İş kazası son yıllarda en fazla konuştuğumuz ve gündeme alınan konuların başında geliyor.
Özellikle yeni iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı ile birlikte konunun önemi ve yaptırımları da artırılıyor. Burada hangi olayların iş kazası sayılacağı, hangi olayların iş kazası sayılmayacağı konusuna dikkat edilmesi gerekiyor.
İş kazası esasen sigortalının, işverenin emir ve talimatı altındayken yapmış olduğu işten kaynaklanan, her hangi bir nedenle bedence ve ruhen zarara uğraması ile bir uzvunu kısmen ya da tamamen, sürekli veya geçici olarak kullanamaması ile sonuçlanan durum olarak tanımlanıyor.
Sosyal güvenlik mevzuatında iş kazası tanımı yapılmadığı için konuyu ancak nelerin iş kazası sayıldığını belirleyerek toparlayabiliyoruz.
Buna göre, hangi hallerde meydana gelen olayların iş kazası kapsamında sayılacağı sıralandıktan sonra belirtilen hallerde meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen yada ruhen özre uğratacak olayın iş kazası olduğu hüküm altına alınmıştır.
Hizmet akdine tabi olarak çalışan SSK sigortalılarının; işyerinde bulunduğu sırada, işveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, emziren kadın sigortalının iş mevzuatına tabi olup olmadığına bakılmaksızın yine bu mevzuatta belirtilen sürelerde çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş/geliş sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen yada ruhen özre uğratacak olaylar iş kazası sayılmaktadır.
Sigortalıların işyerinde bulunduğu sırada meydana gelen olayların iş kazası sayılacağı öngörüldüğünden meydana gelen kazanın yapılan işle ilgili olup olmadığına bakılmaksızın işyerinde meydana gelen bütün kazaların iş kazası sayılması gerekmektedir. Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada meydana gelen olayların yapılan işle ilgili olup olmadığına bakılmaksızın iş kazası sayılmaktadır.
Buna göre, sigortalıların avluda yürürken düşmesi, dinlenme saatinde top oynarken ayağının burkulması, bahçede meyve ağacından meyve toplarken düşmesi, tarlada çalışır iken traktör ile kaza geçirmesi, yemek yerken elini kesmesi, dinlenme odasında dinlenirken sobadan zehirlenmesi, işyerinde intihar etmesi, işyeri sınırları içinde bulunan havuzda boğularak ölmesi, ücretli izinli bulunduğu sırada çalıştığı işyerindeki arkadaşlarını ziyaret için geldiğinde kaza geçirmesi, araçlarla çalışanların bu araçlarda geçirecekleri kazaların iş kazası olarak kabul edileceği duyurulmuştur.
Sigortalı sayılanların işverenleri tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle, işyerinde veya işyeri dışında maruz kaldıkları kazalar iş kazası sayılmaktadır.
Sigortalının işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda meydana gelen kazaların iş kazası sayılacağı kabul edilmiştir. Örneğin, muhasebe bürosunda çalışan bir sigortalının işvereni tarafından mükellefin hesaplarını kontrol etmek için görevlendirilmesi halinde sigortalının bu iş için gidip gelmesi sırasında ve mükellefin bulunduğu yerde çalışması sırasında meydana gelen olayların iş kazası sayılması gerekmektedir.
Sigortalıların işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş ve gelişleri sırasında meydana gelen kazalar da iş kazası olarak sayılmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken husus kaza olayının işverence sağlanan bir taşıtta meydana gelmesi ve sigortalıların işin yapıldığı yere getirilip götürülmesidir.
Bir diğer anlatımla, sigortalının kendi aracıyla işyerine geliş ve gidişi sırasında meydana gelen kazalar iş kazası sayılmayacağı gibi, işveren tarafından sağlanan bir araçla işçilerin hep birlikte pikniğe gittikleri sırada meydana gelen kaza olayı da iş kazası olarak değerlendirilmeyecektir.
İş kazaları kolluk kuvvetlerine derhal bildirilmesi gerektiği gibi işverenlerinin, kaza olayını Sosyal Güvenlik Kurumu’na ise en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde bildirmesi gerekmektedir.
Bildirim yazılı olarak yapılabildiği gibi e-bildirge şifresi ile internet ortamında da yapılabilmektedir. E-bildirge şifresi ile bildirim yapılması gerçekten çok zaman aldığı gibi, gereksiz ve mükerrer bir çok bilgiyi de tekrar tekrar talep etmektedir. Ayrıca zaten SGK kayıtların var olan onlarca kalem bilginin yeniden istenmesi de gereksiz olduğu gibi bir yararı da yoktur. Zaman ve emek kaybından başka bir anlam ifade etmediği içinde işyerleri tarafından iş kazasının e-bildirge ile bildirilmesinde bir çok sorun yaşanmaktadır. Sistem değiştirilmeli ve basit, kolay ve uygulanabilir olmalıdır.
İ
ş kazası ve meslek hastalığı SGK’na bildirilmediği takdirde hem bildirim tarihine kadar olan süreye ait geçici iş göremezlik ödeneği işverenden tahsil edileceği gibi, ayrıca 6331 sayılı Kanuna göre her bir yükümlülük için 2013 yılında 2.156 TL idari para cezası uygulanacaktır.
