Okurumuz Yusuf B., “Merhaba her şeyden önce yazılarınızla halkı bilgilendirdiğiniz için teşekkürü borç bilirim. Sorum olacak; ölüm aylığı paylaşımı konusunda internette vefat eden SSK’lı eşten dul aylığı konusunda bir eş ve bir kız olmak üzere aylık alacak 2 kişi varsa;
A – dul eş yüzde 50 yetim kızı yüzde 25 toplam yüzde 75 alır diyor.
B – dul eş yüzde 60 yetim kızı yüzde 30 toplam yüzde 90 alır diyor.
Hangi bilgi doğru? Acaba birileri Alt sınır aylığı da yazmamış olabilir mi dedim. Kafam karıştı işin içinden çıkamadım.” diyor.
İnternet ve sosyal medya bir çok yenilik ve kolaylığı getirirken, maalesef bunun yanında bilgi kirliliği ve yanlışların da virüs gibi yayılmasını sağlıyor. Adeta her tarafımız sosyal güvenlik uzmanı ve emeklilik profesörü ile doldu. Böyle olunca da vatandaşımızın işin içinden çıkamaması gayet doğal değil mi?
Öncelikle kimlerin ölüm aylığı alabileceklerini yazalım. 4/a (SSK) kapsamında iken vefat eden sigortalının ölümü 1 Ekim 2008 tarihinden önce gerçekleşmişse, mülga 506 Sayılı Kanun hükümlerine göre ölüm aylığına hak kazanmada aranan şartlar geçerli olacak, sigortalı 30 Eylül 2008 tarihinden sonra vefat etmişse 5510 Sayılı Kanun’un ölüm sigortası şartlarını sağlayabilenlere ölüm aylığı bağlanacaktır.
Yine anne ve babanın aylığa hak kazanmasında, ölümün 6 Ağustos 2003 tarihinden önce olması, 6 Ağustos 2003 ila 30 Eylül 2008 tarihleri arasında olması ya da 30 Eylül 2008 tarihinden sonra gerçekleşmesi, aylık bağlanması şartlarını değiştirmektedir. 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren en son 4/a kapsamında sigortalı iken vefat eden sigortalının hak sahiplerinin ölüm aylığına hak kazanabilmeleri için sigortalının ölüm tarihinde;
– En az 5 yıl sigortalılık süresinin bulunması,
– Her türlü borçlanma hariç en az 900 gün malullük yaşlılık ve ölüm sigortası kollarından sigorta primi ödenmiş olması veya borçlanma dahil en az 1800 gün prim ödemiş olması,
– Malullük veya yaşlılık aylığı almakta iken veya malullük veya yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanmış olup henüz işlemi tamamlanmamış olması,
– Bağlanmış bulunan malullük veya yaşlılık aylığı sigortalı olarak çalışmaya başlamaları sebebiyle kesilmiş durumda iken ölmüş olması gerekmektedir.
Ölüm aylığına hak kazanabilmek için öncelikle hak sahiplerinin sigortalının ölümünden sonra Kuruma yazılı olarak aylık bağlamasına ilişkin talebinin bulunması gerekmektedir.
Dul eşe aylık bağlanması
Sigortalının vefatı sonrasında ister kadın, isterse de erkek eş dul kalsın şartlar sağlandığında ölüm aylığı bağlanacaktır. Dul eşe aylık bağlanması için iki şart aranmaktadır. Bunların ilki sigortalının ölüm tarihinde Türk Medeni Kanununa göre evlilik birlikteliğinin bulunması, diğer şart ise dul eşin sigortalının ölümü sonrası evlenmemesidir. Dolayısıyla dul eşin çalışması veya emekli olması ölüm aylığı almasına engel değildir.
Kız çocuklarına aylık bağlanması
SGK yönünden diğer bir hak sahibi ise sigortalının kız çocuğudur. Sigortalının bekâr veya boşanmış ya da dul kalmış veya sonradan bu duruma düşmüş olan, sigortalı çalışması bulunmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir ya da aylık almayan kız çocukları, hak sahibi kabul edilmiştir. Bu düzenlemeye göre; sigortalının çocuklarının ölüm aylığına hak kazanabilmeleri için 5510 sayılı Kanun (uzun vade sigorta primine tabi) veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaması veya SGK’dan aylık/gelir almaması gereklidir. Ayrıca kız çocuğunun evli olmaması gereklidir. Kız çocukları evlenmedikleri sürece hak sahipliği niteliğini taşır. Boşanmış veya eşinin ölümü nedeniyle dul kalmış kız çocukları da bekâr kız çocukları gibi hak sahibi sayılır. Kız çocukları için yaş ve öğrenim şartı aranmaz. Diğer bir anlatımla kız çocukları için hak sahipliği medeni durum ve sigortalılık/gelir-aylık alma ilişkisine bağlıdır.
Aylıkta oran
SSK’lının vefatı halinde eşine ve bir çocuğuna aylık bağlanmışsa eşe yüzde 50 ve çocuğa yüzde 25 oranında aylık bağlanır. Ayrıca bağlanacak aylık sigortalının aylığını aşmamak üzere alt sınır aylıkla mukayese edilerek alt sınır aylık ödenir. Bu ise en düşük aylığın yüzde 90’ıdır ve eşe iki, çocuğa bir hisse olacak biçimde taksim olunur. 5434 Sayılı Emekli Sandığı’na tabi memurun (eski memur)ölümü halinde eşine ve bir çocuğuna aylık bağlanmışsa eşe yüzde 60 çocuğuna yüzde 30 oranında aylık bağlanır.
