Uzun süredir tam olarak uzlaşılamadığı için sürekli ertelenen İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik’in yoğun çabasıyla TBMM’de kabul edilerek yasalaştı ve Cumhur-başkanımız’ın onaylamasının ardından yürürlüğe girecek. Yasayla birlikte çalışma hayatında işverenlere önemli yükümlülükler getiriliyor. İşverenler işyerlerinde risk değerlendirmesi yaptıracak, iş güvenliği eğitimi aldıracak, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi istihdam edecek. Ayrıca işçiye ciddi, yakın ve önlenemeyen tehlikenin meydana gelmesi durumunda çalışmaktan kaçınma hakkı verildi. İşveren; bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının kaydını tutacak, gerekli incelemeleri yapacak, bunlarla ilgili raporları düzenleyecek, çalışan temsilcisi görevlendirecek. İşveren, 50 ve daha fazla çalışanın bulunduğu işyerlerinde kurul oluşturacak.
Risk değerlendirmesi yaptırmayana ceza
İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden çalışma ortamına ve çalışanların bu ortamda maruz kaldığı risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların yapılmasını sağlayacak. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlü tutuldu. İşveren, yapılacak risk değerlendirmesi (işyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmaları) sonucu alınacak iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri ile kullanılması gereken koruyucu donanım veya ekipmanı belirleyecek. İşyerinde risk değerlendirmesi yapmayan veya yaptırmayan işverene 3 bin lira ceza verilecek.
İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi olacak
İşverenlere, eski uygulamaya paralel iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirme zorunluluğu devam ediyor. İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarının hak ve yetkileri, görevlerini yerine getirmeleri nedeniyle kısıtlanamayacak. Bu kişiler, görevlerini mesleğin gerektirdiği ilkeler ve mesleki bağımsızlık içerisinde yürütecek. İş güvenliği uzmanlarının görev alabilmeleri için çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde A sınıfı, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde en az B sınıfı, az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise en az C sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olmaları şartı aranacak. İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirlerden hayati tehlike arz edenlerin işveren tarafından yerine getirilmemesi halinde, bu hususu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlı-ğı’na iletecek. Çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali tespit edilen işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının yetki belgesi askıya alınacak. İşyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı görevlendirmeyen işverene, görevlendirmediği her kişi için 5 bin lira, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar, diğer sağlık personeli görevlendirmeyen işverene 2 bin 500 lira ceza uygulanacak.
İşyerinde içki içen tazminatsız atılacak
İşyerine sarhoş veya uyuşturucu madde almış olarak gelmek ve işyerinde alkollü içki veya uyuşturucu madde kullanmak yasak. İşveren; işyeri ek-lentilerinden sayılan kısımlarda, ne gibi hallerde, hangi zamanda ve hangi şartlarla alkollü içki içilebileceğini belirleyebilecek. Alkollü içki yapılan işyerlerinde çalışan ve işin gereği olarak üretileni denetlemekle görevlendirilen, kapalı kaplarda ve-ya açık olarak alkollü içki satılan veya işinin niteliği gereği müşterilerle alkollü içki içmek zorun-da olan çalışanlar için yaptırım uygulanmayacak.
İş Sağlığı ve Güvenliği yasasında yer alan idari para cezaları oldukça yüksek. Olay veya işçi başına bin liradan 80 bin liraya kadar ceza uygulanacak ve hatta bazı cezalarda aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar ceza uygulanacak. Özellikle küçük işletmelere de, büyük işletmelere de aynı cezaların getirilmiş olması uygulamada ciddi sıkıntı yaratacak. İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlamak zorunda olup, iş sağlığı ve güvenliği eğitimi ile mesleki eğitim aldırma yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene her bir çalışan için bin lira idari para cezası uygulanacak. Mesleki eğitim alma zorunluluğu getirilmesine rağmen uygulamada birçok mesleğin ne eğitimini verecek kurum var, ne de bu mesleklere yönelik bir çalışma. Yani işveren mesleki eğitim aldırmak istese de bu eğitimi verecek bir kurum yok. Ancak her şeye rağmen yeni yasa ile iş kazaları azalır.
