Av. Murat Cevahir COŞKUN
MARKAVİZYON
Marka hakkının korunması, tecillenmesi, sahiplenilmesi, Türkiye’nin muasır medeniyetler seviyesine taşımakta önemli olgulardır. Yabancı marka yaftasından kurtulmak için yerli markalarımızın güçlenmesi, yeni vizyoner markaların oluşturulması için iş adamlarımızın bilinçli olması en başta ülkemiz menfaati içindir.
Marka günümüzde tüketici gözünde büyük bir önem kazanmaktadır. Tüketici nezdinde güçlü ve bilinen bir marka firmaya diğer firmalara karşı ayniyet , güvenilirlik , ayırt edicilik sağlamaktadır. Bir markanın kazanılmasında harcanan para ve zaman karşılığı onun korunması için harcanacak miktarın çok düşük olduğu gözden kaçırılmamalıdır.
Marka Hakkı
Bir ibare ancak tescil edilmesi ile marka sıfatını kazanır . Markalar Türkiye’de Türk Patent Enstitüsüne tescil edilirler ve ancak bu şekilde marka hakkı teşekkül eder. Türk Patent Enstitüsü’ne tescil başvurusu yapılmış bir marka Türkiye içinde marka hakkını kazanmış olur.Türkiye dışındaki ülkelede tescil hakkının kazanılası için uluslararası tescil işlemlerini yerine getirilmesi gerekmektedir.
Unvanlar ve Diğer İşaretler
Şirket unvanları ve alan adları , markalara benzemelerine rağmen temelde farklı özellikler gösterirler. Şirket unvanları firmanın iş ve işlemlerinde kullanmış olduğu ismi olduğu halde markalar şirket unvanı altında üretilen mal ve hizmetleri ifade eden ibarelerdir. Şirket ünvanlarında belirtilen ibarelerin marka olarak kullanılması isteniyorsa bu ibareler de marka olarak tescil edilebilirler.
Marka Çeşitleri
Türk Marka Hukuku sistemine göre markalar kullanım amacına göre ve sahiplerine göre ikiye ayrılabilir.
Kullanım amacına göre markalar ;
a) Ticaret Markası: Bir işletmenin imalatını ve /veya ticaretini yaptığı malları, başka işletmelerin mallarından ayırt etmeye yarayan işarettir.
b) Hizmet Markaları: Bir işletmenin hizmetlerini diğer işletmelerin hizmetlerinden ayırt etmeye yarayan işarettir.
c) Garanti Markası: Marka sahibinin kontrolü altında bir çok işletme tarafından o işletmelerin ortak özelliklerini, üretim usullerini, coğrafi menşelerini ve kalitesini garanti etmeye yarayan işarettir.
Sahiplerine göre markalar ;
a) Bireysel Marka : Marka sahibinin tek olduğu markalardır. Marka sahibi gerçek ya da tüzel kişi olabilir.
b) Ortak Marka : Üretim veya ticaret veya hizmet işletmelerinden oluşan, bir gurubun mal veya hizmetlerini diğer işletmelerin mal veya hizmetlerinden ayırt etmeye yarayan işarettir.
Birden fazla gerçek veya tüzel kişiler, birlikte kullanmak istedikleri markayı ticaret markası ve/veya hizmet markası olarak tescil ettirebilirler. Bir işaretin marka olabilmesi için bazı özelliklere sahip olması gerekir. Aşağıda yazılı işaretler marka olarak tescil edilemez.
a) Bir işletmeye ait mal ve hizmetlerin diğer işletmeye ait mal ve hizmetletden ayırt ediciliği özelliği bulunmayan ibareler marka olarak tescil edilemezler
b) Aynı veya aynı türdeki mal veya hizmetle ilgili olarak tescil edilmiş veya daha önce tescil için başvurusu yapılmış bir marka ile aynı veya ayırt edilemeyecek kadar aynı olan markalar,
c) Ticaret alanında cins, çeşit, vasıf, kalite, miktar, amaç, değer, coğrafi kaynak belirten veya malların üretildiği, hizmetlerin yapıldığı zamanı gösteren veya malların ve hizmetlerin diğer karakteristik özelliklerini belirten işaret ve adlandırmaları münhasıran veya esas unsur olarak içeren markalar,
d) Ticaret alanında herkes tarafından kullanılan veya belirli bir meslek, sanat veya ticaret grubuna mensup olanları ayırt etmeye yarayan işaret ve adları münhasıran veya esas unsur olarak içeren markalar,
e) Dini değerleri ve sembolleri içeren markalar ve Kamu düzenine ve genel ahlâka aykırı markalar.
Marka Tescilinde Sınıf Kavramı
Bir marka ancak ve sadece tescil başvurunda belirtilmiş olan mal ve hizmet sınıflarında tescil olunabilir. Başvuru yapılmadan önce markanın kullanılacağı sınıf ve sektör tam olarak tesbit edilmeli ve buna göre başvuru yapılmalıdır.
Markaların tescil edilebilecekleri mal ve hizmet sınıfları Nice Sözleşmesi olarak anılan bir uluslarararası anlaşma ile sınıflandırılmışlardır. Seçilen mal ve hizmetler markanın kullanılacağı mal ve hizmetlerle uyuşması büyük önem arz etmektedir. Uygun olmayan bir sınıfta tescil başvurusunun yapılması markadan beklenen korumanın sağlanmasına engel olacağı gibi markanın kullanılmamasından dolayı iptal edilmesine de sebep olabilir.
Türk Marka Hukuku sistemine göre tescil tarihinden itibaren beş yıl içinde kullanılmayan markalar iptal olunabilmektedir.
Bir marka bir mal ve hizmetler için bir defa tescil edilebildiğinden , sınıf seçiminde markanın ilerde kullanılması düşünülen mal ve hizmetler de göz önüne alınması gerekmektedir. Aksi takdirde kullanılması istenen yeni sınıflar için aynı marka hakkında yeni tescil başvurusu yapılması gerekmektedir.
Marka Hakkının Başlangıcı ve Süresi.
Markalar başvuru tarihinden başlamak üzere 10 yıl için tescil edilirler. Bu itibarla marka tescilinden beklenen koruma hakkı da başvuru tarihinden itibaren başlamaktadır.
Marka Hakkı 10 yıllık tescil süresi bitmeden altı ay önce talep halinde yenilenerek sonsuza kadar devam ederler.
Koruma süresi sona eren markanın yenilenmemesi halinde marka hükümsüz kalır.
Bunun dışında tescilli bir markanın tescil tarihinden itibaren beş yıl içinde haklı bir neden olmaksızın kullanılmaması ya da kullanıma beş yıl kesintisiz ara verilmesi halinde de marka hakkı iptal olunabilir.
Marka tescili ülkesel niteliktedir. Bunun manası bir ülkede tescil edilen marka tüm dünyada geçerli değildir. Bu itibarla Türkiye’de başvurusu yapılan bir marka sadece Türkiye sınırları içerisinde geçerlidir.Başka ülkelerde tescil korunmasından yararlanılmak isteniyorsa uluslararası tescil işlemlerinin gerçekleştirilmesi gerekir.
