İş kazalarını önlemek ve çalışanların hayatını korumak için çıkarılan kanun, yönetmeliklerle mevzuatımızda kritik düzenlemeler yapılmış olsa da çalışma hayatında ne yazık ki zaman zaman iş kazalarıyla karşılaşmaktayız.
Öncelikle iş kazasının tanımını yapacak olursak;
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanun’unu uyarınca iş kaza, işyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olay olarak tanımlanmıştır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca ise iş kazası,
a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
d) Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olaydır.
Buna göre bir olayın iş kazası sayılabilmesi için kaza geçiren kişinin sigortalı olması, kaza sonucu bedenen veya ruhen bir zarar oluşması ve kaza ile sonuç arasında uygun bir illiyet bağının bulunması gerekir.
İŞ KAZASI BİLDİRİMİ
SGK’lıların yani 4-a’lı sigortalıların iş kazası bildirimleri işverenleri tarafından yapılır. Yaşanan iş kazasının kolluk kuvvetlerine derhal, Sosyal Güvenlik Kurumuna en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde bildirilmesi gerekmektedir.
Bu süre, iş kazasının işverenin kontrolü dışındaki yerlerde meydana gelmesi halinde, iş kazasının öğrenildiği tarihten itibaren başlar.
Bağkur’luların yani 4-b’li sigortalıların ise iş kazası bildirimleri kendileri tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna bir ayı geçmemek şartıyla rahatsızlığının bildirim yapmaya engel olmadığı günden sonra üç işgünü içinde bildirilmesi gerekmektedir.
İş kazası bildirimi kurumun e-Bildirim programı üzerinden yapılır. https://uyg.sgk.gov.tr/IsvBildirimFormu/welcome.do
İş kazasının bildirim süresine uymayan veya bildirim yapmayan işverene 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gereği söz konusu yükümlülüklerini yerine getirmediğinden işyerinde çalışan sigortalı sayısına ve işyerinin tehlike sınıfına göre farklılaştırılmış tutarlarda idari para cezası uygulanmaktadır.
Ayrıca işverence süresinde bildirim yapılmaması durumunda, bildirimin SGK’ya yapıldığı tarihe kadar sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği SGK tarafından işverenden tahsil edilir.
4/b sigortalılık statüsüne tabii sigortalıların iş kazası geçirmeleri ve belirtilen sürelerde bildirim yapılmaması hâlinde ise, bildirim tarihine kadar geçen süre için yapılacak geçici iş göremezlik ödeneği ödenmez. Bildirim tarihinden sonraki sürelere ait geçici iş göremezlik ödeneği ödenir.
