Küresel krizin olanca hızıyla yaşandığı günümüzde hem ekonomileri hem de firmaları şu beş kavram yönlendirmektedir;
1- Verimlilik, 2- Etkinlik, Hızlılık, Esneklik, İletişim.
Bunların yanına saydamlık, yönetişim, katılımcılık, toplam kalite gibi başka bazı kavramları da eklemek mümkündür, ancak özellikle bu beş terim her işletme mensubunun hatta her bireyin mutlaka dikkate alacağı olgu ve süreçleri ifade etmektedir.
Bu çerçevede yaşadığımız yoğun kriz ortamında firmalarımız neler yapmalıdır?
Öneri ve önlemler:
1- İşletmelerin temel amacı kullanım değeri yüksek, pazarlanabilir ürünler üretmektir. Ürünlerin uygun fiyatla, doğru yer ve doğru zamanda hazır bulundurulması gerekir. İşletme yönetici ve çalışanları temel bir verimlilik ilkesi olan “aynı girdi ile daha çok ve daha kaliteli ürünler üretmek veya aynı miktar ve kalitedeki ürünü daha az girdi ile üretmek” prensibini hep göz önünde tutmak mecburiyetinde olmalıdırlar.
2- İşletmelerin fabrika ve donanımı için iyi bir bakım sistemi kurulması, donanımın en uygun süreç koşullarında çalıştırılması, kapasitenin artırılması ve olabildiğince etkin ve etkili kullanılması, stok kontrolü yapılması, üretim planlamasına gidilmesi verimlilik arttırıcı önlemler arasındadır.
3- Firmalarda yüksek verimliliğin çok önemli bir diğer kaynağı teknolojik yeniliktir. Otomasyon ve bilgi teknolojilerine yapılan yatırımlar son 25 yılda çok büyük verimlilik artışları getirmiştir.
4- Firmalarda enerji ve malzeme tüketimini azaltmak için harcanacak en küçük çabayla bile çok önemli verimlilik artışları sağlanabilir. Çünkü verimlilik artışı elde etmenin bir yolu da mevcut çıktıyı daha az girdi ile üretmektir.
5- Tüm kuruluşlarda verimlilik arttırma çabalarının ana kaynağı insandır. Her düzeyde çalışanların motivasyonu sağlanmalıdır. Bunun için ödüllendirme iyi bir araçtır. Yönetim etkili teşvik sistemleri planlamalıdır. Katılım gerçek manada uygulanmalıdır. Performansa bağlı ücret sistemi ve nesnel hazırlanmış performans sistemi uygulanabilecek verimlilik artırma araçlarından bazılarıdır.
6- İşletmelerde görülen düşük verimliliğin en belli başlı nedenlerinden biri yönetimin ve örgütlenmenin katılığıdır. Katı örgütler yatay iletişimden yoksundur. İşletmelerde organizasyonel performansı arttırmak için dinamik ve esnek yeniden yapılanmalara gitmek artık günümüzün de geçerli olgularındandır.
7- Verimliliği arttırmak isteyen işletmelerin dikkat edeceği en önemli konulardan biri de çalışma koşullarını ve iş ortamını iyileştirici uygulamalara gitmektir. İş etüdü, iş analizleri, endüstri mühendisliği uygulamaları kullanılan etkili araçlardandır.
8- İşletmelerin elindeki tüm kaynaklardan doğrudan sorumlu olan, onların etkin ve verimli kullanımını denetleyen organ yönetimdir. Bazı ülkelerde verimlilik kazançlarının % 75’ inden yönetimin sorumlu olduğu biçiminde bir görüş vardır.
9- Yukarıda bir kısmına değinilen ve işletmelerin kontrol edebileceği faktörler olarak ele alınan iç uygulamalardan başka, denetlenemeyen ve makro faktörler olarak adlandırılan dış olgular da bulunmaktadır. Bunlar da işletme verimliliğini artırmada son derece etkili olan değişkenlerdir. Örneğin: hükümet politikaları, altyapı, doğal kaynaklar, yapısal düzenlemeler gibi.
10- İşletmelerin verimlilik arttırma çabalarında başarılı olabilmeleri için her şeyden önce bünyelerinde bir verimlilik ölçme-izleme sistemi ve birimi kurmaları zorunluluktur. Çünkü ölçümü yapılmayan bir olgu tanınamaz, tanımlanamaz. Verimlilik göstergelerini işletme hem kendi geçmişiyle, hem aynı sektörde çalışan rakipleriyle, hem de dünya standartlarıyla karşılaştırmalıdır.
11- İşletmeler işgücü, makine, malzeme ve sermaye gibi kaynaklarını etkin(tam ve doğru) kullanarak verimlilik göstergelerini iyileştirmelidirler. İşletme olgusuna uzman gözüyle dışarıdan bakabilen “verimlilik danışmanlığı” firmalarda verimlilik ile ilgili sorunların teşhisinde ve uygulanabilir çözümler geliştirilmesinde önemli yararlar sağlayabilir. İşletmeler bu tip eğitim ve danışmanlık hizmetlerini almalıdırlar.
12- İşletme yöneticileri her hafta veya 10 günde bir çalışanlarıyla birlikte “verimlilik toplantıları” yapmalıdır. Bu toplantılarda firmanın başta insan kaynakları olmak üzere her çeşit varlıkları-makine, enerji, hammadde, pazar durumu, ürünler- gözden geçirilmeli, eldeki kaynakların nasıl tam ve etkin kullanılacağı üzerine fikir geliştirilmelidir.
