Maliye Bakanlığı tarafından yapılan düzenleme ile işyerleri ile 500 TL ve üzerindeki konut kira bedelinin bankadan yatması gerekmektedir. Her yıl olduğu gibi, bu yıl da mart ayında bir önceki yıl elde edilen gelirlerin beyan edilmesi gerekiyor. Ancak, bu kez 2009 yılı gelirleri beyan edilirken bankalardan yapılan ödemelere dikkat edilmesi gerekiyor. Yani bankadan yatan kiralar mutlaka Maliye’ye bildirilmeli.
Kira gelirinde gelirin elde edilmesi, tahsil esasına bağlanmıştır. Tahsil esasına göre kira gelirinin vergilendirilmesi için nakden veya ayni olarak tahsil edilmiş olması gerekmektedir. Tahsil edilemeyen kiralar için beyana gerek yoktur. Mükellefler tarafından o yıla veya geçmiş yıllara ait olarak tahsil edilen kira bedelleri, tahsil edildiği yılın hasılatı sayılır. 2009 yılında kira geliri elde edenlerden;
* Tahsil ettiği konut kira geliri 2.600 TL’yi aşanlar,
* 2009 yılı içinde işyeri kira geliri elde eden ve bu gelirleri üzerinden vergi kesintisi yapılanlardan, 2009 işyeri kira gelirleri 22.000 TL’yi aşanlar,
* 2009 yılı içinde hem konut hem de işyeri kira geliri elde edenlerden, konut kira gelirinin 2.600 TL’yi aşan kısmı ile tevkifata tabi tutulmuş işyeri kira geliri toplamı 22.000 TL’yi aşanlar,
* Konut dışındaki gayrimenkulünü (büro, dükkân, mağaza ya da depo gibi) bedelsiz olarak oğluna, kızına, annesine, babasına, kardeşine ya da başka kişilere tahsis edenler,
* Konutlarını oğlu, kızı, torunu, kardeşi, annesi, babası, büyük annesi ve büyük babası dışındaki kişilere kullanımları için bedelsiz olarak tahsis edenler,
* İşyerini vergi kesintisi yapma zorunluluğu olmayanlara (örneğin basit usulde vergiye tabi olan mükelleflere veya yabancı elçiliklere) kiralayanlar,
* Diğer mal ve haklardan kira geliri elde edenler,
Yıllık gelir vergisi beyannamesini vermeleri gerekmektedir.
Kira bedelinin hiç olmaması veya düşük olması halinde, “emsal kira bedeli” esas alınır.
***
Süre 25 Mart’ta sona eriyor
1 Ocak 2009-31 Aralık 2009 döneminde elde edilen kira geliri, istisna ve beyan sınırını aşan mükelleflerin yıllık gelir vergisi beyannamesinin 25 Mart’a kadar, mükellefin ikametgáhının bulunduğu vergi dairesine bildirilmesi gereklidir. Yıllık gelir vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan gelir vergisi Mart ve Temmuz olmak üzere iki taksitte ödenebilmektedir.
***
2600 TL istisna var
Beyanname vermek zorunda olanların kira gelirinin, 2.600 TL’si Gelir Vergisi’nden istisnadır. Birden fazla konuttan kira geliri elde edenlerde, 2.600 TL’lik istisna, kira gelirlerinin toplamından indirilir. Bir konuta birden fazla kişi ortak olduğunda, 2.600 TL’lik istisna her bir kişi ayrı ayrı uygulanır. Örneğin, karı ve kocanın ayrı ayrı kira gelirinin olması veya kira alınan gayrimenkule ortak olmaları halinde bu orandan ayrı ayrı yararlanabilecektir.
Konut kira geliri elde eden kişilerin, yıllık olarak tespit edilen istisna tutarının altında kira geliri elde etmesi halinde vergi dairesinde mükellefiyet kaydı açtırmasına ve beyanname vermesine gerek bulunmamaktadır. Kiralar, tahsil edilen tutarlar üzerinden beyan edilecek. Konutlardan elde edilen kira gelirleri beyan edilmez veya eksik beyan edilirse, 2.600 TL istisnadan yararlanılamayacaktır.
Ayrıca, beyan edilmesi gereken kira gelirinin bildirilmemesi halinde, mükellef adına iki kat birinci derece usulsüzlük cezası kesilir ve gelir takdir komisyonunca takdir edilecektir.
Takdir edilen gelir üzerinden, gelir vergisi ile vergi ziyaı cezası hesaplanacaktır.
***
İşyerlerinde istisna yok
İşyeri olarak kiralanan yerlerde, kiracıların kira bedelinden yüzde 20 stopaj kesintisi yapmaları gerekmektedir. İstisna uygulaması sadece konut olarak kiraya verilen gayrimenkullerden elde edilen gelirler için söz konusudur. Yani, işyeri kiralamasında, konutta olduğu gibi ki gibi 2.600 TL istisna olmayıp yüzde 25 götürü gider hakkı var. Gayrimenkulünü işyeri olarak kiraya verenlerin, kira gelirleri yılda 22.000 TL’yi aşmıyorsa beyanname vermeyeceklerdir.
