Uzun zamandır ekonomik krizlerden yakasını bir türlü kurtaramayan Ukrayna, 2013 yılında Rus yanlısı Yanukoviç hükümetinin düşmesinin ardından ümidini Avrupa Birliğine bağlamıştı. Avrupa birliği ile yakınlaşma çalışmaları Rusya tarafından kesinlikle kabul edilemez bir konu idi. Yanukoviç hükümetinin düşmesinin ardından, 2014 yılı Nisan ayında Ukrayna’nın Donbass bölgesinde yeni kurulan hükümete karşı ayaklanmalar başladı. Ayaklanma nedeni ise, Ukrayna’nın Avrupa birliği ile değil de Rusya ile ilişkilerin arttırılması idi. Ukrayna’nın doğu bölgesinde yer alan Lugansk ve Donetsk bölgesinde Rus yanlıları ile Ukrayna yanlıları arasında yoğun çatışmalar yaşandı ve yaklaşık 5.000 kişi yaşamını yitirdi.
Bu bölgede önce Lugansk Halk Cumhuriyeti ve Donetsk Halk cumhuriyeti adında Rusya yanlısı iki mini devletçik kuruldu. Bu devletçikler Haziran 2014 yılında birleşerek Novorossiya Federal devletini kurdular. De-facto olarak kurulan bu devleti şimdiye kadar Rusya dâhil hiçbir ülke tanımamıştır.
Haziran ayına kadar duruma herhangi bir askeri müdahalede bulunmayan Ukrayna hükümeti bu tarihten sonra yoğun bir müdahaleye girişmiş. Birçok sivil hayatını kaybetmiş ve komşu ülkelere sığınmışlardır. Rusya’nın desteğini alan devletçik, Ukrayna ordusuna karşı güçlü bir direniş sergilemiş ve yeni kazanımlar elde etmiştir.
Eylül ayında Belarus’ta, Ukrayna ve Novorossiya devleti arasında ateşkes imzalansa da ay sonuna doğru ateşkes tekrar bozulmuştur.
Ukrayna’nın doğusunda bunlar olurken Kırım bölgesi de 2014 Şubat sonunda Rus yanlılarının eline geçti. Mart ayında Kırım ve Sivastopol da halk oylaması düzenlenerek Rusya’ya katılma kararı alındı.
O günlerden bu günlere gelindiğinde Kırım bölgesi Rusya’ya ilhak ettiği için ve Novorossiya devleti kurulduğu için Lugansk ve Donetsk bölgesi Ukrayna’nın kontrolü dışındadır. Ukrayna’da bir yandan ekonomik bir yandan siyasi kriz kronikleşerek devam etmektedir.
Ukrayna’dan kopan bölgelerde de sorunlar giderek artmaktadır. Kırım bölgesinin en büyük sorunlarından birisi elektriktir. Sürekli olarak kesintiler yapılmaktadır. Diğer sorun ise Turizm gelirlerinde çok büyük kayıplar olmasıdır. Diğer sorun ise, nakit akışında tıkanıklıklar, bankaların çalışamaz duruma gelmesidir. Yine aynı şekilde Novorossiya devleti de şu an için dünya ile izole olmuş durumdadır. Bir yandan Ukrayna’nın ekonomik baskıları bir yandan nakit para sıkıntısı halkı bir hayli zor durumda bırakmaktadır. Bölgede temiz içme suyu bulmak bile başlı başına bir sorundur.
Ukrayna’da da durum çok farklı değildir. Bir yanda Ukrayna grivnası her geçen gün eriyip gitmektedir. Verilen maaşlar ise sadece temel yaşam maddelerini almaya yetmektedir. Ortalama memur maaşları 75-95 $ civarındadır. Ukraynalılar “devlet bize yaşamamız için değil ölmememiz için maaş veriyor” diyerek durumu çok güzel özetlemişlerdir.
Alınan ortalama maaş Türk parası ile 270 Tl civarındadır. Bu parayla insanlar nasıl yaşayabiliyorlar diye düşünmek mümkün. Ne var ki bir karşılaştırma yapmak için tüketim malzemelerinin de fiyatını bilme gerekir. 1 litre süt 0,65 tl, 10 adet yumurta 0,80 tl, 1 kg patates 0,40 tl, 1kg şeker 1,35 tl, 1 kg pirinç 2,1 tl, 1lt benzin 2,14 tl civarındadır. Görüldüğü gibi ülkemizle karşılaştırma yaptığımızda Tüketim ürünlerinin yarı yarıya ucuz olduğu görülecektir. Ne var ki ithal ürünler bir hayli pahalıdır ve alım gücünün çok üzerindedir.
Peki, Ukrayna açısından Avrupa birliği fikri can kurtarıcı bir çözüm olabilir mi? Hiç sanmıyorum. Zira Avrupa birliği Ukrayna’ya tam üyelik için daha işin başında 25 yıl sürebilecek bir müzakere sürecinden söz etmektedir. Ukrayna ile Avrupa birliği arasında imzalanan ekonomik anlaşmalar zaten AB üyeliğini de öngörmemektedir.
Bir Zamanlar Türkiye’nin AET ( AB’nin temelini oluşturan topluluk) ile imzaladığı sözleşmelere karşı çıkanların sloganı şuydu: Onlar ortak, biz Pazar…
Bugün, Ukrayna’da Avrupa için Pazar olmaktan öteye gidemeyecek görünüyor. Ukrayna hükümeti ise kendi halkına sadece umut pompalamaktan öteye gidemiyor.
Bundan sonra Ukrayna ne yapmalı ?
