Geçen haftaki ‘İş-Kur’da bugün git, yarın gel yok’ başlıklı yazımdan sonra okurlarımızdan çok sayıda e-posta aldım. Okurlarımız İş-Kur tarafından verilen diğer yardımları da öğrenmek istiyor.
İşsizlik sigortası ülkemizde on yılı akın bir süredir uygulanıyor. Özellikle işsizlik döneminde hem işsizlik süresince kişinin kendisini geliştirmesi için gerekli koşullar sağlanıyor, hem de kişinin temel ihtiyaçlarını karşılayacak bir işsizlik ödeneği veriliyor.
4447 sayılı Kanunda belirtilen esas ve usullere göre işsizlik sigortası kapsamında ilgililere aşağıda belirtilen ödemeler yapılır ve hizmetler sağlanıyor;
– İşsizlik ödeneği,
– 5510 sayılı Kanun gereği ödenecek sigorta primleri,
– Geçici işsizlik halinde işçilere kısa çalışma ödeneği verilmesi,
– İş bulma ile meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimi verilmesi.
İşsizlik ödeneğinden yararlanma şartları
İşsizlik ödeneği, sigortalı işsizlere 4447 sayılı Kanunda belirtilen süre ve miktarda yapılan parasal ödemelerdir.
İşsizlik ödeneğinden yaralanabilmek için dört şartın birlikte sağlanması gerekmektedir. Bunlar; iş sözleşmesinin kanunda gösterilen sebeplerle sona ermesi, belli bir prim şartının yerine getirilmiş olması, iş sözleşmesinin askıya alınmış olmaması ve sigortalının İş-Kur’a başvurarak talepte bulunmasıdır.
İşsizlik sigortasından yararlanacak şekilde işten ayrılanların, İş-Kur’a süresi içinde başvurarak yeni bir iş almaya hazır olduklarını kaydettirmeleri, hizmet akitlerinin sona ermesinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olmaları ve işten ayrılmadan önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmaları gerekiyor.
İş sözleşmesinin sona erdiği tarihten önceki son 120 günde kesintisiz olarak çalışmak esas olmakla birlikte hastalık, ücretsiz izin, disiplin cezası, gözaltına alınma, kısmi istihdam ile grev, lokavt, ekonomik kriz ve doğal afetler nedeniyle işyerinde faaliyetin durdurulması veya işe ara verilmesi gibi nedenler 120 günün hesabında kesinti sayılmamaktadır.
İşsizlik ödeneğinden yararlanılabilmesi için aranan diğer bir koşul ise iş sözleşmesinin başvuru sırasında grev, lokavt veya kanundan doğan ödevler nedeniyle askıya alınmamış olmasıdır.
İşsizlik ödeneğinden yararlanmak için aranan prim ödeme gün sayısını yerine getiren ve iş sözleşmesi kanunda belirtilen hallerde sona eren sigortalıların işsizlik ödeneğinden yararlanabilmeleri için işten ayrılma bildirgesi ile birlikte hizmet akdinin feshedildiği tarihi izleyen günden itibaren otuz gün içinde Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü’ne başvurmaları gerekiyor. Mücbir sebepler dışında, başvuru için öngörülen 30 günlük sürenin geçirilmesi durumunda gecikilen süre işsizlik ödeneği almaya hak kazanılan toplam süreden düşülmektedir.
İş sözleşmesinin sona ermesinden önceki son 120 gün prim ödeyerek sürekli çalışmış olanlardan, son üç yıl içinde;
– 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,
– 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün,
– 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün,
süre ile işsizlik ödeneği verilmektedir.
İşsizlik ödeneğinin miktarı ve ödeme süresi
İşsizlik ödeneğinin miktarı günlük ortalama kazanç üzerinden hesaplanır. Şöyle ki, işsizlik ödeneğinin miktarı, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 40’ıdır.
Ancak bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 80’ini geçemez.
