Engelli çocuğu olan annelerin yükünü bir nebzede olsun azaltabilmek için ağır engelli çocuğu bulunan kadınlara emeklilikle ilgili önemli bir hak verilmiştir.
5510 sayılı Kanunun 28.maddesine göre, “Emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan, başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunanların, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenir ve eklenen bu süreler emeklilik yaş hadlerinden de indirilir.”
Yapılan yasal düzenlemeye göre; 5510 sayılı Kanunla getirilen yeni bir düzenleme olup, yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunanların, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenmektedir.
Ayrıca, yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunanların, 1 Ekim 2008 tarihinden sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, emeklilik yaş hadlerinden indirilmektedir.
Bir diğer ifade ile, başkasının bakımına muhtaç engelli çocuğu bulunan kadın çalışan, çalışıyor veya isteğe bağlı sigortalı olması halinde, 01.10.2008 tarihinden sonraki çalışmaları için her 4 yıla 1 yıl prim eklenmesi ve yaştan da 1 yaş düşülmesi suretiyle erken emeklilik hakkına sahiptir. 1 Ekim 2008 öncesi bakıma muhtaç çocuğu olup çalışanların bu tarihten önceki süreleri erken emeklilik için değerlendirilmez. Birden fazla engelli çocuğu olanlar, sadece bir çocuğu üzerinden erken emeklilik hakkından yararlanır. Her çocuk için ayrı ayrı yararlanılamaz.
Engelli çocuğu olan kadın çalışana erken emeklilik hakkı için çocuğun “başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli” sayılması gerekir. Engellilik derecesi 5510 sayılı Kanunda “Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli” olarak ifade edilmiştir. 20 Şubat 2019 tarihinde Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırılması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır. Söz konusu Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırılması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre alınmış raporlardan, süreli olanlar bitiş süresinde, sürekli olanlar ise bitiş tarihi olmaksızın geçerlidir.
20 Şubat 2019 tarihinden itibaren “Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik” ve 18 yaş altındaki çocuklar için “Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik” yürürlüğe girmiştir.
Anne ve babanın boşanması durumunda velayet anneye verilirse kalırsa çalışan anne erken emeklilik hakkından yararlanmaya devam eder. Eğer, velayet babaya verilirse mahkeme kararının çıktığı gün itibariyle annenin erken emeklilik süresi sona erer.
Prim ödeme gün sayılarına ilave ve emeklilik yaş hadlerinden indirim yapılabilmesi kadın sigortalının bu durumunu belgelendirmesi koşuluna bağlı bulunmaktadır. Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğun varlığı sağlık kurulu raporu ile belgelenecek, kadın sigortalılara bu hak Kanunun yürürlük tarihinden sonraki süreler için verilecektir. Ağır engelli çocuğun ölümü veya bakıma muhtaçlığının kalkması halinde, prim ödeme gün sayılarına ilave ve emeklilik yaş hadlerinden indirim Kanunun yürürlük tarihinden ölüm tarihine veya bakıma muhtaçlığın kalktığına karar verilen sağlık kurulu rapor tarihine kadar geçen hizmetler için söz konusu olmaktadır.
Evlatlık alınan çocuğun engelli kapsamında olması durumunda evlatlık alındığı tarihten itibaren anne, erken emeklilik hakkından yararlanır.
Çocuğun özel eğitim alması ya da evde bakım aylığı alınıyor olması; annenin erken emeklilik hakkından yararlanmasına engel değildir.
Çalışan anne, ağır engelli çocuğu için yetkili kurumlardan alınacak engellilik raporu ile erken emeklilik başvurusunda bulunabilecektir.
