Bir hastalığın topluma tanıtılması, hastalık hakkında uyarıcı bilgiler verilmesi elbette çok önemli; kim ne diyebilir ki. Bu, hekim olarak bizim görevimiz aynı zamanda da. Ancak, bu tür günlerin ilaç endüstrisi tarafından kendi menfaatleri için kullanıldığını, bilgilendirme adı altında ‘sinsice’ ilaç ve çeşitli tıbbi ürünlerin reklâmının yapıldığını ve yaptırıldığını, başrollerdeki tıp derneklerinin, üniversite öğretim üyelerinin bilerek veya bilmeyerek ‘konu mankeni’ durumuna düştüklerini de gözden kaçırmamak lazım.
Artık neredeyse her hastalığın, her sağlık probleminin bir günü ya da haftası var. 14 kasım, yani dün de Dünya KOAH Günü idi. Tüm KOAH’ lı hastaların geçmiş günlerini tebrik ediyorum.
Eminim ki pek çok yerde toplantılar, konuşmalar, televizyon programları… yapıldı; gazetelerde, dergilerde haberler, yazılar çıktı. Halk KOAH konusunda bilgilendirildi, aydınlatıldı ve tabii hepsinden önemlisi de ‘ilaçlarını eksiksiz ve düzenli almaları’ konusunda uyarıldı.
Bir hastalığın topluma tanıtılması, hastalık hakkında uyarıcı bilgiler verilmesi elbette çok önemli; kim ne diyebilir ki. Bu, hekim olarak bizim görevimiz aynı zamanda da. Ancak, bu tür günlerin ilaç endüstrisi tarafından kendi menfaatleri için kullanıldığını, bilgilendirme adı altında ‘sinsice’ ilaç ve çeşitli tıbbi ürünlerin reklâmının yapıldığını ve yaptırıldığını, başrollerdeki tıp derneklerinin, üniversite öğretim üyelerinin bilerek veya bilmeyerek ‘konu mankeni’ durumuna düştüklerini de gözden kaçırmamak lazım.
Anneler Günü ya da Sevgililer Günü ne kadar anlamlı (veya ‘anlamsız’) ve ne kadar kutsal (veya ‘ticari’) ise, Dünya KOAH Günü de aynen öyle. Bu, bir oyun veya ekonomi diliyle ifade edecek olursak bir tür pazarlama yöntemi; başka bir şey değil.
Kronik bronşit ve amfizem KOAH’ ın öncüleri
Son yıllarda unutturulmaya çalışılan iki hastalık var: Kronik bronşit ve amfizem. Kronik bronşit, sigaranın bronşlarda yaptığı tahribatın yol açtığı, öksürük ve balgam çıkarma ile karakterize bir hastalık. Amfizem ise, akciğer dokusunda harabiyet ve hava kesecikleri oluşumu ile giden bir tablo; çoğu zaman genetik faktörler ön plânda. Bu iki hastalık KOAH’ ın öncüleri.
Kronik bronşitli ve amfizemli hastaların ‘bir kısmında’ zamanla bronşlarda daralmalar ve buna bağlı olarak nefes darlığı gelişmeye başladığında hastalığa artık KOAH, yani Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı adı veriliyor. Ama, her kronik bronşitli veya amfizemli KOAH olacak diye de bir kural yok.
Kronik bronşit de ve amfizem de ilaç firmaları açısından hiç cazip hastalıklar değil, çünkü bunlar için kullanılacak bir ilaç yok. Dolayısıyla ne ‘Dünya Kronik Bronşit Günü’ gibi bir gün var, ne de ‘Dünya Amfizem Günü’.
Hastalığın adı KOAH olunca iş değişiyor
İlaç endüstrisi kronik bronşit veya amfizem yerine, her öksürene, balgam çıkarana nefes darlığı olsun olmasın, KOAH denmesini istemekte kendi açısından son derece haklı. Kronik bronşit de amfizem de unutturulması gereken terimler ve bunun için de -kendi çok sevdikleri deyimleriyle söyleyelim- ‘hiçbir fedakarlıktan kaçınmıyorlar’. Zira, hastalığın adını KOAH olarak koyduktan sonra gerekli olmadığı halde her öksürene, balgam çıkarana… pahalı nefes açıcı ilaçları yazılmasının önü açılmış oluyor.
Hemen öldürmeyen, ama süründüren hastalık
Tabii ki KOAH diye de bir hastalık var ve belli formları da gerçekten kötü. Birçok KOAH’ lı zamanla sürekli ilaç, oksijen ve hatta bazı yardımcı solunum aletlerini kullanmaya mahkum oluyor ve gerçekten de ‘sürünüyor.’
KOAH tedavisinde kullanılan pek çok ilaç hastalığın alevlenme belirtilerini gidermede, hastaları rahatlatmada ve komplikasyonları ve atakları önlemede etkili, ancak bugün için KOAH’ ı ortadan kaldıracak veya akciğer fonksiyonlarındaki kötüleşmeyi engelleyecek bir tedavi de yok.
Gelelim neticeye
Tüm dünyada milyonlarca kronik bronşitli ve amfizemli hastaya, KOAH teşhisiyle hastalığın tabii seyri üzerine olumlu etkileri bilimsel olarak kanıtlanmamış ilaçlar gereksiz yere yıllarca, hatta ömür boyu kullandırılıyor. Ucuz ilaçlar olabildiğince kötülenip gözden düşürülürken pahalı ilaçlar göklere çıkarılıyor.
Oysa, yapılması gereken asıl şey bu kişilerin sigarayı bırakmalarının sağlanması. Mesele bundan ibaret.
