Yeni bir araştırma, milyonlarca insan tarafından kullanılan kolesterol ilaçlarının (statinler) yüksek dozlarının ‘akut böbrek yetersizliği riskini artırabileceğini’ de ortaya çıkardı (1).
Araştırma, Kanada, USA ve İngiltere’ de 1 ocak 1997 ile 30 nisan 2008 arasında 40 yaşın üzerinde olan ve yeni statin tedavisi başlanan 2 milyon 67 bin hastaya ait sağlık kayıtlarının incelenmesiyle gerçekleştirildi.
Günde 10 mg’ dan fazla Crestor (rosuvastatin) , 20 mg’ dan fazla Lipitor (atorvastatin ) ve 40’ mg’ dan fazla Zocor (simvastatin) alanlar ‘yüksek doz’, bunlardan daha az dozlarda ilaç alanlar ise ‘düşük doz’ tedavi grupları olarak değerlendirildi.
Buna göre, hastaların üçte bir kadarı yüksek doz statin kullanıyordu.
Araştırmaya katılanların 60 bin kadarında kronik böbrek hastalığı vardı.
Tedaviye başlandıktan 120 gün sonra böbrekleri normal olanların 4 bin 691’i; kronik böbrek hastalığı olanlardan ise 1896’ sı ‘akut böbrek hasarı’ teşhisiyle hastaneye yatırıldı.
Buna göre, ‘Hastaneye yatırılmayı gerektirecek akut böbrek hasarı riskinin yüksek doz statin kullananlarda düşük doz alanlara göre yüzde 34 fazla olduğu’ hesaplandı.
Araştırmada, akut böbrek hasarı riskinin 2 sene boyunca devam ettiği; düşük doz statin alanlarda riskin artmadığı ve önceden böbrek hastalığı olmasının akut böbrek hasarı riskini etkilemediği de tespit edildi.
Araştırmayı yapan uzmanlar, akut böbrek yetersizliğinin çok önemli olduğunun, diyaliz yapılması gerekebileceğinin ve bunun bazı hastalarda ömür boyu sürmesinin söz konusu olduğunun altını çiziyorlar.
Böbrek hasarının sebebi ne?
Statinlerin hangi mekanizma ile böbrek hasarına yol açtıkları tam olarak bilinmiyor ama kas hasarının (rabdomiyoliz) veya anti-oksidan özellikleri olan ko-enzim Q10 sentezinde azalmanın rolü üzerinde duruluyor.
Kas dokusunun parçalanma ürünlerinin kana karışarak böbrek fonksiyonlarını bozduğu biliniyor.
Böbrek hastalığı olan insan ve hayvanlarda, tedaviye ko-enzim Q10 eklenmesinin 28 gün içinde böbrek fonksiyonlarında düzelme sağlaması da ko-enzim Q10 eksikliğinin rolüne delil olarak gösteriliyor.
Statin tedavisi ile idrarda protein artışı arasındaki ilişki ve statinlerin pleiotropik etkileri üzerinde de duruluyor.
Gelelim neticeye
FDA, bundan bir sene kadar önce kolesterol ilaçlarının prospektüslerine diyabet ve hafıza kaybına yol açabileceği uyarısı konmasını istedi (2).
Ardından bu ilaçların bazı hastalarda aşırı derecede yorgunluğa yol açtığı, katarakt ve damarlarda kalsiyum birikimi riskini artırdığı belirlendi (3).
Oysa bu ilaçların ciddi ve sık rastlanan yan etkileri olmadığı iddia ediliyor, kanda kolesterolleri yüksek olan herkese (dikkat hastaya demiyorum!) leblebi gibi yazılıyor.
Tüm dünyada on milyonlarca insan tarafından kullanılan statinlerin diyabet, hafız kaybı, akut böbrek yetersizliği gibi ciddi risklerinin ilaçların piyasaya çıkmasından 25 sene sonra ortaya çıkmasına ne demeli bilemiyorum.
Statinlerden kim bilir kaç kişi zarar gördü, kaç kişinin hayatı karardı ve sonlandı ve daha kaç sapasağlam kişiyi bu ‘akıbet’ bekliyor acaba?
“Kolesterol ilacı içenlere üstün cesaret madalyası verilmelidir” demiştim, haksız mıyım (4)?
KAYNAKLAR
1. http://www.bmj.com/content/346/bmj.f8802.
3. http://www.ahmetrasimkucukusta.com/kategoriler/yazilar/tip-yazilari/kolesterol/page/2/
