Batı Diyetinin olmazsa olmaz ürünleri olan işlenmiş gıdaların insan sağlığına zararlı olduğunu gösteren önemli deliller vardır.
İşlenmiş gıdalar kanser, kalp-damar hastalıkları ve tüm sebeplere bağlı ölümlerle ilişkilendirilmiştir.
İşlenmiş, ısıl işlem görmüş gıdaların bulunabilirliği ve tüketimi obezite ve diyabet pandemisine paralel olarak, son on yılda önemli ölçüde artmıştır.
Obezite ve diyabet, ince damar (mikrovasküler) komplikasyonlarıyla, özellikle de kronik böbrek hastalığı ile ilişkilidir.
Kronik böbrek hastalığının genel nüfusta görülme oranı yüzde 14’ tür ve kalp-damar hastalıkları ve tüm sebeplere bağlı ölümler için önemli bir risk faktörüdür.
İşlenmiş gıdalar bağırsak bariyer geçirgenliğini artırıyor, mikrovasküler hastalıklara sebep oluyor
Kemirgenlerde yapılan çok yeni bir araştırmada da işlenmiş diyetin uzun süreli tüketiminin bağırsak bariyer geçirgenliği ve kronik böbrek hastalığı riskini nasıl artırdığı gösterildi.
Araştırmada, gıdalarda ısıl işlemler sonucu ortaya çıkan Maillard reaksiyon ürünlerini ortaya çıkaran ileri glikasyon yolağının baskılanmasının böbrek hasarını geriye döndürdüğü tespit edildi.
İşlenmiş bir diyetin doğuştan immün kompleman aktivasyonuna ve enflamasyonu teşvik eden güçlü bir molekül olan kompleman 5a (C5a) yoluyla lokal böbrek enflamasyonu ve hasarına yol açtığı belirlendi.
Bir diyabetli fare modelinde ise yüksek dirençli nişasta lifli diyet bağırsak bütünlüğünü koruduğu ve komplemanın baskılanması yoluyla böbrek hasarının ağırlığını azalttığı görüldü.
Gelişmiş glikasyon son ürünleri
İşlenmiş gıdaların giderek daha fazla tanınan ve potansiyel olarak patojenik bir bileşeni, “gelişmiş glikasyon son ürünleri” (advanced glycation endproducts=AGEs) olarak bilinen kimyasallardır.
AGE’ ler aminoasitler ve indirgen şeker karışımlarından, genellikle gıda üretimi ve işlenmesi sırasında meydana gelen ısıl işlem sırasında olduğu gibi Maillard reaksiyonu yoluyla üretilir.
Maillard reaksiyonu, yiyeceklerde tat ve aroma veren kimyasal değişikliklere sebep olduğu için gıda endüstrisi duyusal özellikleri ve lezzeti artırmak için gıdalardaki Maillard reaksiyon ürünlerini geliştirmiştir.
AGE’ler, işlenmiş ve özellikle de büyük ölçüde ısıl işlem görmüş gıdaların her zaman bulunan bir bileşenidir.
Bu AGE’ leri içeren işlenmiş gıdaların tüketimi kronik hastalık riskini artırabilir.
Diyetten kaynaklanan AGE’ lerin çoğu sindirim ve emilimden kaçar, mide ve ince bağırsaklardan kolona geçer.
Burada, bağırsak mikrobiyal metabolizması için substratlar olarak bulunurlar ama uzun süreli işlenmiş gıda alımının bağırsak geçirgenliğini ne ölçüde etkilediği ve kronik böbrek hastalığı gibi mikrovasküler bozuklukların sonucunu ne ölçüde etkilediği belirsizdir.
Gelelim neticeye
Bu araştırmadan alacağımız ders şudur: Günümüzde salgın haline gelen kronik hastalıkların en mühim sebeplerinden biri işlenmiş gıdalardır.
İşlenmiş sözü sizi yanıltmasın, işlenmiş gıdalar ince ince hastalık işliyor vücudumuza.
Madenin işlenmişi makbuldür ama gıdanın işlenmişi zararlıdır.
Kaynak: https://advances.sciencemag.org/content/7/14/eabe4841
