Hürriyet’ te “Böbreğe niyet rahime kısmet” gibi dikkat çekici ama hiç de yakışık almayan bir başlıkla yayımlanan haberin birçok bakımlardan tenkide ihtiyacı var (1).
BİR: Gazetede çok geniş yer verilen bu haber aslında çok az sayıdaki hastayı ilgilendiriyor.
Siz “rahim ağzı kanseri korkutma kampanyası” düzenleyenlerin sözlerine bakmayın:
Rahim ağzı kanseri bizde en sık görülen kanserler sıralamasında onuncu sırada bulunuyor.
Her sene 1600 kadına rahim ağzı kanseri teşhisi konuyor ve bunların üçte biri bu hastalıktan hayatını kaybediyor ama taramaya girseler bu ölümlerin hemen hepsinin önlenebileceği de bilinmelidir (2).
Bu bilgilere göre bu ilaç en fazla 500 kadar hastayı ilgilendiriyor.
İKİ: Haberde adı geçen ve Genentech/Roche tarafından üretilen ilaç bevacizumab (Avastin) halen pazarlanmakta olan en pahalı ilaçlardan biri olup tedavi maliyeti USA’ da 40 bin-55 bin $ civarındadır.
Fiyat-fayda hesapları ilacın maliyet etkin olmadığı sonucunu ortaya çıkardığı için Avastin’ in kullanımı birçok ülkede sınırlandırılmıştır.
USA’ da sigorta şirketleri Avastin’ i ödeme kapsamına almayı reddetmişlerdir (3).
İlacın bizde de rahim ağzı kanseri için ruhsatı yok, yazılabilmesi için Sağlık Bakanlığı’ ndan izin alınması icap ediyor.
ÜÇ: İlacın ileri evre rahim ağzı kanserli hastaların hayatlarını ortalama 3.7 ay uzattığını gösteren araştırma 452 hasta üzerinde gerçekleştirilmiştir (4).
Gerçi araştırma hayat kalitesinin etkilenmediğini iddia ediyor ama çok fazla ciddi yan etkisi olan bir ilaç için bu bana inandırıcı gelmedi.
İleri evre kanserli bir hastanın ömrünün birkaç ay uzamasından ziyade yaşadığı günlerin kaliteli olup olmadığı çok daha mühimdir.
Istırapla, sıkıntıyla birkaç ay fazla yaşamanın bir anlamı olmadığı kanaatindeyim.
DÖRT: Bu ilaçla bağımsız uzmanlar tarafından yapılmış bir araştırmaya rastlayamadım.
Üretici firma tarafından desteklenen araştırmaların ne kadar güvenilmez olduğunu söylemeye gerek var mı bilmem?
Daha geçenlerde Paxil isimli ilacın etkili ve emniyetli olduğu sonucuna varan araştırmanın ham verilerinin yeniden değerlendirildiği çalışmada ilacın etkisiz olduğunun ve intihar riskini artırdığının belirlendiğini hatırlatmam yeterli olur sanırım (5).
BEŞ: Bevacizumab, ölüme kadar giden mide-bağırsak delinmesi, yara iyileşmesinin durması, büyük kanamalar, kalp krizi ve felç gibi çok ciddi yan etkileri olan bir ilaçtır (6).
Bunların dışında hastanın hayat konforunu bozabilecek tansiyon yükselmesi, böbrek problemleri, burun ve makat kanaması, baş ağrısı, deri iltihabı da görülebilir.
ALTI: Tıbbi fetva kurumu FDA’ nın bu ilacın ileri evre rahim ağzı kanserinde kullanılması için onayı olmakla beraber bunun fazla bir ehemmiyeti yok.
FDA, daha önceki senelerde bevacizumabın meme kanserinde kullanması için de ruhsat vermiş ancak ölüm riskini 1.5 misli arttığının tespit edilmesi üzerine onayını geri çekmişti (7).
Gelelim neticeye
Çok az sayıda hastada denenmiş olan, hayatı riske sokan çok ciddi yan tesirleri bulunan bevacizumabın bir süre sonra rahim ağzı kanserindeki onayının da kaldırılması sürpriz olmayacaktır.
Peki, çok az kişiyi ilgilendiren böyle bir ilaç ülkenin en büyük gazetesinde neden çok geniş yer buldu o zaman acaba?
Elbette bir sebebi var: Bevacizumab bahane edilerek rahim ağzı kanserini önleyen bir aşının olduğunu hatırlatmak!
Kim demiş ilaç, aşı reklâmı yasak diye, her işin bir kolayı vardır.
Mesele anlaşıldı mı şimdi?
Kaynaklar:
1. http://www.hurriyet.com.tr/kelebek/saglik/30235085.asp
2. http://ahmetrasimkucukusta.com/2015/10/05/etibba-diyor-ki/anneler-olmesin/
3. http://www.news-medical.net/health/Avastin-(Bevacizumab)-Price.aspx
4. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1309748
6. http://www.avastin.com/patient/treatment/possible-side-effects
7. http://www.medikalakademi.com.tr/fda-avastin-bevacizumab-altuzan-meme-kanseri-iptal/
