İşçinin haftalık çalışma süresi iş sözleşmesi ile belirlenebilmekte olup, en fazla 45 saat olabilecektir.
İş Kanunu uyarınca haftalık 45 saati aşan çalışmalar fazla çalışma (fazla mesai) olarak adlandırılmaktadır.
İş sözleşmesi ile haftalık 45 saatin altında çalışma süreleri belirlenebilecektir.
Fazla sürelerle çalışma ise, haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle 45 saatin altında belirlendiği durumlarda kanunda belirtilen esaslar dâhilinde uygulanan ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve 45 saate kadar yapılan çalışmalardır.
İşveren, işçinin fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapmasını istiyorsa işçiden bu konuda yazılı onay almalıdır. Aksi durumda işçi fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapmak istemediğinde işveren işçiyi fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapma konusunda zorlayamayacaktır.
Ancak zorunlu nedenlerle veya olağanüstü durumlarda yapılan fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma için işçinin yazılı onayı aranmaz.
İşveren, işçinin fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapması için yazılı onayını iş sözleşmesi ile alabileceği gibi ihtiyaç ortaya çıktığında da alabilir.
İşçi ve işveren arasında iş başlangıcında imzalanan iş sözleşmesi ile veya ayrıca işçinin fazla çalışma/fazla sürelerle çalışma yapması konusunda onay alınmış ise işçinin bu durumda çalışma şartları fazla çalışma/fazla sürelerle çalışma yapmayı gerektiriyor ise fazla çalışma/fazla sürelerle çalışma yapması gerekecektir.
Ancak, fazla çalışma onayı vermemiş ise fazla çalışma yapmaya zorlanamaz.
İşçinin, işverene fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapma yönünde verdiği onayı otuz gün önceden işverene yazılı olarak bildirmek sureti ile geri alma imkânı bulunmaktadır.
İş Kanunu’na İlişkin Fazla Çalışma Ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliğinin 9. Maddesi uyarınca “Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapmak istemeyen işçi verdiği onayı otuz gün önceden işverene yazılı olarak bildirimde bulunmak kaydıyla geri alabilir.” hükmüne yer verilmiştir.
İşçinin yazılı onay vermiş olmasına rağmen fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda iki yüz yetmiş saatten fazla olamaz.
İş Kanununa İlişkin Fazla Çalışma Ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliğinin 8. Maddesi uyarınca;
-18 yaşını doldurmamış işçiler,
-İş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile önceden veya sonradan fazla çalışmayı kabul etmiş olsalar bile sağlıklarının elvermediği işyeri hekiminin veya Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı hekiminin, bunların bulunmadığı yerlerde herhangi bir hekimin raporu ile belgelenen işçiler,
-İş Kanununun 88 inci maddesinde öngörülen Yönetmelikte belirtilen gebe, yeni doğum yapmış ve çocuk emziren işçiler,
-Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçiler.
– 4857 sayılı Kanunun 42 nci maddesi uyarınca zorunlu nedenler ve 43 üncü maddesi uyarınca olağanüstü haller dışında yer altında maden işlerinde çalışan işçilere fazla çalışma yaptırılamaz.
Ayrıca kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçilere fazla sürelerle çalışma da yaptırılamaz.
