Doğa kurallarını tanımayanlara patlamış ve şehirler tanınmaz hale gelmişti.
Böyle bir yıkımı yaşamak durumuna düşmüştük. Felaketin büyüklüğü ise tahminlerin üzerindeydi. İnsanımız her şeyini kaybetmişti. Bu durumda, kime nasıl acınacağı belli değildi. Onun için ayakta kalanlar, bağırmaya başlamıştı.
İnsanların yüreğine kor düşüp yanmaya ramak kalmışken, onu suçlamanın hiçbir manası yoktu. Bunların susmasını bekleyemezsin. Beklesen de susmayacak ve arasında suçlu aramak, ne derece doğrudur. Doğruluğu bırak gündeme bile getirmek yöneticiye uygun değildir. Bu durumda yönetici ortamı germekten başka bir şey yapmış olamaz.
Suçlu aramak, ayrıca olayları gözetliyorum diye inisiyatif alıp not defterine aktarmak, yöneticiye yakışık almazdı.
Doğa olaylarında suçlu arama yerine, zamanında önlem almak daha önemliydi. Alınan önlem sayesinde, can ve mal kaybı en aza inecektir. Buna göre doğa olayları kader değildir. Belli ki gerçekleşiyorsa, önlemini alıp ondan uzak durulmalıydı.
Doğal olaylardan birisi de sel felaketidir. Akarsu yatağına bina dikersen, felaketi hiçe saymış olursun. Kimi hiçe saydığın ortaya çıkar, ama yorum şansını kaybedersin. Azgın sular, önüne gelen bina ve bahçeleri alıp götürür.
Psikolojik olarak kişiler, bir şekilde yöneticileri suçlayacaktır. Bu durumda yöneticilerin de olayda suçluyu yakaladık veya not aldık, söyleminde bulunamazlar.
Doğa olaylarına karşı, eylemde bulunmak, sıkıntının yaşanması demektir. Sıkıntıya girmiş kişilerin, bağırarak içini, rahatlatmış olacaktır. Onun için bu tür eylemlerde suçlu aramak, doğru değildir. Bina enkaz haline gelmiş, altında can havliyle, kurtulmaya çalışırken, ağzına geleni söylüyor. Niçin konuştuğunu sorsan, büyük bir yıkımın gerçekleştiğini bilmez. Ancak onun bildiği, apartmanın üzerine yıkıldığıdır.
Doğa olaylarının yıkım gücü, ona karşı direnmeyle doğru orantılıdır. Örnek olarak, karın tepelerden katlanarak geldiğini verelim. Karın katlanmasıyla tonlarca yük, nereye çarparsa orayı yok ediyor. Aynı şekilde heyelan durumu, taş, toprak kopmuş geliyorsa, yapılacak olan derhal uzaklaşmaktır.
Toprak taşlarla birlikte, o derece hızla geliyor ki önüne kattığı her şeyi götürüyor.
Depremde düşünün ki iki tepe birbiriyle kavuşmuştur. Buradaki gücü düşünmek olayın büyüklüğünü ortaya koyacaktır.
Doğa olaylarında suçlu aramak, işgüzărlıktır.
Hasan TANRIVERDİ
