Türkiye’nin ihracattaki önemli üretim kalemlerinden biri karo seramiktir. Son yıllarda yapılan birbirinden gözalıcı tasarımlarla bu karo seramikler çeşitli ülkelerde “Made in Turkey” olarak büyük ilgiyle karşılanırlar.
Yerli hammaddeye dayanımı, istihdama katkısıyla sektör ekonomi açısından vazgeçilemez değer taşır.
Yurtiçinde de özellikle inşaat sektörünün ayrılmaz bir parçası olan seramik üretiminin fotoğrafını ise sektörün en deneyimli isimlerinden, Ege Seramik Yönetim Kurulu Başkanvekili Bülent Zıhnalı’yla birlikte çektik.
Zıhnalı, sektörün yaşadığı krizin geçmiş krizlere benzemediği üzerinde duruyor. Çünkü artık ulusal pazarda olduğu kadar ihracatta da dramatik daralmalar sözkonusu.
******
2001 krizinde ihracata sarılan sektör büyüme yaşamıştı çünkü firmalar dört koldan Avrupa’ya, Uzakdoğu’ya, Amerika’ya ihracatını artırabiliyordu.
Ancak bu kez dünyada da üretim ve talep düşüyor.
Zıhnalı’nın anlattıklarına göre Türkiye, seramikte dünyada beşinci büyük üretici pozisyonunu kaybetti. İç pazarda da inşaat sektöründeki durgunluk birebir seramiğe yansıdı..
Şu an sektörde daha çok yenilemelerle idare ediliyor. 2007’den önceki yıllarda kullanım; yüzde 80 yeni inşaat, kalan yüzde 20 yenilemeden oluşurken, günümüzde yeni inşaatılarda kullanım payı giderek azalmaya başladı.
Zıhnalı teşhisi şöyle koyuyor:
“Seramik sektöründe şu an hangi firmanın ne kadar kapasite kullandığı belli değil”
******
Ancak seramik sektörünün sorununun çift yönlü olduğunu da unutmamak gerekiyor. Maliyetlerinin yüzde 30’a yakınını enerjinin oluşturduğu sektör zaten yüksek enerji maliyetleri nedeniyle de ciddi bir darboğazın içindeydi.
Zıhnalı, sektörün enerji maliyetlerine yönelik sıkıntısını şöyle yansıtıyor:
“Kasım 2007 ile Kasım 2008 arasında enerji fiyatlarına yüzde 75.22 zam yapıldı. Böyle bir maliyetle üretmek imkansız hale geldi. Hazırlıksız olan firmalar ani duruşlar yapmak durumunda kaldı. Diğer firmalar ise planlı olarak durdu. Mallar stoklarda eski maliyetlerle duruyor.
******
Bugün seramik sektöründe var olan 24 fabrikanın 14’ü üretim dışı. Üretimini sürdürenler de kapasitelerini ancak yüzde 50-60 civarında tutabiliyorlar. Ciddi bir sıkıntı sözkonusu. Yurtdışı alıcılarda ise ‘fiyatlarınızı indirin’ baskısı ağırlaşıyor”
Zıhnalı sektör adına çözümü hiç olmazsa, firmaların ihraç ettiği malın üretiminde kullanılan doğalgazın ÖTV’sinden muaf tutulmasında görüyor.
Evet ülke ekonomisinin dinamo sektörlerinden seramikte durum bu. Sektörün lider firmaları dahi ciddi sıkıntı içinde. Sektördeki işverenler özveriyle işyerlerini ayakta tutmaya çalışıyorlar.
Ege Seramik de ayakta kalabilmek için elbette bazı önemler almış, Öncelikle yüzde 20 daha az üretmeye karar verilmiş. İhracatta rota Güney Afrika, Hindistan, Bangladeş gibi alternatif pazarlara doğru yönlendirilmiş.
Bu arada Avrupa’da kapanan fabrikalara yönelik talepler Türk seramik sektörü için henüz bir umut ışığı. Bunun için sektör özellikle ihraç mallarında kullanılan enerjideki ÖTV’nin kaldırılması üzerinde duruyor.
******
Krizin yönetilmesinin olağan ekonomi yönetimlerine benzemediğine işaret eden Zıhnalı özel sektörün iç ve dış pazar olarak çift yönlü kıskaç altında olduğunu işaret ediyor.
O bu kadar söylüyor, bense gerisini şöyle değerlendiriyorum.
Krize karşı bazı önlemler alınsa da özel sektör kendini hala yalnız hissediyor. Ankara’nın artık üretim sahalarına giderek özel sektörün yanında olduğunu hissettirmesi, miting yapar gibi illerdeki çeşitli sanayi kuruluşlarını ziyaret etmeleri, ilgili Bakan’ların üretime moral ve destek sağlayıcı uygulamalar getirmeleri gerekiyor.
Hazır fırsatını bulmuşken, ben de düşüncelerimi eklemiş oldum sanırım.
