Son günlerin en çok konuşulan konusu 1 Ocak’ta yürürlüğe giren zorunlu genel sağlık sigortası. Esasen tüm vatandaşların genel sağlık sigortası kapsamına alınması son derece önemli. Bu konu hem yeşil kartlıları, hem sosyal güvencesi olmayanları, hem de kısmi süreli çalışanları ilgilendiriyor.
İşte okurların merak ettikleri ve tepkileri:
A. Özdemir: Üniversite öğrenimi için başka bir ilde yaşıyorum. Hem boş vakitlerimi değerlendirip aileme yük olmadan çalışarak okumak, hem de okul sonrası çalışma hayatına alışkın olmak için part-time bir iş buldum ve çalışıyorum. Duyduğuma göre part-time çalışanlar artık genel sağlık primi ödeyecekmiş. Zaten az kazanıyorum ve ancak geçiniyorum. Şu sınav zamanı gelir testini nasıl yaptıracağım, ailem uzakta ben nasıl gidip geleceğim?
Mehmet Can Baytemur: İşveren tarafından işçinin genel sağlık primi ödenmektedir. Bu sadece işçiyi mi bağlar yoksa işçinin bakmakla yükümlü olduğu anne eş ve çocukları da ayrıca GSS ödemek zorundalar mı?
Başak Zorlu: Annem SSK emeklisi ve ben 1975 doğumlu bir bekarım. Geçen seneden beri annemin üzerinden sağlık sigortasından faydalanıyorum. Bu yeni genel sağlık sigortası yasası beni de kapsıyor mu? Ayrıca yurt dışında yasayan bir erkek kardeşim var. Şu an için çalışmıyor ve sigortası yok. Onun durumu ne olacak?
İlhan Demirkıran: Babam SSK emeklisi, annem ve kız kardeşimle yaşıyor. Kız kardeşim bekar ve 42 yaşında. Babam genel sağlık sigortası için başvuruda bulunacak mı?
Gelir tespitinde neye bakılacak?
Gelir tespitinde aile olarak, aynı hane içinde yaşayan eş, yaşlarına bakılmaksızın evli olmayan çocuk ve genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilecek kişinin ana ve babası esas alınacak. Aynı hanede yaşamayan ve öğrenim nedeniyle başka bir hanede yaşayan evli olmayan çocuklardan 25 yaşını doldurmayanlar gelir tespitinde aile içinde değerlendirilecek. Gelir tespiti işlemlerinde hane olarak adrese dayalı nüfus kayıt sisteminde yer alan adres dikkate alınacak. Aynı adreste birden fazla aile olması halinde her bir aile için ayrı ayrı gelir tespiti işlemi yapılacak.
Vatandaş tepkili
Bize gelen çok sayıda mailden seçtiklerimi paylaştım. Vatandaş konuyu tam olarak anlayamadığı için genelde tepkili. Burada bir hususu özellikle açıklamak gerekiyor. Çalışan sigortalılarla SGK’dan emekli olanlarla (sosyal güvencesi olan kişiler) bunların eşleri, hak sahibi çocukları ve hak sahibi anne-babası GSS primi ödenmeden sağlıktan yararlanacak. Bunların ayrıca GSS primi ödemesine gerek yok. İşsizlik sigortası kapsamında sağlık yardımı alanlar da bu dönemde prim ödemeyecek.
Ancak bunların haricindeki, part-time, çağrı üzeri ve ev hizmetlerinde 30 günden az çalışanlar, işsiz olup sosyal güvencesi olmayan vatandaşlar zorunlu genel sağlık sigortası kapsamında prim ödeyerek veya primleri devletçe ödenerek sigortalı yapılacak. Bu kapsamdaki kişileri SPAS adlı programı marifetiyle kapsama alıp, ödeyecekleri primleri SGK tahakkuk ettirecek. Bu kişiler primlerini de bankadan ödeyecekler. Ancak sistemde önemli sorunlar var. Rapor, puantaj kaydı, iş kanununa göre verilen ücretsiz izinler veya buna benzer nedenlerle eksik günü olanların GSS primlerini 30 güne tamamlama zorunluluğu olmadığı için, uygulamada bir çok kişi part-time olanların statüsünü değiştirecek. Bence, SGK part-time işçilere zorunlu GSS primi ödemesi zorunluluğunu kaldırmalıdır. Atılan taş, ürkütülen kurbağaya değmiyor. SGK’ya da, çalışana da, işverene de yazık ediliyor.
