Bu haftanın gündem konusu emeklilerin maaşlarındaki düşüş oldu. Emeklilerin uzun süre talep etmeleri sonrasında bu yılın başında çıkartılan İntibak Yasası ile ilgili çalışmalar bir yıla yakın zamandır sürüyor ve yakında sonuçlanacak.
Ancak bu süreçte 2000 öncesi emekli olanların maaşları yeniden hesaplandı. Özellikle bazı emeklilerin, birlikte çalıştıkları arkadaşlarının maaşlarının yüksek ve aynı şartlardaki kendi maaşlarının düşük olduğuna ilişkin eleştirileri kısmen de olsa haklı çıktı.
Emekli maaşının düşmesine ilişkin haberlerde sayı ve oran belirtilmediği için tüm emeklileri bir korku aldı. Aslında maaşları yanlış bağlananlar sadece 2000 yılından önce emekli olanlarla ilgili. Dolayısıyla 2000 sonrası emekli olanların endişe etmelerine gerek yoktur. Özellikle bu durumun az sayıdaki emekliyi ilgilendirdiğini söylemeliyiz.
Ayrıca, emekli maaşı yanlışlıkla olması gerekenden daha yüksek bağlanan emeklilerden, geriye doğru beş yıl için fark alınacak. Daha eski yıllar için bir talepte bulunulmayacak ve emeklilerden istenmeyecek. Geriye doğru beş yıllık sürede fazla yapılmış ödemeler, eylül ayından başlamak üzere, emeklilerin aylıklarının dörtte birine kadar yapılacak kesintilerle tahsil edilecek. Ancak, geriye dönük alınacak bu paralara faiz işletilmeyecek.
Maaşlar yanlış hesaplanmış
Özellikle 1998 öncesinde emekli olup, maaşları o dönemlerde SSK tarafından manuel olarak hesaplanan kişilerden 3.500 emeklinin maaşının yanlışlıkla olması gerekenden daha yüksek bağlandığı, yine 2.500 kişinin de emekli maaşının yanlışlıkla olması gerekenden daha düşük bağlandığı tespit edilmiş. Yani 2.5 milyon emekliden sadece 3.500 kişinin maaşında yanlışlık var. Buna karşılık da 2.500 kişinin maaşı da düşük hesaplandığı için arttırılacak.
Örneğin, 1998 yılında 100 TL emekli aylığı bağlanan, ancak yapılan hesaplamada 97 TL olması gerektiği tespit edilen bir emeklinin son beş yılda almış olduğu tutarlar toplanarak bitinceye kadar maaşından dörtte bir oranında kesilecek.
Elbette 15-20 yıl önce teknolojinin bu kadar kullanılması söz konusu olmadığından hatalar yapılmasına şaşırmamak gerekiyor. O tarihlerde sigortalıların prim gün sayılarını bile görebilmeleri mümkün değildi. Bu nedenle bazı emeklilerin maaşları yanlış hesaplanmış.
İadeler 2 yılda faizsiz yapılacak
SGK tarafından işverenlere, sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılara gelir veya aylık almakta olanlara ve bunların hak sahiplerine, genel sağlık sigortalılarına ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilere, fazla veya yersiz olarak yapıldığı tespit edilen bu Kanun kapsamındaki her türlü ödemeler;
a) Kasıtlı veya kusurlu davranışlarından doğmuşsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla on yıllık sürede yapılan ödemeler, bu ödemelerin yapıldığı tarihlerden,
b) SGK’nın hatalı işlemlerinden kaynaklanmışsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla beş yıllık sürede yapılan ödemeler toplamı, ilgiliye tebliğ edildiği tarihten itibaren yirmidört ay içinde yapılacak ödemelerde faizsiz, yirmidört aylık sürenin dolduğu tarihten sonra yapılacak ödemelerde ise bu süre sonundan, itibaren hesaplanacak olan kanunî faizi ile birlikte, ilgililerin SGK’dan alacağı varsa bu alacaklarından mahsup edilir, alacakları yoksa genel hükümlere göre geri alınmaktadır.
SGK tarafından yapılan açıklamada emekli aylıklarından kesintilerin aylık olarak maaşlarından dörtte bir oranında kesinti yapılması şeklinde olacak. Ancak bu emeklilerin yazılı talepte bulunmaları halinde borç tutarının 24 aya bölünerek eşit taksitler halinde de ödenebilmesi mümkün olacak.
