Ülkemizin iş kazaları yönünden en acı tecrübesini yaşadıktan sonra Soma’da meydana gelen elim kaza sonrası madencilerin yasal haklarının iyileştirilmesine yönelik olarak torba kanunda önemli düzenlemeler getiriliyor.
Madenciye iş güvencesi
Yer altı işlerinde çalışan işçilerde işe iade davası açılması noktasında kıdem şartı aranmayacak. Deneme süresini tamamlayan maden işçileri iş sözleşmesi feshedildiğinde doğrudan işe iade davası açabilecek ve iş güvencesi kapsamında olacak.
Madencinin çalışma süresi 36 saat olacak
Yer altı işlerinde çalışan işçiler için çalışma süresi haftada en çok 36 saat olup günlük çalışma süresi altı saatten fazla olamayacak. Yer altı işlerinde çalışan işçiler 4857 sayılı İş Kanunu’nun 42’nci (Zorunlu nedenlerle fazla çalışma) ve 43’üncü (Olağanüstü hallerde fazla çalışma) maddelerinde sayılan haller dışında fazla çalışma yaptırılamayacak.
Yer altında çalışan işçilere, İş Kanunu’nun 42’nci ve 43’üncü maddelerinde sayılan hallerde haftalık 36 saati aşan her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli arttırılması suretiyle Ödenecek. Diğer bir deyişle madencilere normal fazla çalışma yaptırılamayacak.
Madencinin yıllık izni 4 gün artacak
Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanacak. Buna göre yer altı işlerinde çalışan İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) 1 yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara 14 gün + 4 gün (18 gün)
b) 5 yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara 20 gün + 4 gün (24 gün)
c) 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 gün + 4 gün (30 gün), olacak.
Ödeme fondan
Kömür ve linyit çıkarılması faaliyet kollarında Manisa İli Soma İlçesi’nde faaliyet gösteren Soma Kömür İşletmeleri AŞ’ye ait Karanlıkdere mevkii Eynez Maden Ocağı işletmesinde 13/5/2014 itibarıyla sigortalı olanlara veya bunların 5510 sayılı Kanun’un 34. maddesinde sayılan hak sahiplerine aynı maddede belirtilen oranlarda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca belirlenen sürede aylık net ücretleri esas alınarak Fondan ödeme yapılacak.
Bu ödemelerden vergi veya başka ad altında herhangi bir kesinti yapılamayacak. Bu ödemeler, işverenin ücret ve diğer yükümlülüklerini ortadan kaldırmayacak.
Madencinin fiilî hizmet süresi zammı değişiyor
5510 sayılı Kanun’un 40’mcı maddesinin birinci fıkrasında yer alan Yeraltı işlerinde çalışan (Maden ocakları (elementer cıva bulunduğu saptanan cıva maden ocakları hariç), kanalizasyon ve tünel yapımı gibi yer altında yapılan işlerde çalışanlar.) sigortalıların, fiili hizmet süresi zammından yararlandırılacakları dönem içerisinde kalan; yıllık ücretli izin, sıhhi izin, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri ile eğitim ve kurs sürelerinde fiilen çalışma ve söz konusu işlerin risklerine maruz kalma şartı aranmayacak. ★★★
Madenci yakınlarına ölüm aylığı bağlanacak
İş kazası sonucu vefat eden sigortalılara hiçbir gün şartı olmaksızın iş kazası sürekli iş göremezlik geliri bağlanmaktadır. Ancak ayrıca ölüm aylığı (dul-yetim maaşı) bağlanması için de borçlanmalar hariç 5 yıl sigortalılık süresi ve 900 gün prim ödeme şart aranmaktadır. Soma’da hayatını kaybeden 67 madencinin ailesine bu şartları sağlamadığı için ölüm aylığı bağlanamıyordu. İşte bunun için yasa değişikliği yapılarak şart aranmaksızın aylık bağlanacak. 13/5/2014 tarihinde Manisa İlinin Soma İlçesinde meydana gelen maden kazası sonucunda ölen sigortalının; Kuruma olan her türlü borçları terkin edilir ve hak sahiplerine öngörülen şartlar aranmaksızın aylık bağlanacak. 5510 sayılı Kanun’da öngörülen primlerin eksik olan kısmı Maliye Bakanlığı’nca Kuruma ödenecek.
Ölen sigortalının anne ve babasına gelir ve aylık bağlanmasında, 34 üncü maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/ veya aylık bağlanmamış olması şartları aranmayacak.
