Soru: Şu anda akciğer rahatsızlığı nedeniyle tedavi görüyorum. Çimento fabrikasında çalışıyorum. Meslek hastalığı olabilir mi?
Cevap: Bir hastalığın meslek hastalığı kabul edilmesi için, o işyerinde çalışmaya başladıktan sonra ortaya çıkmış olması gerekir. SGK İstatistiklerine göre 2012de teşhis edilmiş 395 meslek hastalığı vakası var. Bu vakaların 386sı erkek, 9u da kadın sigortalılar. Son veriler bunlar! Güncelleme olmamasının sebebi bir hastalığın meslek hastalığı olup olmadığının tespitindeki güçlükler ve kurumların yeterli takibi yapmaması. Uluslararası kuruluşların verilerine göre, dünyada iş kazalarının meslek hastalıklarına oranı yüzde 56ya 44.
Oysa ki bizde meslek hastalıklarının takip edilmemesi, kayıt altına alınmaması nedeniyle bu oran yüzde 99a yüzde 1. Belki de en çok iş kazasının meydana geldiği ülke Türkiye iken, meslek hastalıklarının çok az ortaya çıkmış olması çelişki. En azından doğru bilgilerin hazırlanması bakanlıkların görevi olmalı. Meslek hastalıklarının en yoğun görüldüğü başlıca sektörler kömür ve linyit çıkartılması, inşaat ve metal ürün imalatı sektörleri.
Meslek hastalığına yakalandığını düşünen sigortalıların ilk yapması gereken, Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne başvurmak olmalı. SGKnın belirlediği hastanelerden alınacak sağlık raporunda, çalışanın yakalandığı hastalığın çalıştığı işten kaynaklandığı ve meslek hastalıkları listesinde olduğu belirtilirse, o taktirde meslek hastalığı olarak kabul edilir ve gerekli işlemler başlatılır. Sigortalının, meslek hastalığını, Sağlık Bakanlığının meslek hastalıkları hastaneleri, eğitim ve araştırma, üniversite hastaneleri belirliyor. Hastanelerin verdiği sağlık raporunda, meslekte kazanma gücünün en az yüzde 10 kaybedilmiş olduğu yazılırsa, sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri bağlanır. Hastanelerin verdiği raporda belirtilen meslekte kazanma gücü kaybı oranı, bağlanacak sürekli iş göremezlik gelirinin miktarını da belirler. Sürekli tam iş göremezlik için prime esas kazancın, yani sigortalının işverence SGKya bildirildiği ücretin yüzde 70i oranında bağlanır. Hastalığa uğrayan sigortalı, başka birinin bakımına muhtaçsa gelir bağlama oranı yüzde 100 olarak uygulanır.
Kreş açma zorunluluğu…
Soru: İşyerimizde çok sayıda kadın çalışan var. Çocuklarımız için işverenin kreş açma yükümlülüğü olduğunu duyduk. Bu konuda bilgi verir misiniz? * Gebzede Fabrika Çalışanları
Cevap: 16 Ağustos 2013te bu konuda bir yönetmelik devreye girdi. Bu yönetmelik gereği 150 ve üzerinde kadın çalışanı olan işyerleri için çocuk bakım yurdu kurulması zorunluluğu geldi. Büyükşehirlerde, büyükşehir sınırları içerisinde, diğer şehirlerdeyse belediye sınırları içinde aynı işverene ait farklı işyerlerinde çalışan tüm kadın çalışanlar birlikte hesaplanır. Örneğin İstanbulda bir şirketin Kadıköyde 45, Eyüpte 50 ve Beşiktaşta 65 kadın çalışanı varsa, rakam 150yi geçtiği için kreş açma zorunluluğu bulunuyor. Kamu kurum ve kuruluşlarıyla çok şubesi bulunan bankalar ve aynı ilde güvenlik hizmet veren işyerleri bakımından, bu uygulamanın anlamlı olacağı söylenebilir.
Raporlar 15 yıl saklanmalı
Soru: İşyeri hekimiyim, yeni düzenlemelere göre, çalışanların sağlık raporları arşivlenecek mi? Bu raporlar ne kadar süreyle saklanacak?
Cevap: İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği işverenlere, işyerlerinde çalıştırdıkları işçilere ilişkin sağlık dosyalarını, işten ayrılma tarihinden itibaren 15 yıl saklama yükümlülüğü getiriliyor. Yani işyerinde bir gün çalışan kişinin bile, işe giriş sağlık raporu, sağlık durumuna ilişkin bilgiler, işyeri hekiminin muayene raporu 15 yıl süreyle kâğıt olarak saklanmak durumunda.
Bu yükümlülük, işverenler için arşiv yükü getirmekle birlikte, özellikle meslek hastalıklarına ilişkin sorumlulukların belirlenmesinde çalışanlar için hayati önem taşıyor. Meslek hastalıkları dünden bugüne çıkmıyor.
Önceki işinde çok uzun süre ağır yük kaldıran bir işçi, bu işinden ayrıldıktan 1 yıl sonra bel fıtığına yakalanabilir. Bu durumun tespit edilmesi halinde, kişinin işyerine girdiği tarihteki sağlık raporları incelenerek karar verilecektir.
Dolayısıyla bu yükümlülük, işverenler için iş yükü anlamına gelirken, çalışanlar için çok önemli. Meslek hastalığına ilişkin sorumlulukların belirlenmesinde ve ispatında, kararı bu dosyalar etkileyeceğinden, işverenlerin bu dosyaları saklaması kendi sorumlulukları açısından da önem taşıyor.
