar, bu yasakların gereklerini derhal yerine getirirler. Buna uymadıkları saptananlar ilgili odalar veya Geçici Kurul (Birlik)’ca Cumhuriyet Savcılığına bildirilir.
Aslında yargıya intikal etmiş hile tespitlerinde Bilirkişilerin ,iç kontrol ve dış kontrol mekanizması içerisinde yer alan denetçilere veri mağdenciliği yaparak ,muhasebe hileleri ile ilgili çalışma programlarında yardımcı olmaktı amacım.Ancak bilanço usulü defter tutan işletmelerin ana hesap bazında yazdırılan defterlerine yargıda bilirkişilik yapan bazı meslek mensuplarının yanlış yaklaşımıyla hak kayıpları, oluşacak mağduriyetler nedeniyle bu hususa yoğunlaştım.
Gördüğünüz gibi e- defter uygulamasında yüklenilen beratlar zaten çok detaylı olduğu için böyle bir hatalı yorum problemi de olmamaktadır. Ancak e- defter mükellefi olmayan, Bilanço usulüne göre defter tutmak durumunda olan Ticari işletmeler, Ticari defterlerini, Tek düzene göre ana hesap bazında yazmış ve kanuni sürelerde tasdiklerini yaptırmış, Ticari defterlere ilişkin tebliğin 6. ve 7. maddesine uygun, kayıtlarını devamlı olarak muhasebe fişleri, primanota ve bordro gibi yetkili amirlerin imza ve parafını taşıyan, yazılmış evraklara dayanarak yürüten kuruluşlarda, işlemlerin bunlara işlenmesi, deftere işlenmesi hükmünde olması nedeni ile yevmiye ve kebir defterlerine konu muhasebe fişleri ile birlikte değerlendirilmesi gerektiğini bilmeyen bir meslek mensubunun değil bilirkişi ,meslek mensubu olmasını dahi zulüm görüyorum, tarafsızlık ilkesini eksik bilgisi ile adaleti yanıltan raporu nedeniyle mağdur tarafın açacağı davalarda kendilerinin de mağdur olmamaları açısından, aynı zamanda bağlı oldukları odalar tarafından şikayete konu bir disiplin cezası almamaları adına bu bilgilendirmeyi yapma gereği duymuş bulunmaktayım.
