İş Kanunu’nda yapılan düzenlemelere göre fazla çalışma uygulamalarında esneklik benimsenmiş olup işçinin yaptığı fazla çalışmalara karşılık talep etmesi halinde serbest zaman kullanmasına imkân tanınmıştır.
İş Kanununun 41. maddesinde, iş sürelerinde yapılan
değişiklikler esas alınarak fazla çalışma süresi ve fazla süreli çalışma belirlenmiş ve bunlara uygulanacak fazla çalışma ücreti ile fazla süreli çalışma ücretinin hesaplanması yöntemleri düzenlenmiştir.
***
İşçi onayı
İş Kanununun 41. maddesi fazla saatlerle çalışmak için işçinin onayının alınması gerekir. demek suretiyle fazla çalışmanın işçinin onayına bağlı bulunduğunu net olarak ortaya koyarken, ilgili Yönetmelik, fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma yaptırmak için işçinin yazılı onayının alınması gerektiğini, zorunlu nedenlerle veya olağanüstü durumlarda yapılan fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma için bu onay aranmayacağını hükme bağlamıştır.
Yönetmelik ayrıca, fazla çalışma ihtiyacı olan işverence söz konusu onayın her yıl başında işçilerden yazılı olarak alınacağını ve işçi özlük dosyasında saklanacağını düzenlemiştir.
***
Fazla çalışmanın belgelenmesi
Yapılan fazla çalışmanın belgelendirilmesi gereklidir. Nitekim yönetmeliğin 10. maddesine göre, işveren, fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma yaptırdığı işçilerin bu çalışma saatlerini gösteren bir belge düzenlemek, imzalı bir nüshasını işçinin özlük dosyasında saklamak zorundadır. İşçilerin işlemiş olan fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma ücretleri normal çalışmalarına ait ücretlerle birlikte, 4857 sayılı İş Kanununun 32 ve 34’üncü maddeleri uyarınca ödenir. Bu ödemeler, ücret bordrolarında ve İş Kanunu’nun 37’nci maddesi uyarınca işçiye verilmesi gereken ücret hesap pusulalarında açıkça gösterilmelidir.
***
Cezai müeyyide
İş Kanununun 102. maddesinin C fıkrasına göre, 41’inci maddesinde belirtilen fazla çalışmalara ilişkin ücreti ödemeyen, işçiye hak ettiği serbest zamanı altı ay zarfında kullandırmayan, fazla saatlerde yapılacak çalışmalar için işçinin onayını almayan işveren veya işveren vekiline, bu durumda olan her işçi için 2015 yılında ikiyüz yetmiş (270 TL) Türk Lirası idari para cezası verilecektir.
