Kamuoyunda ‘Torba Kanun’ olarak bilinen 6552 sayılı Yasa ile ev hizmetlerinde çalışanların sigortalılığında önemli değişiklikler yapıldı. Bu değişikliğin yürürlük
tarihi ise 01.04.2015 tarihi olarak belirlendi. Değişiklik öncesi sürekli ve ücretle çalışanlar hariç sigortalı sayılmamaktaydı.
Ev hizmetlerinde çalışanların sigortalılığı, bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içerisinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla olanlar ile aynı veya farklı gerçek kişi yanında 10 günden az çalışanlar şeklinde ikiye ayrılmıştır.
Buna göre ev hizmetlerinde işveren yanında 10 gün ve daha fazla süreyle çalışanlar, SSK kapsamında sigortalı sayılacak olup, uzun ve kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası ve işsizlik sigortası hükümlerinden yararlanabileceklerdir.
Ev hizmetlerinde 10 günden az sigortalı olarak çalışanlar ise sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigortası kapsamında sigortalı sayılacaktır. Bu durumda çalıştıran kişiler ise işveren sayılmayacaktır.
***
Kıdem tazminatı kimlere ödenir?
Kıdem tazminatı ödenmesinde üç önemli şart vardır. Birincisi İş Kanunu’na tabi işçi olması, ikincisi aynı işyerinde veya aynı işverenin değişik işyerlerinde iş sözleşmesinin en az bir yıl sürmüş olması ve üçüncü şart ise 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinde belirtilen şartlar oluşması gerekmektedir.
İş Kanunu’na tabi işçilerin iş sözleşmelerinin:
1) İşveren tarafından 4857 sayılı Kanun’un 25’inci maddesinin II numaralı bendinde gösterilen sebepler dışında,
2) İşçi tarafından 4857 sayılı Kanun’un 24’üncü maddesi uyarınca,
3) Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla,
4) Bağlı bulundukları kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla;
5) 506 Sayılı Kanun’un 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı kanunun geçici 81’inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle,
6) Kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi nedeniyle,
7) İşçinin ölümü sebebiyle son bulması durumunda işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.
***
Ev hizmetlerinde çalışanların kıdem tazminatı
Kıdem tazminatının yukarıda belirttiğimiz en önemli ve ilk şartı, kıdem tazminatı ödenecek kişinin İş Kanunnu’na tabi çalışmasıdır. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 4. maddesinde “Ev hizmetlerinde” İş Kanunu’nun uygulanmayacağı hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla ev hizmetlerinde çalışanlara kıdem tazminatı da ödenmesi gerekmeyecektir. Ancak ev hizmetlisi ile işvereni arasında oluşturulan hizmet sözleşmesinde “tazminat” hükmü yer almaktaysa; sözleşmeye dayanarak bu tazminatın ödenmesi gerekir. Ancak bu tazminat kıdem tazminatı olmayacağı için; gelir vergisi, sigorta primi ve damga vergisi kesintisi yapılması gerekecektir.
Ev hizmetlerinde çalışanlara İş Kanunu uygulanmasa bile Borçlar Kanunu hükümleri geçerli olacaktır.
Borçlar Kanunu hükümlerine göre; “Belirsiz süreli hizmet sözleşmelerinin feshinden önce, durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir. Hizmet sözleşmesi; bildirimin diğer tarafa ulaşmasından başlayarak, hizmet süresi bir yıla kadar sürmüş olan işçi için iki hafta sonra; bir yıldan beş yıla kadar sürmüş işçi için dört hafta ve beş yıldan fazla sürmüş işçi için altı hafta sonra sona erer” hükmüne uyulması gerekmektedir.
